Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp xây dựng lớp học hạnh phúc cho học sinh ở Trường Tiểu học

Nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp xây dựng lớp học hạnh phúc cho học sinh ở Trường Tiểu học

1. 3 - Đề tài sẽ mang lại hiệu quả cao trong công tác giảng dạy của giáo viên. Các giải pháp trong đề tài sẽ giúp giáo viên xây dựng lớp học hạnh phúc là việc làm cần thiết cần được quan tâm trong nền giáo dục hiện nay. Muốn vậy, ta cần bắt đầu xây dựng hạnh phúc từ chính lớp học của mình, các em được hạnh phúc mỗi khi đến lớp, trong mỗi tiết học. - Đề ra các giải pháp xây dựng lớp học hạnh phúc tạo cho các em có cảm giác lớp học là ngôi nhà thứ 2 và cô giáo là người mẹ thứ 2 của mình, luôn vui vẻ cởi mở thể hiện bản thân. Các em luôn mong muốn và thích được đến lớp, được gặp cô giáo và các bạn, tích cực tham gia vào các hoạt động ở lớp, ở trường. 2.3. Căn cứ đề xuất: 2.3.1. Căn cứ pháp lý, lý luận: - Việc xây dựng lớp học hạnh phúc có ý nghĩa vô cùng quan trọng, thiết thực và phù hợp với thực tế hiện nay. Vậy làm thế nào để mỗi ngày đến trường là một ngày hạnh phúc đối với thầy cô và các em học sinh thân yêu. - Hạnh phúc của các em là cảm xúc vui sướng, hài lòng trong cuộc sống khi được đáp ứng, thoả mãn các nhu cầu vật chất và tinh thần. Hạnh phúc của học sinh tiểu học rất đơn giản và có thể thực hiện được như: Luôn cố gắng đạt được kết quả cao trong học tập để bố mẹ và thầy cô vui lòng. - Lớp học hạnh phúc là nơi giúp giáo viên và học sinh hình thành và duy trì các trạng thái cảm xúc tích cực. - Với tôi, hiểu một cách đơn giản, lớp học hạnh phúc là nơi khiến cả cô và trò đều có cảm giác "muốn đến". Khi đến sẽ có hứng thú, niềm vui, sự mong chờ và cả những rung cảm. Lớp học hạnh phúc là nơi có thể cảm nhận được sự an toàn, sự nâng đỡ hay sự thú vị khi có nhiều điều nằm trong nhu cầu được thoả mãn. Xây dựng lớp học hạnh phúc là khởi đầu cho việc xây dựng một trường học hạnh phúc. Đó là nơi mang lại môi trường phát triển toàn diện, kích thích hứng thú học tập, vui chơi của học sinh, tạo dựng niềm tin và sự hài lòng cho phụ huynh. Đồng thời xây dựng được đội ngũ giáo viên nhiệt huyết, yêu nghề, yêu trẻ. Học sinh đến trường như thế nào là hạnh phúc, có thể quy thành một
2. 4 mệnh đề: Mỗi ngày đến trường là một ngày vui. Bên cạnh đó, người học cảm thấy có niềm tin, có rung động, có động lực khi đến lớp và dễ nhớ nhung nếu không đến lớp Chính vì vậy mà việc xây dựng lớp học hạnh phúc là hết sức cần thiết. 2.3.2. Cơ sở thực tiễn: - Trong thực tế thì việc xây dựng một không gian lớp học hạnh phúc là một trong những tiêu chí góp phần xây dựng phong trào trường học thân thiện – học sinh tích cực và hướng đến “trường học hạnh phúc”. Có thể nói đây là một phong trào có ý nghĩa hết sức quan trọng trong bối cảnh giáo dục hiện nay đang có nhiều thay đổi. Xây dựng lớp học thân thiện, hạnh phúc là tạo ra một môi trường dạy học thân thiện, gần gũi và đầy ắp tiếng cười. Có tiếng cười trong mối quan hệ thầy trò thì chất lượng tiết học ngày càng hiệu quả hơn. - Trước hết, đó chính là nơi học sinh cảm nhận được hạnh phúc. Các em không chỉ được tiếp thu kiến thức, mà còn vui chơi, giải trí, tự do, sáng tạo theo lứa tuổi của mình. Là nơi không có bạo lực học đường, không có hành vi vi phạm đạo đức nhà giáo, không có những hành xử xúc phạm danh dự, nhân phẩm, thân thể nhà giáo và học sinh. Đồng thời, nơi đó cũng là mái nhà chung mà mỗi ngày giáo viên và học sinh đến trường là một niềm hạnh phúc. - Xuất phát từ cơ sở thực tiễn nêu trên, thì lớp học hạnh phúc chính là nơi học sinh, thầy cô được an toàn; được tôn trọng; được yêu thương; được học tập và làm việc bằng sự tự nguyện, trách nhiệm và nghĩa vụ. 3. Tóm tắt nội dung giải pháp: 3.1. Đối tượng, phạm vi áp dụng: Đối tượng áp dụng: Đối tượng nghiên cứu: Học sinh tiểu học. Trong năm học này, tôi đã làm công tác giảng dạy lớp 2 và tiến hành nghiên cứu 39 em học sinh, bên cạnh đó tôi còn tích lũy một số kinh nghiệm của những năm học trước và học hỏi kinh nghiệm của một số anh chị em đồng nghiệp trong nhà trường.
