Báo cáo Sáng kiến Nâng cao chất lượng luyện đọc cho học sinh Lớp 4

Nội dung tài liệu: Báo cáo Sáng kiến Nâng cao chất lượng luyện đọc cho học sinh Lớp 4

1. - CSVC : Được nhà trường trang bị đầy đủ các thiết bị, đồ dùng, tài liệu dạy học - Đối với giáo viên : + Đội ngũ giáo viên có năng lực chuyên môn vững vàng, năng động, tích cực tự học để nâng cao trình độ chuyên môn chuyên môn. + Phòng Giáo dục và nhà trường đã thường xuyên tổ chức các chuyên đề và các buổi sinh hoạt chuyên môn để toàn thể giáo viên chia sẻ học hỏi kinh nghiệm phương pháp dạy. - Đối với học sinh: + Học sinh có đầy đủ sách, vở Tiếng Việt 4 Tồn tại : - Đối với giáo viên : + Việc chuẩn bị bài của giáo viên vẫn còn phụ thuộc nhiều vào sách giáo viên, sách thiết kế nên bài dạy còn đơn điệu. +Một số giáo viên chưa linh động, sáng tạo nhiều trong phương pháp giảng dạy và thiết kế bài dạy, chưa khai thác được hết ý đồ trong sách giáo khoa. - Đối với học sinh: + Học sinh chưa chuẩn bị bài chu đáo trước khi đến lớp, ít đọc bài, đọc qua loa, đại khái + Một số em đọc rất chậm, đọc còn đánh vần, phát âm chưa chuẩn, chưa biết cách ngắt nghỉ hơi khi đọc, quen đọc theo tiếng địa phương như: + Học sinh đọc chưa đúng phụ âm đầu: ch/tr; d/r/gi; l/n Ví dụ: “cây che” ( cây tre) + Học sinh đọc chưa đúng vần: Ví dụ : “khỷu tay” (khuỷu tay) + Học sinh đọc chưa đúng các âm chính: Ví dụ: “iêu tiên” (ưu tiên) + Học sinh đọc chưa đúng thanh hỏi, thanh ngã: Ví dụ: “trôi nội” (trôi nổi) 3
2. “kiên nhấn” (kiên nhẫn) . Bằng cách gọi học sinh đọc bài (dùng đồng hồ bấm tốc độ) ở lớp 4A, sĩ số 37 học sinh của trường Tiểu học Thanh Khương đầu năm học 2023 - 2024 cho kết quả như sau : SỐ HỌC SINH ĐỌC NHANH ĐỌC ĐÚNG CƯỜNG ĐỘ ĐỌC ĐƯỢC ĐỌC (ĐÚNG TỐC ĐỘ) 37 30 em 81.1% 25 em 67,6% 20 em 54,1% Nhìn vào bảng trên cho thấy chất lượng đọc thành tiếng của học sinh chưa cao. Vì vậy nên tôi quyết định chọn chuyên đề "Một số biện pháp chủ yếu rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 4” 2. Biện pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh. a) Biện pháp 1. Chú trong đọc mẫu (của giáo viên). * Mục tiêu: Giọng đọc mẫu của giáo viên có tác dụng làm mẫu cho học sinh luyện đọc. Từ đó hình thành kĩ năng đọc cho học sinh. * Cách tiến hành: - Muốn rèn cho học sinh kỹ năng đọc đúng thì giáo viên phải đọc đúng, đọc hay (đọc diễn cảm). Để đạt được yêu cầu trên thì giáo viên phải rèn luyện bản thân mình. Trước khi soạn bài, giáo viên phải nghiên cứu nội dung bài dạy để hiểu được một cách tối đa ý đồ viết bài của tác giả và nội dung bài đọc. Đọc bài nhiều lần, đọc thể hiện được cảm xúc của tác giả khi viết bài văn đó. Dành nhiều thời gian cho việc thiết kế các hoạt động cụ thể của giáo viên, học sinh ở từng đoạn của bài. - Giáo viên yêu cầu học sinh nghe và nhìn: giáo viên đọc mẫu thật chuẩn, học sinh chú ý nghe và nhìn miệng giáo viên để đọc theo. Việc đọc mẫu bao gồm: + Đọc toàn bài, thường nhằm giới thiệu, gây cảm xúc, tạo hứng thú và tâm thế học đọc cho học sinh, được tiến hành ở bước đầu tiên trước khi luyện đọc. 4
