Đơn công nhận SKKN Giải pháp nâng cao ý thức, kỹ năng phòng tránh tai nạn do hóa chất gây ra trong đời sống thông qua dạy học Hóa học ở trường phổ thông

Nội dung tài liệu: Đơn công nhận SKKN Giải pháp nâng cao ý thức, kỹ năng phòng tránh tai nạn do hóa chất gây ra trong đời sống thông qua dạy học Hóa học ở trường phổ thông

1. Chuyển từ quá trình học tập thụ động, căng thẳng thành quá trình vui chơi hào hứng qua đó lĩnh hội kiến thức một cách chủ động tích cực. Nội dung kiến thức không chỉ sử dụng trong các bài kiểm tra, các kì thi mà quan trọng hơn là học sinh còn có thêm hiểu biết những kiến thức thực tiễn để vận dụng vào giải quyết các vấn đề trong cuộc sống. Từ đó, phòng tránh được những tai nạn thương tâm cho mình, cho người thân và trở thành người có trách nhiệm với chính bản thân mình và với cộng đồng. * Người dạy : Vừa đóng vai trò là người thầy dạy kiến thức theo cách truyền thống vừa là đạo diễn đồng thời cũng là MC dẫn dắt chương trình. Làm trọng tài trong các tình huống tranh luận về kiến thức và dẫn dắt học sinh lĩnh hội kiến thức đó. Người dạy trở nên gần gũi và là người bạn đồng hành trên con đường lĩnh hội kiến thức của học sinh. - Tính mới, tính sáng tạo của giải pháp: Xuất phát từ thực tế: - Do áp lực học tập và thi cử, nhiều học sinh bị căng thẳng, stress thậm chí là trầm cảm. Nên giáo viên cần thiết phải thay đổi hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá để học sinh hào hứng, vui vẻ, chủ động trong học tập qua đó lĩnh hội kiến thức quan trọng, cần thiết một cách nhẹ nhàng. - Do nhiều người chưa đủ kiến thức, kĩ năng phòng tránh những tai nạn thương tích do hóa chất gây ra nên ngày càng nhiều vụ tai nạn thương tâm liên quan đến hóa chất xảy ra gây hậu quả nghiêm trọng. Để giải quyết hai vấn đề trên chúng tôi đã thay đổi hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, và phát triển các năng lực cốt lõi của học sinh làm cho học sinh ngày càng yêu thích, hứng thú với môn học. Học không chỉ lấy kiến thức thi cử mà còn vận dụng kiến thức đó để phòng tránh những tai nạn, những hiểm họa trong đời sống do hóa chất gây ra. Bằng các giải pháp cụ thể: + Một là về hình thức tổ chức: Giáo viên tổ chức các trò chơi vui nhộn đang được yêu thích trên truyền hình như: Đuổi hình bắt chữ, rung chuông vàng, trò chơi ô chữ, hỏi xoáy đáp xoay biến quá trình học tập thụ động, căng thẳng thành quá trình vui chơi hào hứng. Trong quá trình tổ chức trò chơi, giáo viên hài hước, nhẹ nhàng dẫn dắt học sinh học tập lĩnh hội kiến thức để đối với mỗi học sinh có thế tự ý thức được trách nhiệm của bản thân mình với những người xung quanh và
2. với toàn thể cộng đồng khi mà các vấn nạn về ô nhiễm môi trường, hiểm họa do hóa chất gây ra ngày càng trở nên báo động. + Hai là về cách tiếp cận nội dung: Nội dung kiến thức đa dạng phong phú không bó buộc trong sách giáo khoa nhưng không vì thế mà trở nên nặng nề hơn. Tích hợp được nhiều kiến thức của môn học khác đặc biệt là môn xã hội làm cho kiến thức hóa học thêm mềm mại và tạo sự bất ngờ vui vẻ cho học sinh Giáo viên dẫn chứng những vụ tai nạn do sử dụng hóa chất không đúng trong đời sống gây ra và hậu quả thảm khốc của nó thông qua hình ảnh hoặc xem video khiến học sinh sợ hãi, lay động lòng trắc ẩn từ đó sẽ có động lực tìm hiểu kiến thức có liên quan để giải thích và đưa ra những giải