Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy nội dung Tập đọc nhạc

Nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy nội dung Tập đọc nhạc

1. 5. Phương pháp nghiên cứu - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tế: + Phương pháp trình bày một bài tập đọc nhạc. + Phương pháp thực hành, luyện tập. + Phương pháp trực quan . + Phương pháp nhận xét, chia sẻ. + Dự giờ đồng nghiệp + Phỏng vấn học sinh - Nhóm phương pháp lý luận: Đọc tài liệu liên quan đến môn Âm nhạc ở trường Tiểu học. PHẦN II. PHẦN NỘI DUNG 1. Một số vấn đề có liên quan Chúng ta đã biết, âm nhạc là một môn học khác rất nhiều so với môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một cách tuyệt đối như toán học nhưng lại đòi hỏi người học phải có sự yêu thích, sự say mê thậm chí là một chút năng khiếu. Điều này không phải học sinh nào cũng có được. Âm nhạc mang đến cho các em những phút giây thư giãn, thoải mái thông qua những lời ca, những câu nhạc. Âm nhạc kích thích cảm xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai điệu qua từng bài hát, từng câu nhạc. Vậy làm thế nào để các em đọc đúng được bài Tập đọc nhạc? Trước hết phải nắm vững kiến thức về âm nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc tương ứng với độ cao âm thanh, các hình nốt nhạc tương ứng độ dài, giúp các em hiểu và phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn với trường độ khác nhau. Để các em có hứng thú trong học tập, người giáo viên cần tạo cho các em có một tâm trạng thoải mái, hứng thú khi học âm nhạc. Muốn làm được việc đó, một trong nhiều yếu tố quan trọng là người giáo viên phải giúp học sinh nắm bắt chính xác các kiến thức về âm nhạc. Là giáo viên chuyên âm nhạc tiểu học, qua thời gian trực tiếp giảng dạy bộ môn, tôi nhận thấy thực tế việc học tập và tiếp thu các kiến thức của môn học, đặc biệt là kiến thức đọc và ghi chép nhạc của các em là chưa tốt, nhiều em còn rất lúng túng khi học Tập đọc nhạc. Qua kiểm tra đọc một bài Tập đọc nhạc thì số lượng các em đọc tốt còn rất khiêm tốn. Thực tế khi nghe các em thực hiện bài tập, bên cạnh những em trình bày tự nhiên và thoải mái vẫn còn một số em chưa thực sự mạnh dạn, tự tin, chỉ đọc với tính chất thuộc lòng, đọc nhạc thì chỉ đúng tên nốt mà chưa đúng trường độ, ngắt, nghỉ tuỳ tiện không đúng tiết tấu của bài nhạc. 3
2. Đứng trước những thực tế hạn chế như vậy, tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm hướng dẫn các em về phương pháp tập đọc nhạc để các em thực hiện phần nội dung Tập đọc nhạc tốt hơn, làm nền tảng các em học tốt ở chương trình âm nhạc ở các cấp học tiếp theo. 2. Thực trạng Trường Tiểu học thị trấn Tân An là một trong những trường có phong trào văn hoá văn nghệ khá tốt. Các hoạt động văn nghệ diễn ra rất sôi nổi trong suốt năm học qua các đợt thi đua. Các hoạt động đó được tác động bởi bộ môn Âm nhạc. Do vậy để các em học tốt và có hứng thú học tập bộ môn này, đòi hỏi người giáo viên phải có phương pháp thu hút, tạo sự hứng thú cho các em với môn học. Đại bộ phận các em do ít được tiếp xúc với các loại hình nghệ thuật đặc biệt là nhạc cụ như đàn