Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo giúp học sinh tham gia thi giải Toán qua mạng ở trường TH Chất Bình

Nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo giúp học sinh tham gia thi giải Toán qua mạng ở trường TH Chất Bình

1. Trường Tiểu học Chất Bình lặp lại ở các tháng và nhiều năm. Chưa phát huy được năng lực học tập của các đối tượng học sinh, chưa tạo cơ hội cho học sinh phát huy khả năng của mình, phương pháp tổ chức lớp còn gò bó mang tính hình thức. Nhất là trong việc phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi, chưa có kế hoạch và biện pháp cụ thể hoặc có thì còn chung chung. Giáo viên có năng lực hầu hết chưa thực sự nhiệt tình tâm huyết, chưa sáng tạo trong giờ dạy. Một số giáo viên chưa thực sự quan tâm đến chất lượng giáo dục, ý thức trong việc dạy học mới chỉ dừng lại ở mức độ hoàn thành công việc. Việc bồi dưỡng học sinh giỏi trường tôi những năm gần đây chủ yếu là giao phó cho giáo viên chủ nhiệm tự bồi dưỡng. Ban giám hiệu chưa có kế hoạch cụ thể cho giáo viên hơn nữa sự phân công chuyên môn chưa hợp lý. Phần đa giáo viên còn dạy mang tính chất hình thức chưa thực sự phân rõ đối tượng học sinh Giỏi- Khá- Trung bình. Giáo viên chưa nhiệt tình trong công tác bồi dưỡng dưỡng học sinh giỏi.Ban giám hiệu chưa có sự kiểm tra giám sát, còn để buông lỏng cho giáo viên. Là một cán bộ quản lí về chuyên môn với số năm công tác còn ít, kinh nghiệm của bản thân chưa nhiều, phải đối mặt với thực tế về chất lượng học sinh của trường còn thấp, đặc biệt là chất lượng học sinh giỏi. Điều đó làm tôi băn khoăn lo lắng, làm thế nào để khơi dậy sự quan tâm của phụ huynh đối với các em, khơi dậy học sinh phong trào thi đua dạy – học tốt có chất lượng cao, tỉ lệ học sinh yếu giảm và đặc biệt tỉ lệ học giỏi ngày càng tăng. Nhìn chung công tác chọn bồi dưỡng học sinh giỏi ở đơn vị chưa thực sự được nhà trường, giáo viên, phụ huynh quan tâm tối đa. Vì thế kết quả học sinh đạt học sinh giỏi các cấp của nhà trường còn rất thấp. *Ưu điểm của giải pháp này là: - Không phải mất nhiều nhân lực ,không phải đầu tư thời gian, công sức. *Nhược điểm: Tỷ lệ học sinh giỏi thấp, học sinh đạt giải ở các kỳ thi học sinh giỏi của trường quá hạn chế, thậm chí có những năm không có học sinh giỏi cấp huyện. Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Sơn 3 Năm học 2014 - 2015
2. Trường Tiểu học Chất Bình Xuất phát từ những lý do trên, tôi băn khoăn suy nghĩ rất nhiều: “ Làm thế nào?, Dạy như thế nào?, Bằng phương pháp nào?” để những học sinh có tiềm năng, năng khiếu sẽ được bộc lộ phát hiện nhiều hơn, đưa chất lượng giáo dục cao hơn. Tôi mạnh dạn đưa ra những giải pháp sau. 2. Giải pháp mới: - Thuận lợi Công nghệ thông tin phát triển nên đã có một số gia đình học sinh có điều kiện đều có máy tính và kết nối mạng Internet cho nên các em dễ truy cập và đăng ký tham gia thi giải Toán. Ngay từ đầu năm học, các em đã được Ban giám hiệu và giáo viên chủ nhiệm triển khai kỹ về thể lệ và quy định cuộc thi giải Toán trên mạng và từ đó có đông đảo học sinh tham gia. Giáo viên chủ nhiệm lớp vận động sát sao phong trào tham gia thi giải Toán trên mạng và thường xuyên lồng ghép bồi dưỡng cho các em trong các buổi học ở trên