Đơn công nhận Sáng kiến Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao hiệu quả thiết bị dạy học Lớp 1,2

Nội dung tài liệu: Đơn công nhận Sáng kiến Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao hiệu quả thiết bị dạy học Lớp 1,2

1. 3 * Ưu điểm: Việc bổ sung thiết bị là việc làm cần thiết của đơn vị nhà trường, để đáp ứng đủ nhu cầu dạy học, đây là một biện pháp quan trọng, làm phong phú thêm số lượng thiết bị trong nhà trường, giúp các thầy cô giáo có phương tiện đầy đủ hỗ trợ truyền tải đến học sinh nội dung kiến thức một cách dễ hiểu, dễ dàng. * Hạn chế: Thiết bị dạy học dành cho lớp 1,2 đã được cấp trên trang cấp đảm bảo theo danh mục trước khi bước vào năm học mới hàng năm. Chính vì vậy, trong quá trình bổ sung thiết bị dạy học nhà trường chủ yếu phát huy đồ dùng dạy học tự làm. Tuy nhiên, các đồ dùng tự làm tính thẩm mĩ chưa cao, sử dụng không được lâu dài. Trong quá trình sử dụng, giáo viên chưa hiểu về đồ dùng, chưa phát huy được hiệu quả trong tiết dạy, giáo viên còn lúng túng khi sử dụng. Để biện pháp có hiệu quả cần quan tâm đến việc cho giáo viên nghiên cứu tìm hiểu, cách sử dụng thiết bị dạy học, cách vận hành thiết bị ra sao, có thể sử dụng như thế nào để đạt hiệu quả. 2. Mô tả biện pháp sau khi có sáng kiến Chương trình giáo dục phổ thông đã được triển khai thực hiện đối với tiểu học ở lớp 1, 2. Để triển khai thực hiện chương trình hiệu quả, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành trang cấp đầy đủ các trang thiết bị dạy học để nhà trường tổ chức dạy và học. Tuy nhiên, vẫn còn thầy cô còn dạy học theo lối truyền thống, còn ngại nghiên cứu, tìm tòi còn thói quen dạy chay. Để tránh lãng phí và phát huy hiệu quả cao nhất thiết bị dạy học, hơn bao giờ hết, cần có biện pháp thúc đẩy việc sử dụng thường xuyên, hiệu quả thiết bị dạy học, đó chính là động lực để tôi cải tiến làm rõ một số biện pháp để phát huy hiệu quả tại trường tiểu học xã Mường Mít trong năm học 2021-2022. 2.1. Tính mới của biện pháp Tác giá đã làm rõ hơn, cải tiến các biện pháp trước đây, có thể biện pháp này không là mới nhưng thể hiện những khía cạnh, sự khác biệt và phù hợp với tình hình thực tế hiện nay. Nếu như các biện pháp trước đây tập trung vào việc quản lý thư viện, đó là việc làm chủ đạo của nhân viên thư viện, chỉ đạo nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị nhưng chưa đi sâu vào việc nghiên cứu tìm hiểu
2. 4 thiết bị trước khi sử dụng, chưa có hướng dẫn, chia sẻ cách sử dụng, thì nay tác giả làm rõ, từng biện pháp và đối tượng thực hiện là các giáo viên, đối tượng thụ hưởng là các học sinh. Các biện pháp này nhằm nâng giá trị của các thiết bị dạy học để cho mỗi giáo viên không phân biệt môn nào, thời điểm nào, khối nào đều cảm thấy cần hiểu rõ về thiết bị, cách sử dụng ra sao, có quá trình được nghiên cứu, tìm hiểu trước khi đưa vào sử dụng để đạt được mục tiêu bài học góp phần thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018, có lẽ những việc làm này, trước đây tại nhà trường chưa thực hiện, chưa được quan tâm nhiều. Qua từng tiết dạy, giáo viên có thể truyền tải nội dung bài học dễ dàng hơn, học sinh hứng thú thực hành theo các yêu cầu gợi ý của giáo viên, tiết học nhẹ nhàng hơn, học sinh học tập sôi nổi hơn, thông quá đó, nhiều học sinh đã chiếm lĩnh được nội dung kiến thức cơ bản, có khả năng sáng tạo hơn. 2.2. Các biện pháp đã áp dụng Biện pháp 1: Tuyên truyền thay đổi nhận thức giáo viên, nhân viên thư viện - thiết bị. * Điểm mới: Biện pháp giúp cho giáo viên hiểu tầm quan trọng của thiết bị đối với quá trình dạy học, chỉ là phương tiện hỗ trợ nhưng giúp giáo viên thực hiện yêu cầu cần đạt được nhẹ nhàng. Mỗi giáo viên nhận biết giá trị cảu thiết bị thông qua hiệu quả từ học sinh chứ không phải giá thành cảu thiết bị. Giáo viên thay đổi suy nghĩ từ bắt buộc sang tự nguyện, có nhu cầu sử dụng. * Cách bước thực hiện Bước 1: Khảo sát đánh giá mức độ sử dụng thiết bị của giáo viên Để có căn cứ chỉ đạo nội dung sử dụng thiết bị dạy học, qua việc nắm bắt thực tế, tác giả kết hợp với khảo sát 30/30 đồng chí giáo viên Mẫu phiếu khảo sát đánh giá mức độ sử dụng thiết bị của giáo viên * Mẫu phiếu khảo sát: Thường Thỉnh Nội dung Ý kiến khác xuyên thoảng
3. 5 Đồng chí hãy nêu mức độ sử dụng thiết bị dạy học trong quá trình giảng dạy. Nếu thường xuyên sử .................................................................................... dụng, cho ý kiến ở môn ..................................................................................... nào, thiết bị gì ..................................................................................... .................................................................................... Nêu lí do bạn rất ít sử ..................................................................................... dụng hoặc không sử dụng ..................................................................................... ..................................................................................... Bạn có đề xuất gì (nếu có) ..................................................................................... Sau khi lấy thông tin, thu thập tổng hợp để đánh giá cho thấy: Tổng số giáo viên được thu thập: 30 đồng chí (giáo viên lớp 1,2 là 16) Mức độ sử dụng thường xuyên là 10/30 = 33% , thường sử dụng là máy chiếu, có 4 giáo viên chủ nhiệm sử dụng nhiều các thiết bị khác nhau là các lớp 1+2, 1A2, 2A2; 3A1 tập trung nhiều môn Tiếng Việt. Có 12/30 = 47% giáo viên vẫn thỉnh thoảng sử dụng chủ yếu là máy chiếu để tổ chức khởi động trong đó có 7 giáo viên dạy môn văn hoá (Toán, Tiếng Việt); 5 giáo viên phân công các môn chuyên. Có 08 giáo viên có ý kiến khác có sử dụng và không sử dụng, lí do sử dụng thiết bị dạy học mất nhiều thời gian, có đồng chí lúng túng chưa biết sử dụng thế nào, các đồng chí được phân cônthường xuyên nên ít hoặc không sử dụng thiết bị hỗ trợ. Có 19 ý kiến đề xuất được hướng dẫn về việc sử dụng thiết bị dạy học; 15 đồng chí xin được tư vấn trực tiếp về việc sử dụng thiết bị trong dạy học; 21 đồng chí đề xuất được nghiên cứu thiết bị; có 5 ý kiến khác là bổ sung thêm thiết bị dạy học như máy chiếu, máy chiếu vật thể. Bước 2: Đưa nội dung chỉ đạo về sử dụng đồ dùng vào kế hoạch giáo dục nhà trường và các bộ phận Trên cơ sở xác định và đánh giá tình hình việc sử dụng thiết bị dạy học,
4. 6 tác giả thấy thật sự cần thiết đưa nội dung chỉ đạo sử dụng thiết bị vào kế hoạch giáo dục nhà trường. Đối với các thiết bị dạy học lớp 1,2 được trang cấp đủ theo danh mục và số lượng theo định mức nên phân chia bổ sung đều cho các lớp. Một số thiết bị dùng chung số lượng ít nên được cụ thể bằng lịch sử dụng theo tuần. Nội dung chỉ đạo xác định rõ nhiệm vụ từng giáo viên, nhân viện thư viện – thiết bị làm gì, định mức /kỳ/năm. Trên cơ sở đó, các tổ chuyên môn, có ý kiến chỉ đạo, điều hành, sắp xếp định hướng cho giáo viên trong tổ về việc sử dụng đồ dùng dạy học thường xuyên, với các thiết