organ... nên còn nhược điểm rất phổ biến là đọc nhạc theo kiểu thuộc lòng, ghi tên nốt nhạc rồi đọc, đọc nhạc thường không đúng cao độ, trường độ... Vì vậy người giáo viên phải từng bước giúp các em có được sự tự tin, nắm được các kiến thức, các kỹ năng cơ bản của đọc nhạc từ đó giúp các em có khả năng đọc nhạc. 2.1. Thuận lợi - Ban giám hiệu luôn quan tâm đến các phong trào văn hóa, văn nghệ, TDTT của trường từ đó tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên và học sinh tham gia các hoạt động; đồng thời thường xuyên động viên giáo viên và học sinh trong các hoạt động góp phần nâng cao chất lượng các hoạt động trong nhà trường. - Trong các năm học nhà trường luôn thành lập các câu lạc bộ văn nghệ giáo viên, câu lạc bộ văn nghệ học sinh, câu lạc bộ Erobic, câu lạc bộ khiêu vũ... để tham gia các chương trình biểu diễn trong các ngày lễ, ngày hội của trường, các hội thi do cấp trên tổ chức nên đã tạo được phong trào yêu văn nghệ trong giáo viên và học sinh. - Là một trường thị trấn nên điều kiện kinh tế của phụ huynh học sinh tương đối khá giả do đó các điều kiện để học tập của học sinh cơ bản tốt. - Một số năm học gần đây trường được trang bị thêm một số thiết bị bộ môn âm nhạc vì thế giáo viên có điều kiện vận dụng các phương pháp mới trong bài học từ đó chất lượng giảng dạy môn âm nhạc nói chung, nội dung tập đọc nhạc nói riêng ngày càng hiệu quả hơn. - Tập thể sư phạm nhà trường nhiều thày cô có trình độ chuyên môn tốt, tâm huyết với nghề, có kinh nghiệm về dạy học nên bản thân có điều kiện tham khảo, học hỏi từ đồng nghiệp đồng thời không ngừng tìm tòi học hỏi qua tài liệu, sách, báo, phương tiện thông tin đại chúng, rút kinh nghiệm từ thực tế giảng dạy Từ đó chọn lọc ra các cách dạy hay, cụ thể phù hợp với đặc điểm học sinh của trường mình. 4
3. 2.2. Khó khăn - Điều kiện gia đình của học sinh không đồng đều dẫn tới sự quan tâm, các điều kiện, cơ hội được tiếp xúc với các môn nghệ thuật nói chung, âm nhạc nói riêng của học sinh khác nhau dẫn đến khả năng về nhận thức và tiếp thu kiến thức của học sinh khác nhau làm ảnh hưởng tới chất lượng bài học. - Phòng học âm nhạc chưa đảm bảo theo yêu cầu phần nào ảnh hưởng đến các hoạt động của giáo viên và học sinh trong học tập. -Học sinh mới được làm quen với cao độ, tiết tấu; tên nốt, hình nốt mà chưa tiếp cận đến vấn đề đọc cao độ, trường độ, ghi chép nhạc . Do đó các em khó nhớ vị trí nốt nhạc trên khuông nhạc, đọc sai cao độ vì vậy nội dung Tập đọc nhạc, các em thường không hứng thú học tập. Từ thực trạng như vậy, để có những số liệu minh chứng và nắm bắt rõ được chất lượng việc học của học sinh tôi đã tiến hành thu thập, nghiên cứu kết quả giáo dục môn âm nhạc năm học 2018 - 2019 cụ thể là: Hoàn thành tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành Khối TS SL Tỷ lệ SL Tỷ lệ SL Tỷ lệ 1 185 85 45,9 100 54,1 0 2 128 55 42,9 73 57,1 0 3 117 40 34,1 77 65,9 0 4 121 37 30,5 84 69,5 0 5 107 31 28,8 76 71,2 0 Sau khi có số liệu về chất lượng giáo dục môn âm nhạc năm học 2018-2019; qua quá trình phân tích tôi đã nắm bắt được rõ nét hơn về việc học của học sinh