pháp phòng chống tai nạn cho mình và người thân. Ngoài ra nội dung kiến thức đưa ra còn được dẫn dắt từ những gì gần gũi nhất với học sinh như từ các trang mạng xã hội hay những bài hát yêu thích, những bài bão, bài thơ quen thuộc + Ba là về quy mô tổ chức lớp học: Có thể thay đổi không gian lớp học từ không gian khép kín sang không gian mở ở đó học sinh không bị gò bó mà được tự do thỏa mái trong học tập. + Bốn là kiểm tra đánh giá: Qua hoạt động vui chơi lĩnh hội kiến thức, giáo viên có thể đánh giá năng lực của học sinh và cho điểm phù hợp chứ không nhất thiết chỉ dùng cách kiểm tra đánh giá truyền thống. Nhóm chúng tôi đã xây dựng được 12 vấn đề hóa học hiện nay liên quan đến những vụ tai nạn thương tâm hay xảy ra trong đời sống với những cách thể hiện sinh động khác nhau nhằm tạo sự hứng thú, phát huy tính tích cực, chủ động khơi dậy niềm say mê, yêu thích môn hóa với mỗi học sinh. Vấn đề 1: Phòng tránh tai nạn bị điện giật do dung dịch chất điện li gây ra Vấn đề 2: phòng tránh tai nạn do ngạt khí cacbonmono oxit Vấn đề 3: phòng tránh tan nạn gây ra do thủy ngân trong nhiệt kế Vấn đề 4. Ô nhiễm nguồn nước Vấn đề 5. Ngộ độc rượu, cách phòng tránh Vấn đề 6: Mối nguy hiểm từ việc sử dụng bóng cười ở giới trẻ Vấn đề 7: Phòng tránh ngộ độc formol Vấn đề 8: Phòng tránh cháy nổ khí amoniac
3. Vấn đề 9: Đề phòng cháy nổ chất khí có trong bóng bay đồ chơi Vấn đề 10: Ứng dụng và cảnh báo khi sử dụng axit sunfuric Vấn đề 11: Phòng tránh cháy nổ khí gas Vấn đề 12: Phòng tránh tác hại của thuốc lá - Ở mỗi vấn đề trên chúng tôi đã xây dựng 1. Hình thức tiếp cận kiến thức: Thiết kế loại trò chơi gì được áp dụng để chuyển tải nội dung về những vụ tai nạn do hóa chất gây ra trong đời sống 2. Phạm vi sử dung: Với vấn đề được đưa ra chúng ta có thể dùng trong những tiết học nào, phần nào trong mỗi bài lên lớp hàng ngày. 3. Nội dung. Nội dung câu hỏi từ đó dẫn dắt vào những vụ tai nạn kinh hoàng do hóa chất gây ra gây ra làm học sinh sợ hãi từ đó tìm hiểu cách phòng tránh tai nạn đó và những sơ cứu ban đầu. III. Hiệu quả kinh tế, xã hội dự kiến đạt được 1. Hiệu quả kinh tế: Nếu không có kỹ năng phòng tránh tai nạn do sử dụng các hóa chất trong cuộc sống hàng ngày thì hậu quả xảy ra là vô cùng thảm khốc. Nạn nhân mất rất nhiều tiền để điều trị bệnh hoặc nặng nhất có thể dẫn đến tử vong. Học sinh có khả năng phòng tránh những tai nạn, những mối hiểm họa xảy ra trong đời sống góp phần bảo vệ sức khỏe đặc biệt là tính mạng cho mình và người thân. Học sinh có động lực học tập và tiếp thu kiến thức một cách chủ động tích cực nên sẽ nhớ kĩ và hiểu sâu hơn thuận lợi cho việc tổng hợp kiến thức nhất là phần lí thuyết trong các câu hỏi trắc nghiệm tổng hợp theo mẫu đề thi THPT QG hiện nay. Do vậy khả năng đỗ vào các trường đại học cao đẳng của năm thi đầu tiên sẽ cao hơn, tiết kiệm được thời gian và chi phí so với những học sinh phải thi nhiều lần. Sáng kiến của chúng tôi là nguồn tài liệu tham khảo cho giáo viên trong quá trình giảng dạy môn hóa THPT, tiết kiệm thời gian để tra cứu các nguồn thông tin trên internet, báo đài 2. Hiệu quả xã hội: Những kiến thức phòng chống tai nạn khi sử dụng hóa chất hàng ngày sẽ hạn chế những vụ tai nạn thương tâm xảy ra, giúp xã hội bớt đi những mảnh đời bất hạnh, bớt đi những đứa trẻ mô côi, những người mẹ già không nơi nương tựa.