3. 5 Đề tài nghiên cứu thực trạng tâm lý của học sinh và giáo viên khi đến trường và giải pháp nhằm xây dựng lớp học hạnh phúc . Phạm vi áp dụng: Đề tài này tôi đã áp dụng trong trường tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai, hiện nay được áp dụng trực tiếp ở lớp 2G mà tôi được phân công chủ nhiệm và đề tài này có thể áp dụng rộng rãi ở các khối lớp.Trong khi nghiên cứu đề tài, tôi đã tiến hành song song nhiều biện pháp từ nghiên cứu tình hình học tập của học sinh trên lớp đến việc tìm tài liệu, học hỏi từ bạn bè đồng nghiệp để tìm ra các giải pháp tối ưu nhất. - Lĩnh vực mà sáng kiến có thể áp dụng: Lĩnh vực giáo dục Tiểu học. - Giáo viên trực tiếp giảng dạy tại trường tiểu học có lòng nhiệt huyết, yêu nghề, tích cực nghiên cứu, tìm hiểu về cách xây dựng lớp học hạnh phúc. - Phạm vi có thể áp dụng sáng kiến: Sáng kiến giải pháp này có thể áp dụng cho tất cả học sinh ở các khối lớp trong các trường tiểu học. 3.2. Nội dung mới của giải pháp: Thuyết minh tính mới Đề tài này mới ở các điểm sau: - Giúp giáo viên khéo tay hơn, trang trí môi trường trong lớp học có tính mục đích, phù hợp với học sinh mà vẫn đáp ứng được hiệu quả giáo dục. - Giúp các em hứng thú, tích cực, tham gia vào các hoạt động, các em luôn mong muốn và thích được đến lớp, được gặp cô giáo và các bạn, tạo cho HS cảm giác được an toàn, được quan tâm và yêu thương trong lớp học. - Học sinh đến lớp với tâm trạng vui vẻ, phấn khởi, chủ động, lễ phép chào thầy cô và các bạn. Các em cảm thấy được hạnh phúc , trong mỗi tiết học có hứng thú, tích cực học tập. - Những giải pháp trong sáng kiến đưa ra dược trình bày dễ hiểu, dễ áp dụng trong thực tế đối với các đơn vị trường học trên địa bàn huyện Châu Đức.