bị dùng chung có sự điều tiết phù hợp các lớp. Nhân viên thư viện, thiết bị cụ thể lịch mượn trả trong kế hoạch thư viện để các giáo viên thuận lợi cho giáo viên. Việc chỉ đạo cụ thể từ nhà trường, triển khai đến các tổ, thư viện và giáo viên thực hiện để thấy được đây là một nội dung quan trọng, cần có sự thống nhất từ quan điểm chỉ đạo đến quá trình thực hiện. Bước 3: Tuyên truyền về ý nghĩa tầm quan trọng của thiết bị trong hỗ trợ hoạt động dạy học. Thực hiện chương trình giáo dục năm 2006 đến nay trải qua giai đoạn dài, số thiết bị phục vụ đã được trang cấp rất lâu, theo tháng năm đã mất mát hư hỏng nhiều, số lượng không còn đảm bảo cho các lớp. Hơn nữa, với nhiều áp lực về chất lượng, không ít giáo viên rất quan tâm đến công tác giảng dạy và rèn học sinh nên chỉ nghĩ dành thời gian cho rèn học sinh, một số giáo viên khác không biết cách sử dụng thiết bị hiện đại nên dẫn đến không phát huy được hiệu quả của thiết bị dạy học. Có giáo viên không thường xuyên sử dụng thiết cho rằng mất thời gian. Chính vì vậy, việc thay đổi tư tưởng, suy nghĩ của giáo viên là bước làm rất quan trọng. Tôi đã tập trung quan tâm đến ý nghĩa, tầm quan trọng của việc sử dụng thiết bị dạy học, bằng dẫn chứng cụ thể. Thiết bị chỉ là hỗ trợ nhưng khi sử dụng thực tiễn giúp học sinh nhìn trực quan, được tham gia trải nghiệm thực hành, học sinh không phải tưởng tượng hay hình dung mà được nhìn, sờ, được cảm nhận bằng các giác quan.
5. 7 Hình thức tuyên truyền: Bằng minh chứng thực tiễn, để cho giáo viên được thực hành để thấy được việc đó đúng hay chưa đúng. Việc tuyên truyền thông qua dẫn chứng cuộc sống, thông qua các buổi họp đầu năm, họp Hội đồng, thông qua việc đánh gía hiệu quả tiết dạy, sử dụng hàng tháng. Việc kết hợp nhiều hình thức tuyên truyền bao gồm tuyên truyền vận động kết hợp việc giao nhiệm vụ vừa mang tính tự nguyện vừa mang tính chất bắt buộc để giúp mỗi giáo viên thay đổi suy nghĩ, thấy có nhu cầu muốn sử dụng đồ dùng thường xuyên mới là mục đích cuối cùng của nhà quản lý. Biện pháp 2: Tìm hiểu, nghiên cứu, hướng dẫn sử dụng thiết bị dạy học * Điểm mới: Trước đây, khi nhận thiết bị, đồng chí nhân viên nhập vào kho, lên danh mục cập nhật hồ sơ. Ở biện pháp này cho thấy việc nghiên cứu thiết bị là khâu rất quan trọng, giáo viên kiểm tra, nghiên cứu cách thức sử dụng, sủ dụng như thế nào, sử dụng vào bài nào, hoạt động nào. Chỉ thông qua nghiên cứu thì mỗi giáo viên mới biết được có thiết bị gì, của môn nào, mới phát huy được hiệu quả của thiết bị dạy học. * Cách thực hiện Bước 1: Nhận, kiểm tra thiết bị đảm bảo số lượng, quy cách Nhà trường thành lập tổ nhận thiết bị dạy học, có Hiệu trưởng là tổ trưởng. Trong tổ nhận thiết bị đã biên chế các đồng chí dạy môn nào, tiếp nhận môn đó. Đối với thiết bị môn Toán, Tiếng Việt phân công cho các giáo viên chủ nhiệm, giáo viên dạy định mức; môn Tự nhiên xã hội, Đạo đức phân công cho 03 đồng chí đang đảm nhận môn này; môn Mĩ thuật giao cho giáo viên dạy chuyên Mĩ thuật; môn Âm nhạc giao cho giáo viên chuyên môn Âm nhạc... Tổ trưởng định hướng cho thành viên của tổ cách thức tiếp nhận: Kiểm tra số lượng, quy cách sản phẩm, chất liệu, hiệu quả... Tổ tiếp nhận phân ra theo từng nhóm kiểm tra kĩ số lượng theo biên bản giao; kiểm tra quy cách sản phẩm bằng cách đo chiều cao, chiều rộng, chiều dài, kiểm tra chất liệu, các thông số ghi chép trên sản phẩm với biên bản bàn giao... kiểm tra vận hành thử các thiết bị dùng chung như máy chiếu, máy chiếu vật thể.