lớp và ở nhà. Học sinh chăm ngoan, có tinh thần chăm học, chịu khó tìm tòi. Khó khăn: Trường Tiểu học Chất Bình là một trường vùng sâu, vùng xa của huyện Kim Sơn với điều kiện kinh tế khó khăn, dân số chủ yếu theo đạo thiên chúa. Do đó tỉ lệ các em được tiếp cận với máy vi tính còn rất hạn chế. Phụ huynh chủ yếu là làm nông nghiệp nên nhà không có điều kiện để mua máy tính mà nếu có máy tính thì không được nối mạng, đồng thời sự quan tâm của phụ huynh học sinh đến việc học tập của con em mình còn hạn chế mà chủ yếu là phó mặc cho nhà trường và giáo viên chủ nhiệm. Chương trình học có nhiều thay đổi khi thì điều chỉnh nội dung dạy học, khi thì giảm tải nội dung dạy học. Do vậy những bài Toán khó trong chương trình được giảm tải giáo viên không dạy nhưng khi học sinh tham gia thi giải toán đề thi trong Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Sơn 4 Năm học 2014 - 2015
3. Trường Tiểu học Chất Bình mạng đa số là kiến thức nâng cao nên việc xử lý nhanh các phương án giải Toán chưa chính xác. Giáo viên soạn thảo chương trình bồi dưỡng cho học sinh còn lúng túng với những cách giải toán nâng cao khó giải thích để cho học sinh dễ hiểu. Việc truyền thụ kiến thức cho học sinh còn gượng ép chưa diễn đạt cho học sinh dễ hiểu các dạng bài trên mạng. Học sinh tiếp thu bài còn chậm mang tính thụ động, gò ép. Việc thực hành trên máy của các em học sinh còn lúng túng. Do tính chất mới mẻ, đặc thù của cuộc thi (phái có máy tính nối mạng) nên cuộc thi ban đầu chưa thu hút được nhiều học sinh tham gia. Nhiều em có khả năng giải toán thì không có máy tính, hoặc có máy tính nối mạng thì lại không có khả năng suy luận để giải Toán. Một số giáo viên chưa thật sự chú trọng đến vấn đề nâng cao kiến thức giải toán qua mạng mà chỉ chú trọng trong chương trình học. Thông thường gói đề trên mạng thường nhanh hơn chương trình hiện hành 1 tuần nên việc tiếp cận giải toán nhanh nhẹn, chính xác còn hạn chế, chưa theo kịp chương trình hiện hành đối với các lớp của đơn vị trường. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN Đã 4 năm học liền kề, từ khi Bộ Giáo dục phát động phong trào giải Toán trên mạng ngay từ những ngày đầu tháng 9, bắt đầu khi vòng 1 được tổ chức, tôi cho học sinh các khối lớp đăng nhập thành viên để tham gia dự thi. 1. Hướng dẫn học sinh tự luyện và đăng ký thành viên Đầu năm học, khi họp phụ huynh học sinh tôi không quên nêu tác dụng của việc học và sử dụng máy vi tính, ích lợi của việc giải Toán trên mạng, vừa rèn tính nhanh nhẹn, suy luận lôgic, kỹ năng giải toán nên được đông đảo phụ huynh học sinh hưởng ứng. Có gia đình còn trực tiếp đăng ký sử dụng mạng Internet, mua máy tính cho con em mình thực hành ở nhà. Để đáp ứng yêu cầu, sự mong mỏi của phụ huynh học sinh, tôi chỉ đạo và cùng một số giáo viên trực tiếp tải phần mềm tự luyện giải Toán mang tận gia đình cài Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Sơn 5 Năm học 2014 - 2015