4. Tạo cho học sinh mục đích học tập đúng đắn: Học để bảo vệ mình cũng như bảo vệ người thân tránh những tai nạn trong cuộc sống do hóa chất gây ra. Tạo không khí vui vẻ, giảm stress. Giúp học sinh thêm yêu mái trường, yêu thầy cô, bạn bè và lưu giữ cho các em những kỉ niệm đẹp của tuổi học trò. Giải pháp này sẽ không bắt buộc, gò bó người học vào một khuôn khổ nhất định, mà tạo ra cho các em một không khí học tập thoải mái, tự học hỏi, tìm tòi kiến thức của bài học theo cảm hứng từ đó có thể bộc lộ bản thân mình hơn, sẽ giúp các em tự tin hơn. Giải pháp này còn giúp cho học sinh hiểu bài sâu hơn, tổng quát hơn và nhớ lâu hơn và giúp các em phát triển đầy đủ các năng lực mà một xã hội công nghiệp hóa - hiện đại hóa yêu cầu. Chúng tôi đã làm một chuyên đề ngoại khóa “Rung chuông vàng” để HS hai lớp 11A1, 11A2 cùng chơi sau đó đưa ra những kiến thức về phòng chống tai nạn ngạt khí CO, phòng tránh cháy nổ khí gas, vấn đề tác hại của chì, an toàn khi sử dụng đạm urê Chúng tôi thu được một số kết quả tích cực như sau: Kết quả thăm dò về thái độ, tình cảm của HS Nội dung Tỉ lệ Rất thích Thích Bình thường Không thích 1.Cảm nhận của em sau giờ học như thế nào? (60/80) (10/80) (9/80) (1/80) 75,00% 12,50% 11,25% 1,25% Rất tích Không tích 2. Mức độ hợp tác tham gia các Tích cực Bình thường cực cực hoạt động học tập của mỗi cá (45/80) (17/80) (13/80) (5/80) nhân 56,25% 21,25% 16,25% 6,25% 3. Mức độ hài hước, truyền đạt Rất tốt Tốt Bình thường Không tốt kiến thức của MC dẫn chương (59/80) (15/80) (6/80) (0/80) trình 73,75% 18,75% 7,50% 0,00% 4. Theo em hình thức dạy học Có Không theo hình thức vận dụng kiến thức hóa học giải quyết các vấn (70/80) (10/80) đề trong đời sống có tăng sự 87,50% 12,50% yêu thích môn hóa không?
5. 5. Em có muốn tiếp tục học tập Có Không môn hóa học theo hình thức (78/80) (10/80) dạy học này không? 97,50% 2,50% 6. Sau khi học xong bài, em có Có Không nắm được các kĩ năng phòng (79/80) (1/80) tránh một số tai nạn thường 98,75% 1,25% xảy ra trong đời sống không? 7. Chúng ta nên tuyên truyền Có Không rộng rãi đến mọi người về các vấn đề nguy hiểm trong đời sống để mọi người đều biết (80/80) (0/80) cách phòng tránh 100% 0,00% IV. Điều kiện và khả năng áp dụng. 1. Điều kiện áp dụng. - Về phía giáo viên: Tất cả các giáo viên dạy hóa học trong các trường phổ thông đều có thể sử dụng sáng kiến của chúng tôi trong giảng dạy. Và hàng năm có thê nghiên cứu thê bổ sung cập nhật thêm các nội dung thực tiễn. - Về phía học sinh: Cần chủ động tìm hiểu các kiến thức về hóa học thông dụng trong đời sống. Tích cực tham gia vào bài học. - Về phía nhà trường: Chuẩn bị tốt về cơ sở vật chất như lớp học phải có máy chiếu, các thiết bị nghe nhìn nếu các tiết học ngoại khóa cần có hội trường lớn. 2. Phạm vi áp dụng. Sáng kiến của chúng tôi có thể được sử dụng trong quá trình dạy học môn hóa học chương trình THPT. - Bài dạy áp dụng: Thường là bài luyện tập hoặc các tiết học ngoại khóa. - Có thể áp dụng các trò chơi trong các phần khởi động của các tiết học.
6. * Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu Ngày Trình độ Nội dung công việc hỗ TT Họ và tên tháng năm Nơi công tác Chức danh chuyên trợ sinh môn Tổ trưởng Dạy bài luyện tập lớp 12 THPT Gia 1 Nguyễn Anh Hưng 28/12/1981 chuyên Đại học theo hình thức Rung Viễn B môn chuông vàng THPT Gia Tham gia dẫn chương Trần Thị Dự 30/11/1986 Giáo viên Đại học 2 Viễn B trình Chúng tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. XÁC NHẬN CỦA LÃNH ĐẠO ĐƠN Gia viễn , ngày 12 tháng 05 năm 2018 VỊ CƠ SỞ Người nộp đơn ................Nguyễn Anh Hưng ................Mai Châu Bình ............Trần Thị Dự .............Đinh Thị Hồng Nhung ................Nguyễn Thị Thanh Hòa
7. MỤC LỤC PHẦN I. XÂY DỰNG MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN NHỮNG VỤ TAI NẠN XẢY RA TRONG ĐỜI SỐNG............................................................................................................1 Vấn đề 1: Chất điện ly............................................................................................................1 Vấn đề 2: Phòng tránh tai nạn do ngạt khí cacbonmonooxit ..................................................4 Vấn đề 3: Phòng tránh tai nạn gây ra do thủy ngân trong nhiệt kế.........................................8 Vấn đề 4: Ô nhiễm nguồn nước............................................................................................10 Vấn đề 5. Ngộ độc rượu .......................................................................................................17 Vấn đề 6: Mối nguy hiểm từ việc sử dụng bóng cười ở giới trẻ...........................................22 Vấn đề 7: Phòng tránh ngộ độc Formol................................................................................24 Vấn đề 8: Cháy nổ khí amoniac ...........................................................................................29 Vấn đề 9: Đề phòng cháy nổ chất khí có trong bóng bay đồ chơi........................................33 Vấn đề 10: Ứng dụng và cảnh báo khi sử dụng axit sunfuric...............................................35 Vấn đề 11: Phòng tránh cháy nổ khí gas ..............................................................................39 Vấn đề 12: Phòng tránh tác hại của thuốc lá ........................................................................44 PHẦN II. NGOẠI KHÓA CHUYÊN ĐỀ HÓA HỌC 2017- 2018...........................................48 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................................77