đối với môn học này, đồng thời thấy được việc học nội dung tập đọc nhạc của các em thường có hiệu quả chưa tốt. Vấn đề đặt ra lúc này là làm thế nào để giúp học sinh cải thiện chất lượng học nội dung tập đọc nhạc. Muốn cải thiện được vấn đề này trước hết cần phải hiểu rõ thực trạng nhận thức của học sinh về học nội dung tập đọc nhạc ra sao; trăn trở trước vấn đề đó đầu năm học 2019 - 2020 tôi đã tiến hành thăm dò trình độ học của học sinh về nội dung tập đọc nhạc và kết quả thu được là: HS tự đọc HS chưa HS đọc Khối bài TĐN tự đọc Sĩ số % được bài % % lớp tốt, trôi được bài TĐN chảy TĐN 4 117 13 11,1 21 17,9 83 71 5 121 25 20,6 31 25,6 65 53,8 5
4. Từ việc nghiên cứu, phân tích chất lượng giáo dục môn Âm nhạc năm học 2018 - 2019 và kết quả thăm dò trình độ nhận thức của học sinh về nội dung Tập đọc nhạc ở các lớp 4; 5 đầu năm học 2019 - 2020 thấy rằng hầu hết các em học sinh yêu thích môn Âm nhạc, các em thích học hát nhưng lại chưa thích học nội dung Tập đọc nhạc dẫn tới chất lượng nội dung tập đọc nhạc còn thấp. Để nâng cao chất lượng học tập nội dung Tập đọc nhạc cho học sinh thì việc tìm ra nguyên nhân, đưa ra những biện pháp, những hình thức thu hút và tạo hứng thú với nội dung tập đọc nhạc trong mỗi học sinh là thực sự cần thiết. 3. Nguyên nhân Qua quá trình tìm hiểu, nghiên cứu, trò chuyện, phỏng vấn học sinh và bằng việc quan sát thực tế cho thấy các em chưa thực sự thích học nội dung Tập đọc nhạc bởi lẽ: - Mặc dù là học sinh thị trấn nhưng thực sự các em ít có cơ hội, thậm chí không có cơ hội tham gia hoạt động trong các câu lạc bộ âm nhạc ở các trung tâm, nhà thiếu nhi, chương trình hoạt động văn hóa văn nghệ tại thôn, phố mà chủ yếu chỉ ở một số câu lạc bộ tại trường, một số chương trình biểu diễn văn nghệ ở trường nhưng số lượng trực tiếp được tham gia lại ít. Do đó tính mạnh dạn, tự tin của học sinh còn rất thiếu. - Nội dụng học tập đọc nhạc với học sinh cấp tiểu học là không dễ, do ở chương trình lớp 3 các em mới chỉ được làm quen với tên một số nốt nhạc, một số hình nốt nhạc mà chưa được tìm hiểu về cao độ, trường độ hơn nữa thời gian học âm nhạc trên tuần không nhiều nên học sinh khó nhớ tên và cao độ 7 nốt nhạc trên khuông nhạc dẫn tới các em thấy khó nên tạo tâm lý không thích học nội dung tập đọc nhạc. - Mức độ cảm thụ, nghe nhạc của các em học sinh không đồng đều; những học sinh có năng khiếu thì cảm nhận về âm sắc, cao độ nhanh nên có thể tiếp cận và đọc đúng cao độ của nốt nhạc; những em không có năng khiếu cảm thụ và nghe âm sắc, cao độ của nốt nhạc rất khó nên đọc sai đây cũng chính là một tác động làm cho các em không thích nội dung tập đọc nhạc. - Một số phụ huynh học sinh chưa có sự quan tâm đến đầu tư, tạo điều kiện cho việc học bộ môn âm nhạc của con em mình vì trong tư duy một số phụ huynh còn nghĩ đây là môn học phụ dẫn tới chưa tạo động lực để con em mình cố gắng làm cho học sinh thấy khó là không thích học nội dung tập đọc nhạc trong môn âm nhạc. - Phòng học âm nhạc chưa thực sự là phòng học của một môn nghệ thuật còn học chung với các môn khác nên việc trang trí, bố trí không gian không thể phù hợp với môn âm nhạc nên chưa tạo được sự hấp dẫn với học sinh khi học môn học này. 6