6. 8 Tổ kiểm tra chi tiết từng thiết bị ở từng môn bằng cách quan sát, đếm, cân, đo, kiểm tra độ nảy, tính đàn hồi... Việc phân công giáo viên dạy môn nào kiểm tra môn đó giúp giáo viên phần nào thuận lợi để thực hiện bước tiếp theo. Bước 2: Nghiên cứu thiết bị Việc tiếp nhận theo danh mục là yêu cầu bắt buộc mà nhà trường chỉ đạo thành viên tổ tiếp nhận thiết bị phải làm. Từng nhóm có thể 1 đồng chí/nhóm hoặc nhiều đồng chí/nhóm nghiên cứu từng thiết bị của môn. Thiết bị đó sử dụng làm sao, vận hành như thế nào? Sử dụng trong các bài nào? Từng nhóm nghiên cứu, trao đổi chia sẻ nếu nhóm có nhiều người. Cán bộ phụ trách quan sát, cùng các nhóm cùng trao đổi chia sẻ cách sử dụng. Có nhiều thiết bị gần giống nhau (môn Toán), trao đổi nội dung nào thì sử dụng thiết bị này, nội dung nào sử dụng thiết bị kia. Có nhóm thiết bị môn Tự nhiện xã hội (mô hình) nhóm tháo rời từng bộ phận, đọc tên, nhận biết, lắp lại, đảm bảo nhanh, không bị hỏng mô hình. Lần lượt từng đồng chí nghiên cứu lắp vào tháo ra đảm bảo thành thục. Các nhóm kiểm tra kĩ từng chi tiết sản phẩm, mở sách giáo khoa để tiện cho việc nghiên cứu và so sánh. Giáo viên chủ nhiệm kiểm tra, nghiên cứu thiết bị môn Toán, Tiếng Việt
7. 9 Bước 3: Hướng dẫn, vận hành thử nghiệm cách sử dụng thiết bị Nhà trường xây dựng kế xây kế hoạch tập huấn sử dụng các thiết bị dạy học lớp 1,2, định hướng các nhóm nghiên cứu vận dụng triển khai tại các khối lớp khác, người hướng dẫn là các đồng chí trong tổ nhận thiết bị, đại diện triển khai ở các môn đã được nghiên cứu trước đây. Đại diện nhóm ở từng môn, lên giới thiệu về các thiết bị sử dụng cho môn học đó bao gồm tên, các đồ dùng được sử dụng trong ở một số bài, cách sử như thế nào. Đối với các thiết bị dùng chung thì tư vấn sâu, tư vấn rõ ở máy chiếu, máy chiếu vật thể, một số lưu ý để thiết bị vận hành tốt, hạn chế hỏng hóc. Đại diện các nhóm hướng dẫn về thiết bị dạy học từng môn và sử dụng máy chiếu vật thể Sau khi được quan sát về hướng dẫn cách sử dụng thiết bị dạy học từng môn, giáo viên toàn trường được tham quan, nghiên cứu tổng thể số thiết bị dạy học. Giáo viên chia sẻ nghiên cứu trao đổi chia sẻ có thể sử dụng thiết bị này để hỗ trợ quá trình dạy học ở các khối khác như thế nào. Giáo viên đã chia sẻ một số nội dung có thể sử dụng thiết bị dạy học lớp 2 vào dạy học lớp 3 như:
8. 10 + Mệnh giá tiền có thể dạy lớp 3 các bài liên quan đến Tiền Việt Nam trong môn Toán; tổ chức hoạt động trải nghiệm. + Có thể sử dụng cân đĩa loại 5kg để học sinh thực hành cân trong bài liên quan đến khối lượng ở lớp 3 môn Toán + Có thể sử dụng thiết bị dùng chung như máy chiếu, máy chiếu vật thể để thực hiện trình chiếu nội dung bài, chữa bài cho học sinh. Giáo viên toàn trường nghiên cứu, tìm hiểu về thiết bị dạy học Biện pháp 3: Phát huy tối đa hiệu quả của thiết bị ở tất cả các môn, các khối lớp * Điểm mới Thiết bị chỉ thật sự có ý nghĩa khi được sử dụng đúng mục đích, đúng cách hỗ trợ tốt nhất tối đa cho tiết dạy giúp đạt mục tiêu bài dạy. Biện pháp này giúp cho mỗi giáo viên thấy được quan điểm chỉ đạo của nhà trường, ý nghĩa của thiết bị không phải là giá trị mua thiết bị mà là hiệu quả do chính mỗi giáo viên phát huy được trong từng tiết dạy. Tận dụng tối đa thiết bị dạy học để áp dụng giảng dạy ở nhiều môn, nhiều lớp khác nhau. * Cách thực hiện
9. 11 Bước 1: Tư vấn, hướng dẫn sử dụng thiết bị dạy học trên lớp Ngay từ đầu năm học, trong kế hoạch chỉ đạo của nhà trường đã triển khai đồng bộ từ nhà trường đến các tổ khối đến giáo viên. Tuy nhiên, việc kiểm tra tư vấn được nhà trường quan tâm chỉ đạo. Ngay từ đầu năm học, bên cạnh nghiên cứu, tập huấn về sử dụng, nhà trường đã chỉ đồng chí quản lý phụ trách chuyên môn, tổ khối tăng cường công tác hướng dẫn, tư vấn, trực tiếp trên các lớp học, ở tất các môn, các thiết bị tập trung các nội dung hướng dẫn như: + Cách lấy, cất đồ dùng, một số thao tác cơ bản khi sử dụng đồ dùng: Nhiều giáo viên thấy mất nhiều thời gian khi học sinh thao tác trên đồ dùng, khó kiểm soát tiết dạy nên việc đầu tiên giáo viên hướng dẫn học sinh làm quen với thiết bị dạy học, hiệu lệnh (lấy, cất), lưu ý từng đồ dùng. Giáo viên phải cho học sinh làm quen thực hành, có thể ở một vài tiết đầu học sinh chậm nhưng sau dần học sinh quen có nền nếp, giáo viên thường xuyên kích lệ bằng lời nói để giúp học sinh phấn chấn, hào hứng. + Cách thức sử dụng, thời điểm sử dụng: Nghiên cứu trước kế hoạch bài dạy, nghiên cứu thiết bị đồ dùng nào được hỗ trợ giảng dạy, sử dụng lúc nào, sử dụng như thế nào. Rất nhiều môn, thiết bị cấp đủ đến từng học sinh nên việc hình thành kiến thức mới, hướng dẫn cho giáo viên nêu cách thực hiện từng bước cho từng học sinh, nhóm đôi cùng thao tác trên đồ dùng rút ra số liệu, kết quả. + Hướng dẫn cách thức sử dụng thiết bị từng môn, ví dụ như: Đối với môn Tiếng Việt: Đối với lớp 1 với thiết bị bộ thẻ chữ học vần thực hành, học sinh ghép được 1 âm, cất thẻ, sau đó ghép âm khác...,với nội dung này thời lượng khá dài chiếm 1/4 thời gian năm học, nên tác giả đã hướng dẫn học sinh ghép mỗi vần, (tiếng chứa vần) 1 dòng của bảng gài, để so sánh với bạn, chia sẻ trước lớp, sau đó mới cất. Ngoài ra, giáo viên thay đổi ngữ liệu hình ảnh vẽ trong sách để hình thành âm , vần, tiếng, từ hay nội dung 1 bài đọc, hay luyện viết đoạn văn...(lớp 1,2) bằng hình ảnh chụp thực tế tại gia đình của học sinh, cảnh vật tại quê hương giúp học sinh hiểu nghĩa từ, hiểu nội dung bài hay kể, nói về nội dung nào đó rõ ràng, cụ thể.