4. Trường Tiểu học Chất Bình vào máy cho các em tự luyện, sự nhiệt tình và quan tâm của chúng tôi cũng được đa số phụ huynh học sinh rất tin tưởng và mến phục. Những ngày đầu khi mở mạng học sinh tham gia thi giải thật nhiệt tình và sôi động ,các giáo viên chủ nhiệm ra sức ghi tên đăng nhập, mật khẩu cho học sinh, đối với học sinh lớp Một có nhiều em chưa bao giờ được sử dụng máy tính nên còn bỡ ngỡ nhưng với sự nhiệt tình hướng dẫn của tôi cùng các giáo viên nên các em có phần tự tin hơn. Sau khi các em tự luyện nhuần nhuyễn, tôi hướng dẫn cho các em tự mở mạng vào phần dự thi giải Toán Violimpic để đăng ký thành viên, chúng tôi động viên các em trong từng lớp. Số học sinh đăng ký ngày càng đông. Tôi hướng dẫn các em học sinh mỗi em đăng ký nhiều tên đăng nhập, nhiều nick khác nhau để các em giải liên tục, nhuần nhuyễn thay vì mở phần luyện toán ở phần mềm. Các em có thể đăng ký trong trường, hoặc đăng ký tên các trường khác trong địa bàn hoặc khác địa bàn sao cho các em càng được giải nhiều càng tốt. Chính vì lẽ đó mà các em giải nick đầu tiên còn bỡ ngỡ nhưng sau khi giải đến tên đăng nhập tiếp theo các em giải nhanh hơn và nhớ được các dạng toán để làm một cách nhanh nhẹn, chính xác. Ngày 4 tháng 9 hàng năm khi vòng 1 bắt đầu mở mạng tôi cho học sinh tự giải và báo cáo kết quả điểm thi bằng cách cho thi đua giữa các học sinh tính bằng điểm số, thời gian, số học sinh tham gia thi giữa lớp này và lớp kia, khối này với khối khác. Tuyên dương trước cờ hàng tuần những tập thể lớp có đông số học sinh tham gia thi, những em có số điểm cao, thời gian giải bài ngắn nhất. Với hình thức tuyên truyền, động viên như vậy học sinh ngày càng ham học giải Toán. 2. Hướng dẫn cụ thể các dạng Toán trên mạng: Mỗi vòng thi gồm 3 bài toán. Thông thường bài 1 là dạng xóa dần các ô có giá trị tăng dần hoặc đồng nhất với nhau. Với dạng bài này, tôi hướng dẫn cho học sinh quan sát và suy luận để tìm các giá trị tăng dần hoặc đồng nhất với nhau để nhấp Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Sơn 6 Năm học 2014 - 2015
5. Trường Tiểu học Chất Bình chuột vào những ô mà em đã chắc chắn đúng. Đối với các em chưa chắc chắn tôi hướng dẫn kẻ ô và ghi giá trị tương ứng. Các ô có giá trị tăng dần thường là các giá trị số tương đối đơn giản ở các vòng thi đầu, các lớp 1, 2 nhưng đối với lớp 3, 4, 5 mức độ khó ngày càng tăng dần yêu cầu các em phải tính thật cẩn thận. Nếu các ô cho sẵn là giá trị số đối với các lớp 1, 2 thì đơn giản nhưng các lớp 3, 4, 5 hoặc các vòng thi sau là giá trị của một biểu thức thì bắt buộc các em phải tính giá trị biểu thức ghi vào ô tương ứng sau đó mới tìm các giá trị tăng dần hoặc đồng nhất với nhau. Thông thường các bài toán tìm giá trị đồng nhất với nhau là dạng toán đổi các đơn vị đo độ dài, khối lượng, thời gian, cộng, trừ, nhân, chia các số tự nhiên, phân số có dạng các ô là những phép tính để có kết quả giống nhau. Tôi hướng dẫn các em tính giá trị của từng biểu thức đối với các ô có phép tính rồi đi tìm kết quả trực Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Sơn 7 Năm học 2014 - 2015