5. 4. Các biện pháp thực hiện Từ việc tìm hiểu, phân tích những nguyên nhân trên và bằng thực tế trong quá trình giảng dạy, để học sinh hứng thú, thích học nội dung tập đọc nhạc trong môn âm nhạc người giáo viên cần phải tạo được động cơ tích cực đối với việc học môn âm nhạc cho học sinh; tạo nhiều cơ hội cho học sinh được tham gia vào các hoạt động văn nghệ, tìm hiểu về âm nhạc trong đó chú trọng đến số lượng học sinh được tham gia. Đồng thời sắp xếp để phụ huynh học sinh cũng tham gia cùng học sinh qua đó phụ huynh hiểu âm nhạc là một môn học giúp học sinh hình thành và phát triển rất nhiều năng lực, phẩm chất cần thiết cho một học sinh. Bên cạnh đó người giáo viên cần phải nắm vững nội dung chương trình trong cả cấp học điều đó giúp người giáo viên xác định được nội dung cần đạt trong từng khối lớp, biết được vốn sống, vốn hiểu của học sinh khi tiếp cận nội dung bài học mới, đặc biệt là mối liên hệ giữa các mạch kiến thức trong các bài học, giữa các khối lớp đây là vấn đề quan trọng để giúp học sinh giải quyết được các yêu cầu trong bài học từ đó cải thiện sự tập trung, hứng thú của các em trong các hoạt động học tập. Vậy để nâng cao chất lượng giảng dạy nội dung Tập đọc nhạc trong chương trình âm nhạc tiểu học theo tôi cần giải quyết các vấn đề sau: 4.1. Giáo viên cần nắm chắc mạch kiến thức về nội dung Tập đọc nhạc Để có thể đưa ra được phương pháp giảng dạy nội dung Tập đọc nhạc giúp học sinh dễ hiểu, dễ tiếp cần đòi hỏi giáo viên phải nắm chắc được mối liên hệ giữa các kiến thức về Tập đọc nhạc trong chương trình tiểu học. Đồng thời hiểu rõ được mối liên kết, sự logic giữa các bài tập đọc nhạc trong chương trình tiểu học, chỉ khi đó giáo viên mới có thể có những biện pháp phù hợp giúp học sinh học tốt nội dung Tập đọc nhạc. Ví dụ như: khi dạy nội dung Tập đọc nhạc ở lớp 4, lớp 5 thì người giáo viên cần nắm rõ ở lớp 3, các em đã được làm quen với các kí hiệu âm nhạc: các tên nốt, hình nốt, khuông nhạc, khóa Son Sang lớp 4, 5 các kiến thức đó sẽ được duy trì và ứng dụng nâng cao hơn một bước vào 8 bài tập đọc nhạc đối với mỗi khối lớp. 4.2. Giúp học sinh nắm vững kiến thức nhạc lý cơ bản Như các thày, cô đã biết ở lớp 3, các em đã được làm quen với các kí hiệu ghi nhạc như: tên nốt nhạc, khóa Son, khuông nhạc, một số hình nốt nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc. Vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc là một nội dung rất quan trọng, nó quyết định việc đọc nhạc của học sinh ở các lớp trên. Vậy làm thế nào để học sinh dễ nhớ vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc tôi đã lồng vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc vào các câu như sau: nốt Đô nằm ở dòng kẻ phụ dưới; nốt Rê nằm sát dưới dòng kẻ thứ nhất; nốt Mi nằm ở dòng kẻ 7