4. 6 - Tạo điều kiện để học sinh được phát triển bản thân mình và hạnh phúc khi là chính mình. Đây là việc làm không vì thành tích, mà coi đó là việc làm để nhà trường, giáo viên và học sinh thực sự thay đổi. Mặt khác, đó là việc làm mang tính chất khoa học chứ không phải vì một chủ trương nào đó để áp đặt. Khi mọi người cùng tìm được niềm vui, niềm hạnh phúc thì họ sẽ thấy được chân lý và tự điều chỉnh với nhau. 3.3. Các giải pháp để xây dựng lớp học hạnh phúc : - Dựa trên những tiêu chí xây dựng lớp học hạnh phúc tôi thấy rằng, để có một lớp học hạnh phúc thực sự, ngoài giải pháp vĩ mô thì cần có những giải pháp khác, đó là những việc làm khả thi chúng ta có thể làm được ngay. - Từ nhận thức sâu sắc về các vấn đề đã phân tích ở trên,, tôi mạnh dạn đưa ra một số giải pháp để cải thiện hạnh phúc của giáo viên và học sinh trong mỗi lớp học mà bản thân tôi đã áp dụng thực hiện ngay tại lớp học của mình. - Dựa trên thực tế HS, điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường bản thân tôi đã áp dụng một số giải pháp như sau: - Giải pháp 1: Giáo viên thay đổi bản thân, kiến tạo hạnh phúc Để xây dựng được lớp học hạnh phúc, tôi nhận thấy điều quan trọng là bản thân các thầy cô phải trực tiếp thay đổi bản thân mình. Thầy cô hạnh phúc thì học sinh cũng sẽ thấy hạnh phúc. Từ đó, khi gặp các thầy cô các em sẽ luôn cảm thấy gần gũi và cảm nhận được thầy cô là người che chở cho mình . Trước kia, đã có lúc bản thân tôi “bùng nổ” với ánh mắt “giận dữ” khi các em chưa ngoan, không giữ nề nếp lớp học, không chú ý nghe cô giáo giảng bài, ngồi trong lớp muốn làm gì thì làm... Sự cầu toàn của tôi đặt ra bắt buộc các em phải theo “khuôn mẫu” mà tôi không hề nghĩ rồi sẽ có một ngày các em bức phá, làm theo những gì mà mình muốn. Và điều gì đến cũng đã đến, bởi bản thân mỗi đứa trẻ là một thế giới quan sinh động, các em có quyền sáng tạo và trải nghiệm, sẽ thật là phản giáo dục nếu cứ mãi bắt ép các em vào những thứ rập khuôn. Tôi lặng ngồi xuống và đặt câu hỏi: Liệu rằng những đứa trẻ của mình có hạnh phúc không khi cứ “ lập trình” các em cứ như một con robot như thế? Một người thầy thật sự phải là một người thầy khiến cho học sinh hứng thú
5. 7 mà học chứ không phải khiến cho học sinh sợ mà học. Từ đó, bản thân tôi tự nhủ mình phải thực sự thay đổi để xây dựng một lớp học hạnh phúc với quan điểm “Nhìn cây sửa đất, nhìn học sinh sửa mình”. Tôi nhận xét, góp ý một cách khéo léo về những điều mà các em chưa làm được hoặc làm chưa tốt, không nên chê bai, chỉ trích vì điều đó sẽ làm mất đi sự tích cực chủ động ở các em. Ngược lại nhận được sự khích lệ, động viên và khen ngợi đúng lúc của thầy cô giáo sẽ là nguôn động lực lớn để các em thay đổi theo hướng tích cực. Mỗi lời nói, mỗi hành động, tác phong cũng như cách cư xử của Thầy cô trên lớp sẽ có tác động không nhỏ đến nhận thức và tình cảm của học trò. GV sẽ không thuyết phục được HS nghe theo sự chỉ dạy của mình nếu như bản thân không chuẩn mực và thiếu đi sự chân thành. Cho nên, mỗi GV phải là một tấm gương sáng về nhân cách để HS noi theo. Mỗi thầy cô cần hướng dẫn học sinh giữ gìn sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần, giúp học sinh hiểu rõ về tầm quan trọng của sức khỏe. Cô đồng hành cùng các em trong giờ múa hát sân trường.
6. 8 Ở ngôi trường của chúng tôi, việc duy trì và phát triển phong trào TDTT luôn được quan tâm chú trọng. Ngoài các giờ lên lớp, cả cô và trò đều tích cực tham gia các hoạt động động TDTT rèn luyện sức khỏe cũng như gắn kết các thành viên lại với nhau. Giáo viên nên cười nhiều hơn với học sinh để tạo một bầu không khí thân thiện, vui vẻ trong giờ học. Đúng như ông cha ta đã nói “ Một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ”, lợi ích của nụ cười đã được khoa học chứng minh. Việc này tưởng đơn giản nhưng không phải giáo viên nào cũng làm được vì giáo viên chưa biết cách quản lý cảm xúc của mình, không có tính hài hước nhưng chúng ta sẽ làm được nếu ta có tâm với nghề, yêu thương học sinh như những đứa con của mình. Cụ thể như sau: Trong mội buổi học giáo viên khởi động giờ học bằng một số việc làm đơn giản, có thể không liên quan đến nội dung dạy như một câu đố, một vài động tác thể dục, một bài hát Có như vậy, học sinh mới được kích thích những cảm xúc tích cực, và từ đó thu nhận kiến thức dễ dàng hơn. Giáo viên lồng ghép sự hài hước vào trong lớp học bằng lời nói, biểu cảm, hành động của giáo viên. Ví dụ : khi các học sinh mắc lỗi khi đang nói, thay vì cắt ngang hay sửa lại, tôi thường làm gương mặt khôi hài , điều đó giúp các học sinh nhìn ra được lỗi của mình nhưng sẽ giảm bớt áp lực để “sửa sai”. Có thể là những lời nói đùa thú vị có thể diễn ra tự phát qua các tình huống xảy ra trong giờ học. - Tâm lí chung của học sinh là sợ trả lời sai, có em còn hỏi “ Làm sai có bị sao không ạ?” Trong tình huống đó, tôi có thể nói vui rằng: “Sai à? Không sao, cô cảm ơn”. Cảm ơn ở đây là cảm ơn em đã dũng cảm sửa lỗi sai, đó là bài học sâu sắc cho mỗi học sinh trong lớp. - Giáo viên nhận xét, góp ý một các khéo léo về những điều các em làm sai hoặc làm chưa tốt, không nên chê bai. Mỗi lời nói, hành động của thầy cô sẽ là nguồn lực để các em thay đổi theo hướng tích cực.