10. 12 Đối với môn Toán: Có nhiều thiết bị dạy học số, dạy hình học phẳng hình khối (lớp 1), giáo viên cho học sinh thao tác trên thiết bị, được đếm theo yêu cầu, được xếp các hình khối khác nhau để phát triển sự tưởng tượng của học sinh, không nhất thiết thực hiện như hình sách giáo khoa. Hay với bộ thiết bị dạy số và so sánh số (lớp 2) từng học sinh được thao tác lấy các tấm hàng trăm, thẻ hàng chục... theo ý hiểu học sinh tự so sánh và nêu kết quả, thay vì việc giáo viên đưa ra số phân tích, giảng giải, nay giáo viên chỉ giúp đỡ và kết luận. Học sinh còn được cân, đo, đong, đếm thông qua vật dụng có trong bộ đồ dùng, học sinh rất thích thú, tuy nhiên giáo viên phải linh hoạt vừa kiểm soát bài học và giúp học sinh lĩnh hội được kiến thức sau khi hoạt động. Học sinh thao tác trên bộ đồ dùng Toán Môn Tự nhiên xã hội: Học sinh phải được quan sát thực tế các mô hình (Bộ xương, hệ cơ, giải phẫu nội tạng). Để làm được việc đó, giáo viên thành thạo trong việc lắp, nhận biết các bộ phận, trên cơ sở đó giúp học sinh nhận biết trên mô hình, tạo sự hứng thú, tò mò, thích khám phá mỗi học sinh. Với bộ thiết bị dùng chung như: máy chiếu vật thể, máy chiếu, tư vấn để cho giáo viên tổ chức chấm chữa bài ở các môn Toán, Tiếng Việt rất thuận lợi. Bên cạnh đó, phát huy hiệu quả máy chiếu trong tất cả các tiết, các hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. + Hình thức tư vấn: Dự giờ nhận xét sau tiết dạy, hỗ trợ ngay trong quá trình giảng dạy của giáo viên; qua buổi sinh hoạt chuyên môn, thường xuyên trao đổi chia sẻ với giáo viên.
11. 13 Bước 2: Sử dụng thiết bị lớp 1,2 hỗ trợ các tiết học ở các khối khác Trên cơ sở tập huấn, nghiên cứu sử dụng đồ dùng thiết bị dạy học được trang cấp cho các lớp 1,2, mỗi giáo viên có suy nghĩ, áp dụng vào khối lớp của mình cho hiệu quả. Nhà trường chỉ đạo, khuyến khích, định hướng các khối lớp tận dụng tối đa thiết bị sẵn có tại nhà trường để giảng dạy cho phù hợp với khối, lớp. Trong số các thiết bị được trang cấp, các thiết bị dùng chung như máy chiếu vật thể, máy chiếu được các khối lớp 3,4,5 tận dụng sử dụng. Giáo viên lớp 4 sử dụng máy chiếu vật Giáo viên lớp 3 sử dụng máy chiếu để thể chấm, chữa bài môn Toán hỗ trợ giảng dạy môn chính tả Giáo viên có thể sử dụng thiết bị môn Toán lớp 1,2 như cân đĩa, mô hình đồng hồ để dạy toán ở lớp 3. Đối với môn Tiếng Việt, giáo viên sử dụng bộ chữ mẫu chữ cái viết hoa để dạy phân môn Tập viết lớp 3. Học sinh lớp 3 sử dụng mô hình đồng hồ Học sinh lớp 2 sử dụng mô hình đồng hồ lớp 1,2 để thực hành Bên cạnh đó, các thiết bị môn Mĩ thuật, Âm nhạc, Thể dục được các đồng