8. PHẦN I: XÂY DỰNG MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN TỚI NHỮNG TAI NẠN XẢY RA TRONG ĐỜI SỐNG VẤN ĐỀ 1: CHẤT ĐIỆN LY 1. Hình thức tiếp cận kiến thức: Trò chơi đuổi hình bắt chữ. 2. Phạm vi sử dung: Sử dụng vấn đề này trong bài luyện tập, các chuyên đề ngoại khóa, phần khởi động, tìm tòi mở rộng trong bài "Sự điện li" - Hóa học 11. 3. Nội dung. i Giáo viên đưa ra câu hỏi: Hình ảnh trên liên quan đến loại chất nào trong chương trình hóa học phổ thông? Giáo viên có thể hỏi thêm khái niệm chất điện li, phân loại chất điện li sau khi học sinh đã bắt được chữ: chất điện li Lưu ý: Nước cất không dẫn điện nhưng nước tự nhiên thì dẫn điện tốt do nước tự nhiên hòa tan các chất điện li. Vì vậy, chúng ta phải thận trọng khi dùng điện trong môi trường chứa chất điện li. Thực tế, đã có nhiều vụ tai nạn thương tâm xảy ra do mọi người không chú ý nước hòa tan chất điện li có thể dẫn được điện. Giáo viên cảnh báo: 1. Báo (NLĐO 9/11/2017 - Hay tin cháu gái bị điện giật chết trong lúc tắm do bình nóng lạnh rò điện, bà nội đã sốc, ngất lịm và tử vong ngay sau đó). Ngày 29-11, thông tin từ Công an thị trấn Tân Kỳ, huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An cho biết trên địa bàn vừa xảy ra vụ việc thương tâm khi cả cháu gái và bà nội cùng tử vong. Trước đó, vào khoảng 19 giờ ngày 28-11, cháu C.X.M. (13 tuổi, trú tại thị trấn Tân Kỳ, huyện Tân Kỳ) mở nước nóng lạnh để tắm. Một lúc sau, không thấy con gái ra 1
9. khỏi phòng tắm, mẹ cháu M đã mở cửa phòng tắm vào kiểm tra thì phát hiện cháu M đã tử vong trong tư thế nằm trên nền nhà tắm. Nhận được thông tin cháu M tử vong, bà nội của cháu đau đớn, ngất lịm vì sốc. Phát hiện sự việc, người thân nhanh chóng đưa bà đi cấp cứu nhưng nạn nhân đã tử vong trên đường đến bệnh viện. Lực lượng chức năng sau đó đã đến khám nghiệm hiện trường, điều tra nguyên nhân dẫn đến việc cháu M tử vong. Nguyên nhân ban đầu được xác định do bình nóng lạnh bị rò điện khiến cháu M bị điện giật lúc tắm. 2. Bị điện giật chết do sử dụng điện thoại khi tắm: Thanh Niên 12/07/17 Gia đình muốn báo chí đưa tin về vụ việc đau lòng để cảnh báo về nguy cơ điện giật khi dùng điện thoại đang sạc. Vụ tai nạn xảy ra hôm 8.7 khi Madison Coe (14 tuổi) được phát hiện đã tử vong trong bồn tắm tại nhà ở Lovingston (bang New Mexico, Mỹ). Cảnh sát cho rằng nạn nhân đã bị điện giật sau khi họ tìm thấy điện thoại trong bồn tắm vẫn đang cắm sạc vào ổ cắm nối dài. 3. Một người đàn ông ở Hưng Yên bị điện giật suýt chết trong lúc đang lội ao bắt cá. Nguyên nhân do dây viễn thông bị đứt, vô tình dẫn điện từ đường dây điện xuống nước. 4. Cách đây khoảng 10 năm tại xã Gia Xuân- huyện Gia Viễn - Ninh Bình, một người thanh niên đã dùng điện lưới để kích cá và đã bị điện giật dẫn đến tử vong để lại người vợ và hai đứa con thơ. Giáo viên nhắc nhở: - Khi sử dụng nguồn điện làm việc với dung dịch chất điện li như máy bơm nước, bình nóng lạnh cần cẩn thận, an toàn. Tốt nhất nên tắt nguồn điện bình nóng lạnh khi tắm, kiểm tra kỹ dây điện khi bơm nước và tuyệt đối không dùng điện lưới để kích cá. - Nếu không may bị điện giật ta cần sơ cứu nạn nhân như sau: 1. Khi phát hiện người bị điện giật - Trước tiên cần nhanh chóng tách nạn nhân ra khỏi dòng điện bằng cách cắt cầu dao điện. Có thể dùng bất cứ một vật dụng gì khô nhưng không phải bằng kim loại để đẩy, tách nạn nhân ra khỏi dòng điện (H1). (Lưu ý: Không được dùng tay không mà nên mang găng tay cao su hay quấn bao nilon, vải khô, đi guốc dép khô hay đứng trên một tấm ván khô, dùng gậy gỗ khô để gạt dây điện ra). 2