7. 9 - Vào các giờ ra chơi, tôi tham gia trò chuyện, tâm sự với các em, tạo sự gần gũi, thoải mái, xoá bỏ đi bức tường ngăn cách giữa cô và trò. Giờ ra chơi, cô tham gia trò chuyện, tâm sự với các em, tạo sự gần gũi. Giáo viên hướng dẫn nhẹ nhàng khi học sinh làm sai, giữ bình tĩnh khi học sinh mắc lỗi, không phê bình nặng lời, gay gắt trước mặt người khác; Khích lệ, khen thưởng các em nhiều hơn. Cụ thể: - Giải pháp 2: Xây dựng môi trường lớp học thân thiện hạnh phúc - Sau một vài tuần đầu năm học, tôi tổ chức cho cả lớp tham gia xây dựng nội qui của lớp, hình thành các tiêu chí của lớp học hạnh phúc. Nội qui ngắn gọn, cụ thể, dễ hiểu để học sinh dễ nhớ, dễ thực hiện. Sau khi các nhóm thảo luận xong, tôi thống nhất chung với cả lớp và ghi lại để học sinh ghi nhớ và thực hiện cho tốt. Không gian học tập là môi trường ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý thoải mái của học sinh.
8. 10 - Lớp học thân thiện hạnh phúc phải có cây xanh, phải luôn sạch sẽ, ngăn nắp và được trang trí đẹp, đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Do vậy, tôi hướng dẫn và cùng với học sinh thực hiện các công việc sau đây: - Trồng cây xanh trong lớp bằng cách: cho dây trầu bà, cây trường sinh vào con tôm hoặc con cá bằng sành, đổ nước vào rồi treo trên vách tường. Dây trầu bà và cây trường sinh chỉ sống bằng nước và rất ưa rợp, lại không có lá úa, rụng nên rất sạch. Chỉ cần đổ nước thường xuyên là cây sống, dây trầu bà lá xanh rũ xuống từng dây dài rất đẹp. - Lớp học được thiết kế các góc “xanh” giúp giáo viên và học sinh thư giãn sau những giờ học căng thẳng. Ngoài ra, các em còn được học tập và vui chơi trong không gian thân thiện và gần gũi với thiên nhiên. Trang trí lớp học được thiết kế các góc “xanh” gần gũi với thiên nhiên. - Trang trí lớp đẹp, hài hòa đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Phần trang trí lớp, tôi giao trực tiếp cho từng nhóm: mỗi nhóm phải sưu tầm tranh ảnh
9. 11 liên quan đến các môn học và chọn 5 bài vẽ đẹp nhất để trưng bày. Tranh, ảnh các em sưu tầm được dán vào giấy khổ lớn theo từng môn học và được bao bên ngoài bằng giấy bóng trong suốt. Sau đó đóng lên vách tường xung quanh lớp. Ở lớp học được trang trí với những hình ảnh sinh động gần gũi HS có nhiều cơ hội chia sẻ, bày tỏ cảm xúc, luôn cảm nhận được sự quan tâm, tôn trọng, lắng nghe ý kiến từ thầy cô, bạn bè và mọi người xung quanh. - Ngoài ra, các em còn được học tập và vui chơi trong không gian thân thiện và gần gũi với thiên nhiên. Trên bàn giáo viên tôi đặt một cây hạnh phúc xanh tươi vừa mang đến không gian xanh mát vừa mang ý nghĩa lớp học sẽ luôn tràn ngập hạnh phúc, yêu thương. - Lớp học của tôi được nhà trường cung cấp đầy đủ về cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học nhằm đáp ứng được các nhu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. - Phòng học được sắp xếp, bài trí gọn gàng, đạt chuẩn theo quy định, đảm bảo an toàn, phòng chống tai nạn thương tích. - Phối hợp với phụ huynh phát huy mọi nguồn lực để tạo dựng khung cảnh sư phạm lớp học thêm sáng - thoáng - xanh - sạch - đẹp, thân thiện và cởi mở. - Vậy phải làm gì để các em cảm thấy hạnh phúc khi đến lớp? Giải pháp mà tôi áp dụng đó chính là “Tạo tiếng cười, tâm thế vui vẻ cho học sinh khi các em đến lớp” với màn chào hỏi vô cùng thú vị. Hình ảnh menu chào hỏi được trang trí trong lớp học