6. Trường Tiểu học Chất Bình tiếp để nhấp xóa 2 ô liên tiếp. Trường hợp đổi các đơn vị đo các em rèn tính nhanh nhẹn bằng cách nhìn các chữ số tương ứng để nhấp chuột. Có những phép tính có ngay kết quả để đối chiếu nhưng có trường hợp cả hai phép tính mới ra kết quả nên phải chú ý cho các em kẻo nhấp sai 3 lần liên tục thì bài thi bị hủy cho nên cần phải hướng dẫn các em cẩn trọng khi giải toán dạng này. Bài thứ hai trong mỗi vòng thi thường là đi tìm kim cương hoặc giúp thỏ vượt mê cung, hay giúp ô tô về đích sớm nhất, giúp khỉ treo móc kết quả với các phép tính. Những bài toán dạng này có liên quan đến các bốn phép tính cơ bản của số tự nhiên( lớp 1, 2, 3, 4, 5), phân số( lớp 4, 5), số thập phân(lớp 5). Các dạng toán có lời văn, tìm số trung bình cộng, tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó, tìm hai số khi biết tổng và tỷ số của hai số, tìm thành phần chưa biết dựa vào dữ kiện đề bài toán, tìm phân số của một số, tìm tỷ số phần trăm Bài toán dạng điền khuyết ở những ô số còn để trống cho học sinh điền trong phép cộng, trừ, hay nhân chia dạng tính có nhớ. Đối với dạng này yêu cầu các em phải nắm vững kiến thức các thành phần của phép tính và đi tìm số thích hợp để điền Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Sơn 8 Năm học 2014 - 2015
7. Trường Tiểu học Chất Bình vào ô trống còn thiếu và nhớ các trường hợp có nhớ để cân nhắc, tốt nhất cho học sinh tính và thử lại kỹ càng rồi mới điền kết quả vào ô trống sao cho chính xác và hiệu quả. Bài Toán có dạng trắc nghiệm lựa chọn cho đề bài toán sau đó có 4 phương án trả lời các em học sinh sẽ lựa chọn đáp án đúng để trái bóng bay vào trúng gôn. Dạng này cũng yêu cầu học sinh suy luận nhanh để tìm ra đáp án đúng nhất, các đề bài ở dạng tính giá trị của biểu thức, cách đặt tính theo cột dọc, cách thực hiện các phép tính. Các kết quả gần giống nhau yêu cầu các em phải nắm vững cách thực hiện, nếu không dễ bị sai cho nên với phần này khi ôn cho học sinh tôi yêu cầu các Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Sơn 9 Năm học 2014 - 2015
8. Trường Tiểu học Chất Bình em phải biết suy xét để tìm ra đáp án đúng nhất, còn đối với những học sinh chưa nhanh nhẹn tôi hướng dẫn cách thực hiện để các em ra được đáp số chính xác. Tôi hướng dẫn học sinh thực hiện phép nhân 11 x 305 trước sau đó mới cộng với 85 được kết quả là 3440. Những bài toán giúp thỏ vượt mê cung hay giúp ô tô về đích phần đa số là dạng toán nâng cao đối với học sinh yêu cầu các em phải có sự suy luận, nếu các em không được giáo viên hướng dẫn dạng toán này thì không bao giờ các em làm được bởi trong chương trình học không có nhưng các gói đề trên mạng thì đa số là kiến thức nâng cao. Chẳng hạn: Bài toán lớp 4: Tìm 2 số biết tổng của chúng là 550; số bé là số có 2 chữ số và nếu viết thêm chữ số 4 vào trước số bé ta được số lớn: Trả lời: Câu 1: Số bé là: . Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Sơn 10 Năm học 2014 - 2015
9. Trường Tiểu học Chất Bình Câu 2: Số lớn là: Bài toán này dạng tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó nhưng nâng cao hơn đó là hiệu của hai số bị ẩn ta phải đi tìm. Tôi hướng dẫn cho các em đi tìm hiệu bằng cách dựa vào dữ kiện đề bài để tìm hiệu: “Số bé là số có 2 chữ số và nếu viết thêm chữ số 4 vào trước số bé ta được số lớn” rõ ràng số 4 khi được viết vào trước số bé nghĩa là 400 vì số bé là số có hai chữ số. Vậy hiệu ở đây là 400, tổng là 550 và các em dễ dàng đi tìm hai số dựa vào công thức các em đã được học một cách nhanh nhẹn: Số bé = (550 - 400) : 2 = 75 Số lớn = (550 + 400) : 2 = 475. Dạng bài toán số ở lớp 5 yêu cầu: Tìm số có 4 chữ số 1a6b biết số này chia hết cho 2 và 5 chia cho 9 dư 1: Dựa vào dấu hiệu chia hết tôi hướng dẫn học sinh suy luận số chia hết cho 2 và 5 thì tận cùng phải là chữ số 0 vậy b = 0. sau đó dựa vào dấu hiệu chia hết cho 9 tôi cho Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Sơn 11 Năm học 2014 - 2015