6. thứ nhất; nốt Pha nằm ở khe thứ nhất; nốt Son nằm ở dòng kẻ thứ hai; nốt La nằm ở khe thứ hai; nốt Si nằm ở dòng kẻ thứ ba (Vị trí 7 nốt nhạc trên khuông nhạc) Đối với học sinh tiểu học các em thường nhanh nhớ nhưng cũng nhanh quên, vì thế để các em có thể nhớ bài thì người giáo viên cần thường xuyên tổ chức cho học sinh ôn tập, luyện lại nội dung bài cũ, kiến thức cũ. Tổ chức cho học sinh các hoạt động tìm tên, nhớ lại các hình nốt nhạc như nốt đen, nốt trắng, nốt móc đơn, nốt móc kép, dấu lặng đen, dấu lặng đơn thông qua nhiều hình thức khác nhau như trò chơi “Bảy anh em” giúp học sinh nhận biết, ghi nhớ các nốt nhạc và tên nốt nhạc; hoặc cho học sinh đọc tên nốt nhạc bằng trò chơi “Khuông nhạc bàn tay” đã học ở lớp 3. (Khuông nhạc bàn tay) Tổ chức cho học sinh tham gia hoạt động “Tìm tên nốt nhạc” bằng cách học sinh tìm các nốt nhạc theo yêu cầu rồi đính vào đúng vị trí của nốt nhạc đó trên khuông nhạc qua đó giúp các em ghi nhớ sâu vị trí và tên các nốt nhạc trên khuông nhạc. Ví dụ: Giáo viên nói Pha đen, Son trắng, Si móc đơn học sinh tìm nốt nhạc rồi đính nốt nhạc vào đúng vị trí trên khuông nhạc. Trong mỗi bài tập đọc nhạc, người giáo viên cần quan tâm giúp học sinh nắm bắt và hiểu được các kiến thức lý thuyết âm nhạc cơ bản như: tên nốt, hình nốt, số chỉ nhịp, các ký hiệu âm nhạc có trong bài đồng thời thường xuyên nhắc lại để giúp học sinh nhớ sâu các kiến thức đã học từ đó góp phần vào việc cải thiện phần đọc nhạc cho học sinh tạo dần cho học sinh tâm lý thích học nội dung tập đọc nhạc 4.3. Rèn kỹ năng đọc đúng cao độ và trường độ 8
7. Với học sinh tiểu học, các em mới chỉ học những kiến thức đơn giản về nhạc lý, học sinh chưa hiểu sâu, hiểu rộng về nhạc lý do đó khi dạy các bài tập đọc nhạc người giáo viên cần phải tránh nhồi nhét các kiến thức trừu tượng làm cho học sinh không hiểu dẫn tới các em thấy sợ học nội dung tập đọc nhạc. Trong khi dạy nội dung tập đọc nhạc chúng ta cần dành nhiều cơ hội cho học sinh được thực hành vì chỉ qua thực hành mới giúp các em dễ hiểu. Khi dạy học sinh học về cao độ, trường độ cần tách ra làm hai yếu tố đó là độ cao và độ dài của âm thanh, khi luyện cho các em thuần thục chúng ta mới tổ chức ghép lại độ cao và độ dài cho học sinh luyện cách làm như vậy sẽ giúp học sinh tiếp cận nội dung bài học tốt hơn. - Về cao độ: Bắt đầu lớp 4 các em mới được tiếp cận về cao độ nên yêu cầu của nội dung tập đọc nhạc đặt ra cho các em là hết sức đơn giản. Trong giai đoạn đầu tiếp cận với nội dung này, học sinh phải thực hành các bài tập về cao độ, điểm nhấn ở đây là giáo viên phải giúp học sinh nhận ra được âm thanh cao, âm thanh thấp tương ứng với vị trí các nốt nhạc trên khuông trong phạm vi một quãng 8; rồi các em được tiếp cận với thang 5 âm: Đô - Rê - Mi - Son - La. (Thang 5 âm) Sau khi các em tiếp cận và giải quyết tốt thang 5 âm, các em tiếp tục được tiếp cận với thang 7 âm: Đô - Rê - Mi - Pha - Son - La - Si. (Thang 7 âm) Chuyển sang lớp 5, các kiến thức về nội dung tập đọc nhạc cơ bản dựa trên cơ sở các kiến thức học sinh đã được học ở lớp 4 nhưng nâng cao hơn. Trong cả chương trình của môn học âm nhạc ở lớp 5, các em được học 8 bài tập đọc nhạc, các bài tập đọc nhạc đều viết ở nhịp ; dựa trên cao độ của thang 5 âm đó là: Đô, Rê, Mi, Son, La hoặc thang 7 âm: Đô, Rê, Mi, Pha, Son, La, Si. 9