10. 12 - Đầu tiên tôi làm menu chào hỏi để cho học sinh được lựa chọn cách mà các em mong muốn khi bước vào lớp vào mỗi buổi sáng. - Lúc đó các em sẽ không còn cảm giác nặng nề khi bước vào lớp mà trái lại các em sẽ cảm nhận được không khí thoải mái giống như là những người bạn thân. Chỉ cần một câu chào hỏi nhẹ nhàng và một lời thì thầm yêu thương như vậy các em sẽ thấy mình hạnh phúc cả ngày. - Để tích cực hoá bản thân theo mong muốn chính đáng của học sinh, tôi đã đặt một hòm thư với tên gọi “Điều em muốn nói” ngay tại lớp để các em gửi cô những lời nhắn nhủ yêu thương, thậm chí là những lời góp ý, những mong muốn cô thay đổi của mình. - Cuối mỗi tuần, tôi lại mở hộp thư ấy và thực sự xúc động khi đọc được những lời tâm sự hồn nhiên, thơ ngây nhưng cũng rất chân thành của các em. - Thông qua những lời tâm sự, lời bộc bạch của học sinh mà tôi thêm hiểu các em hơn, thêm trân quý tình cảm, cảm xúc, nhu cầu của các em để tôi kịp thời điều chỉnh, đáp ứng sao cho hợp lý nhất để các em thực sự thấy vui vẻ, hạnh phúc khi đến lớp. Hòm thư với tên gọi “Điều em muốn nói” lớp 2G
11. 13 - Giải pháp 3: Xây dựng phong trào thi đua làm nghìn việc tốt Đầu năm học, tôi đã phát động phong trào “Thi đua làm nghìn việc tốt” cho toàn thể học sinh trong lớp. Những việc tốt đó không phải là những việc quá to lớn mà từ những việc nhỏ nhất ngay ở trường, ở lớp hay ở nhà, trên đường đi học, như: Nhặt giấy rác để làm sạch môi trường, nhặt được của rơi trả lại người mất, giúp đỡ bạn khi gặp khó khăn, giúp đỡ bạn học yếu vươn lên trong học tập, . Cuối mỗi tuần, các tổ trưởng tổng hợp và đánh giá, đề xuất danh sách các tấm gương người tốt việc tốt ở tổ mình được tuyên dương khen thưởng trước lớp. Giáo viên chủ nhiệm kịp thời biểu dương những hành động đẹp, việc làm tốt của học sinh nhằm tạo thêm động lực thúc đẩy cho các em đều thay đổi và hướng đến những điều tốt đẹp nhất đó là xây dựng giá trị đạo đức con người. Việc thực hiện phong trào “Thi đua làm nghìn việc tốt” đã góp phần quan trọng trong việc hình thành và hoàn thiện nhân cách của mỗi học sinh, Hằng ngày, tôi nhắc nhở các em thực hiện theo 10 yêu cầu của “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”. Khi có học sinh chưa hoàn thành nhiệm vụ, tôi yêu cầu em đó đọc lại nhiệm vụ của người học sinh và nêu rõ nhiệm vụ nào mình chưa làm được để sửa chữa, khắc phục. Nhờ vậy, các em mới tự giác thực hiện, số lượng học sinh vi phạm nội qui của nhà trường, của lớp ngày càng giảm dần. Học sinh làm vệ sinh để bảo vệ môi trường