10. Trường Tiểu học Chất Bình học sinh nhẩm: 1 + a + 6 + 0 = 9 + 1(vì chia cho 9 dư 1) nên a = 3. Suy ra số cần tìm là: 1360 để thỏa mãn yêu cầu đề bài. Bài toàn lớp 5 vòng 14 dạng toán số: Có bao nhiêu số chẵn có 4 chữ số chia hết cho 5: Tôi hướng dẫn học sinh lấy 9999 – 1000 + 1= 9000 số có 4 chữ số trong đó có 4500 số là số chẵn nhưng những số chẵn mà chia hết cho 5 chỉ có tận cùng là số 0 nên có: 4500 : 5 = 900 số có 4 chữ số chia hết cho 5. Bài: Diện tích hình chữ nhật là 972 m 2. Chiều rộng bằng 3 chiều dài. Tính chu 4 vi của hình chữ nhật đó?. Đây quả là một bài toán tương đối khó, đối với giáo viên ít tìm tòi thì cũng bó tay không tìm ra cách giải cho học sinh. Nếu không chủ động tìm kiếm, trực tiếp tham gia vào công việc giải Toán trên mạng thì không tìm ra cách để giải bài toán này cũng như không giảng giải cho học sinh hiểu được vì đơn thuần trong chương trình học của các em không yêu cầu nâng cao đến vậy, có những bài toán khó thì yêu cầu giảm tải nên khả năng suy luận của các em sẽ không có nếu giáo viên không hướng dẫn. Tôi giảng cho các em như sau: Từ công thức tính diện tích của hình chữ nhật: S = a x b (a là chiều dài, b là chiều rộng) mà theo đề bài cho b = 3 x a nên suy ra biểu thức sau: 4 a x 3 x a = 972 (m2) 4 a x a = 972 : 3 => a x a = 1296 mà 1296 = 36 x 36 nên chiều dài của hình chữ nhật 4 là 36 m, chiều rộng bằng 3 chiều dài nên chiều rộng là 36 x 3 = 27(m). Từ đó, các 4 4 em dễ dàng tính được chu vi hình chữ nhật là: (36 +27) x 2 = 126 (m). Rõ ràng, không phải các em giải được toán trên mạng là các em đó thông minh đột xuất mà không cần đến sự chỉ bảo có khoa học của thầy cô giáo. Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Sơn 12 Năm học 2014 - 2015
11. Trường Tiểu học Chất Bình Chương trình Toán lớp 5 từ khi thay sách đến nay nội dung dạy học đơn giản hơn nên độ khó của các bài tập cũng được nhẹ nhàng và không yêu cầu làm các bài tập khó song gói đề toán của Bộ Giáo dục thì vẫn còn các dạng bài như sau: Bài toán này tôi hướng dẫn học sinh bằng cách mô phỏng hình hộp chữ nhật cùng kích thước 15 cm; 11 cm và 9cm. Nếu sơn 6 mặt của hình nghĩa là các mặt xếp theo chiều dài, chiền rộng, chiều cao mỗi kích thước giảm bớt 2 hình được sơn hay các hình lập phương không được sơn mặt nào đều nằm gọn trong hình hộp chữ nhật mà các kích thước của nó là kích thước hình hộp chữ nhật bên ngoài trừ đi 2 hộp 1cm. Có nghĩa là chiều dài 15 – 2 = 13, chiều rộng 11 – 2 = 9, chiều cao 9 – 2 = 7. ta có các hình lập phương không được sơn mặt nào là: 13 x 9 x 7 = 819 (hình). Sau khi giải xong trả lời kết quả bài toán hiện lên là đúng. Vậy để giải các bài toán khó trên mạng và để bồi dưỡng cho học sinh thì tôi phải là người trực tiếp tham gia giải toán. Giáo viên bồi dưỡng cho học sinh cũng phải lập nick của mình để giải toán ở các Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Sơn 13 Năm học 2014 - 2015