8. Trong quá trình tiến hành rèn cao độ cho học sinh, trước hết người giáo viên cần ghi thang âm của bài tập đọc nhạc trên bảng rồi dùng đàn organ đánh theo thang âm cho học sinh nghe, cho học sinh đọc từng nốt nhạc của thang âm theo đàn, chú ý tổ chức cho học sinh đọc theo cao độ từ thấp lên cao, từ cao xuống thấp, đọc theo quãng 2. Đến khi học sinh đọc tốt giáo viên chuyển sang cho học sinh đọc cao độ của bài tập đọc nhạc, đọc trên nền giai điệu của bài tập đọc nhạc sẽ học giúp các em dễ dàng bắt vào bài tập đọc nhạc. - Về tiết tấu: trong nội dung này học sinh tiếp tục được củng cố lại về trường độ với các hình nốt trắng, nốt đen, nốt móc đơn, nốt móc kép, dấu lặng đơn, dấu lặng đen và dấu chấm dôi. Để học sinh có thể tiếp cận thuận lợi giáo viên ghi tiết tấu của bài tập đọc nhạc lên bảng (hoặc bảng phụ) rồi tiến hành cho học sinh luyện tập. Có thể tổ chức cho học sinh vỗ tay hoặc dùng nhạc cụ để gõ, cũng có thể cho học sinh tập đọc bằng tên gọi các hình nốt đơn, đen, trắng hoặc ta có thể thay bằng tiếng: Tùng, rinh ví dụ như sau 2 4 Đọc: Đơn đơn đen / đơn đơn đen / đơn đơn đơn đơn / trắng // Hoặc: Rinh rinh tùng / rinh rinh tùng / rinh rinh rinh rinh / cắc // -Ở các bài tập đọc nhạc mới, để dễ dàng cho học sinh khi học chúng ta nên khuyến khích học sinh tự tìm hiểu về cao độ và tiết tấu ở nhà, xung phong thực hành ở lớp. Đồng thời có thể cho các em tự hỏi đáp lẫn nhau để các em tự tìm hiểu, tự đưa ra nhận xét và chia sẻ với nhau qua đó học sinh có cơ hội được khám phá, được học hỏi lẫn nhau giúp các em hiểu sâu, nhớ lâu bài học. 4.4. Thực hiện giảng dạy tập đọc nhạc phù hợp với khả năng của học sinh Nội dung tập đọc nhạc trong chương trình tiểu học các em bắt đầu được học từ lớp 4, do mới được tiếp cận nên khi giảng dạy nội dung này người giáo viên cần quan tâm đến khả năng của các em học sinh để lựa chọn cách giảng dạy cho phù hợp; qua thực tế giảng dạy nhiều năm thì đối với đối tượng là học sinh tiểu học, hơn nữa các em mới bắt đầu được tiếp cận nội dung này vì thế để nội dùng học tập đọc nhạc có hiệu quả chúng ta cần thực hiện giảng dạy theo một trình tự nhất định đó là: Ví dụ. Bài TĐN số 4: Con chim ri (trong chương trình lớp 4) 10
9. Trước tiên người giáo viên giới thiệu bài tập đọc nhạc các em sẽ học. Tổ chức cho học sinh đi tìm hiểu về các kí hiệu âm nhạc có trong bài. Hỏi: Bài TĐN số 4 được viết ở nhịp nào? Khi học sinh đã trả lời xong, giáo viên giúp học sinh hiểu rõ bài TĐN số 4 được viết ở nhịp ; nhịp là loại nhịp có 2 phách trong một ô nhịp, giá trị trường độ của mỗi phách là 1 nốt đen. Hỏi: Bài TĐN Số 4 có những tên nốt nào? Sau khi học sinh nêu được đầy đủ tên các nốt nhạc được sử dụng trong bài TĐN, giáo viên yêu cầu học sinh sắp xếp các nốt nhạc theo thứ tự cao độ từ thấp đến cao, từ đó sẽ hình thành được thang âm sau: Đồ rê mi pha son Như các thày cô đã biết, ở tập hát thì bước đầu tiên rất cần thiết đó là luyện thanh thì ở nội dung tập đọc nhạc chúng ta cần khởi động giọng cho học sinh bằng cách kết hợp luyện tập cao độ. Ở hoạt động này người giáo viên phải biết linh hoạt tổ chức nhiều hình thức luyện đọc cao độ khác nhau như luyện cao độ quãng 2, hoặc thay đổi vị trí các nốt để rèn khả năng cảm âm của học sinh. Việc cho học sinh đọc lại cao độ của các nốt nhạc không chỉ giúp các em khởi động 11