10. Dùng bất cứ một vật dụng gì khô nhưng không phải bằng kim loại để đẩy, tách nạn nhân ra khỏi dòng điện. - Đặt nạn nhân nằm ở nơi thoáng mát. - Kiểm tra xem nạn nhân còn thở hay không bằng cách, áp má vào mũi nạn nhân và xem lồng ngực có di động hay không, hoặc dùng tay đặt vào động mạch hai bên cổ nạn nhân. 2. Với nạn nhân bất tỉnh, không có dấu hiệu thở: Tiến hành hô hấp nhân tạo và ép tim lồng ngực tại chỗ, cho đến khi tự thở được hoặc xác định nạn nhân chắc chắn đã chết thì mới dừng lại. + Hô hấp nhân tạo: Nới rộng quần áo và dây thắt lưng, đệm dưới cổ cho đầu hơi ngửa ra sau để đảm bảo đường hô hấp được thông thoáng. Một tay bịt mũi nạn nhân, tay kia kéo hàm xuống dưới để miệng hở ra, ngậm chặt miệng nạn nhân rồi thổi liên tục 2 hơi đối với người lớn, một hơi đối với trẻ em dưới 8 tuổi, sau đó để lồng ngực tự xẹp xuống rồi lại thổi tiếp. Người lớn và trẻ em trên 8 tuổi, mỗi phút phải thổi ngạt 20 lần. Trẻ dưới 8 tuổi, mỗi phút phải thổi ngạt từ 20 - 30 lần (H2). Nếu phải kết hợp cả ép tim với thổi ngạt, cứ 5 lần ép tim lại thổi ngạt một lần. 3
11. + Ép tim ngoài lồng ngực: Người tiến hành ép tim ngồi bên trái nạn nhân, hai bàn tay chồng lên nhau rồi để trước tim, tương ứng với núm vú hoặc khoang liên sườn 4 - 5 bên ngực trái, từ từ ấn sâu xuống khoảng từ 1/3 cho đến một nửa bề dày lồng ngực, sau đó nới lỏng tay ra. Người lớn và trẻ em trên 1 tuổi, số lần ép tim trong một phút khoảng 100 lần. Trẻ dưới 1 tuổi, mỗi phút ép tim hơn 100 lần. Nếu phải kết hợp cả ép tim với thổi ngạt, cứ 5 lần ép tim lại thổi ngạt một lần (H3). 3. Với nạn nhân còn tỉnh: Kiểm tra mức độ tổn thương ở các vị trí nặng hay nhẹ. Đặc biệt, kiểm tra tổn thương nguy hiểm trước như ở đốt sống cổ bởi những tổn thương này có thể gây liệt nếu không sơ cấp cứu kịp thời, sau đó tiến hành kiểm tra các bộ phận còn lại. Động viên, an ủi để nạn nhân yên tâm. - Nhanh chóng đưa nạn nhân tới cơ sở y tế gần nhất. VẤN ĐỀ 2: PHÒNG TRÁNH TAI NẠN DO NGẠT KHÍ CACBON MONOOXIT 1. Hình thức tiếp cận kiến thức: Câu hỏi trong chương trình rung chuông vàng, ai là triệu phú 2. Phạm vi áp dụng: Trong chuyên đề ngoại khóa, trong các tiết luyện tập, trong phần khởi động của bài "Hợp chất của cacbon" - Hóa học 11. 3. Nội dung : Giáo viên dẫn dắt thông tin: Tháng 9/2014, 5 người khách đã ở lại quán karaoke Queen club cùng với 7 nhân viên ở đây tổ chức bữa tiệc và hát qua đêm, chia tay một người bạn chuẩn bị nhập ngũ. Đêm hôm đó tai huyện Hải Hà –Quảng Ninh mưa rất to, mất điện nên nhóm này đã dùng máy phát điện chạy trong quán và đóng kín cửa. Đến chiều ngày 8/9, chủ quán karaoke mở cửa phát hiện 12 người nằm bất tỉnh tại phòng hát, trong đó có 6 người đã tử vong tại chỗ, 4 người tử vong sau khi đi cấp cứu. (?) Nguyên nhân chính gây ra vụ tai nạn trên là 4