10. giọng mà còn giúp các em nhớ vị trí các nốt trên khuông nhạc và cảm nhận so sánh cao độ giữa các nốt với nhau. Hỏi: trường độ trong bài TĐN số 4 gồm những hình nốt gì? Nốt trắng Nốt đen Từ đó giáo viên giúp học sinh rút ra âm hình tiết tấu chung của bài tập đọc nhạc rồi tiến hành cho học sinh luyện tiết tấu. 2 4 Mục đích của thời điểm này là giúp học sinh nắm được hình tiết tấu chủ đạo của bài, thể hiện được hình tiết tấu của bài. Khi tổ chức cho các em thể hiện hình tiết tấu giáo viên cần kết hợp nhiều hình thức như vừa đọc vừa vỗ tay, vừa đọc vừa gõ đệm nhạc cụ; có thể tổ chức cả lớp, theo nhóm hoặc cá nhân xen kẽ làm sao để càng nhiều học sinh có cơ hội được tham gia thì càng tốt. Học sinh dùng nhạc cụ gõ đệm thực hành luyện tập tiết tấu 12
11. Sau khi học sinh đã thể hiện tốt phần tiết tấu của bài, giáo viên tổ chức cho học sinh nghe đàn cảm nhận giai điệu tiết tấu của bài, đây là thời điểm học sinh bắt đầu tập đọc nhạc nên giáo viên cần làm chậm, chắc để học sinh có cảm nhận được. Giáo viên cần chú ý không đàn quá dài làm cho học sinh khó cảm nhận mà chỉ đàn từng chuỗi âm thanh ngắn, mỗi chuỗi âm thanh đàn từ 2 đến 3 lần và yêu cầu học sinh lắng nghe và nhẩm theo. Sau khi thấy học sinh đã cơ bản cảm nhận được thì bắt điều cho học sinh đọc nhạc hòa giọng theo đàn. Với cách làm như vậy học sinh có cơ hội tự cảm nhận âm thanh và tự đọc được bài giúp các em phát triển các kỹ năng cơ bản học âm nhạc như: nghe, cảm thụ Đồng thời cần chú ý tổ chức cho các em vừa đọc kết hợp với hình thức gõ đệm theo nhịp, gõ đệm theo phách, gõ đệm theo tiết tấu. Tổ chức luyện cho học sinh đọc đúng cao độ, trường độ mới chuyển sang phần ghép lời ca; ở thời điểm này chúng ta cũng cần tạo cơ hội cho học sinh tự trao đổi, khám phá, tự ghép lời ca; sau đó giáo viên có thể đàn và hát lời ca cho học sinh nghe, cảm nhận và so sánh với mình để điều chỉnh. Để học sinh có thể thể hiện tốt được sắc thái khi thể hiện phần ghép lời ca người giáo viên cần giúp học sinh hiểu nội dung bài tập đọc nhạc nói về những điều gì. Như vậy khi thể hiện các em có thể thả tâm hồn vào phần trình bày của mình tạo nên sự hấp dẫn của tác phẩm thu hút được sự quan tâm của các bạn từ đó các em sẽ thích thú khi được học nội dung tập đọc nhạc trong môn âm nhạc. Để học sinh nắm chắc, nhớ sâu nội dung bài, thực hiện tốt nội dung đọc nhạc; cuối bài học người giáo viên nên củng cố bài học bằng cách tổ chức cho học sinh kết hợp luyện tập nhịp nhàng giữa đọc nhạc, hát lời, gõ đệm dưới nhiều hình thức khác nhau như trò chơi âm nhạc nhằm tạo sự thoải mái, thích thú từ đó tạo nên sự đam mê cho học sinh với việc học nội dung tập đọc nhạc. Ví dụ như trò chơi sau: “Bản nhạc bí ẩn” Hình ảnh trò chơi “Bản nhạc bí ẩn” Trò chơi gồm một dãy ô số từ 1 đến 6; ẩn phía sau mỗi ô số là các nốt nhạc; học sinh được lựa chọn ô số để mở xem yêu cầu của từng ô số rồi thực hiện theo yêu cầu đó. Khi các em mở được tất cả các ô số các em sẽ tìm 13