3. + Đọc từ, cụm từ: Nhằm sửa phát âm sai, rèn cách đọc đúng cho học sinh. b) Biện pháp 2. Rèn đọc đúng. * Mục tiêu: Chức năng của môn Tiếng Việt- Đọc là luyện đọc nên rèn cho học sinh đọc đúng là mục tiêu đầu tiên của tiết học. Bên cạnh đó việc rèn đọc đúng sẽ làm cơ sở cho rèn kĩ năng đọc nhanh. * Cách tiến hành. - Bắt đầu từ việc đọc từ chứa tiếng khó đến đọc đúng câu, đoạn văn. Trong các tiết đọc, tôi đều tổ chức cho các em luyện đọc theo cặp đôi: đọc từ, câu khó rồi đọc đoạn. Qua các bước đọc như vậy, tôi nhận thấy học sinh đọc toàn bài tốt hơn. - Giáo viên phải hướng dẫn học sinh phát hiện lỗi và sửa lỗi cho học sinh. Chẳng hạn: Các em hay đọc sai tiếng có thanh ngã, thanh sắc, tiếng có các nguyên âm đôi như oa; yê; iê; ươ,... Khi đó giáo viên cần: + Rèn cho học sinh phát âm theo đúng chữ viết. Ví dụ: phát âm “ưu điểm” chứ không phải “iêu điểm” + Hướng dẫn cho học sinh phát âm đúng thanh hỏi, thanh ngã Ví dụ: “xin lỗi” chứ không phải “xin lối” - Tập trung sửa các lỗi phát âm sai do phương ngữ, vùng miền. Ví dụ ở thị xã Thuận Thành, đa số các em đều đọc sai các từ có phụ âm đầu n/l. Tôi tranh thủ cuối buổi học hằng ngày, trong tiết đọc phần luyện đọc từ khó cho học sinh thi đua tìm những từ có âm n/l trong bài đọc, tìm từ có n/l trong các loại quả, hoa, đồ vật, con vật, cây cối, địa danh, sông , núi... Nếu bạn nào nói được nhiều đúng thì khen trước lớp. Những em phát âm còn sai thì tự phát âm lại nhiều lần hoặc nhìn bạn làm mẫu, cô giáo làm mẫu. Không chỉ trong giờ đọc mà tôi luôn chú ý chỉnh sửa cho các em đọc đúng trong cả các giờ học môn học khác giúp cho các em có thói quen đọc đúng hơn 5
4. - Giáo viên giúp học sinh tự biết ngắt hơi sau các dấu phẩy, nghỉ hơi sau các dấu chấm. Đối với các câu dài cần phải dựa vào nghĩa và quan hệ ngữ pháp tách câu thành các ý nhỏ để ngắt hơi cho dễ đọc. Ví dụ: Bài “Thi nhạc” ( Sách Tiếng Việt 4 – Tập 1) “Thầy rất vui vì sự thành công của các em. Các em đã tạo dựng cho mình một phong cách độc đáo, không ai bắt chước ai. Cảm ơn các em đã cho thầy niềm vui này. Đối với các bài thơ, tôi cũng hướng dẫn học sinh cách đọc sao cho đúng nhịp câu thơ. Ví dụ: Bài thơ “Gặt chữ trên non” Sách giáo khoa Tiếng Việt 4 - Tập 1 Bình minh vừa tỉnh giấc Bóng em nhòa bóng núi Nắng nhuộm hồng núi xanh Hun hút mấy thung sâu Tiếng trống rung vách đá Gió đưa theo tiếng sáo Giục đôi chân bước nhanh La đà trên tán lau - Trong các tiết học sau, giáo viên chú ý xem em nào còn mắc lỗi lại nữa không để kịp thời uốn nắn. Giáo viên phải chú ý đối tượng học sinh đọc kém. Nhất là những tiết luyện đọc ở buổi hai. c) Biện pháp 3. Rèn đọc nhanh (lưu loát, trôi chảy, đúng tốc độ). * Mục tiêu : Việc rèn luyện kỹ năng đọc to, lưu loát, trôi chảy là bước đệm quan trọng để đọc diễn cảm từ đó học sinh chiếm lĩnh nội dung bài học một cách chắc chắn. * Cách tiến hành: - Giáo viên nên dạy cho các em khi đọc đến chữ nào thì phải đưa mắt sang nhìn chữ bên cạnh đứng sau nó, để định hình hướng cho việc phát âm tiếp theo. 6
5. - Đối với những em đọc chậm, giáo viên rèn đọc cho học sinh bằng cách sau: Giáo viên đo tốc độ bằng cách chọn sẵn bài có số lượng tiếng cho trước và dự tính đọc trong bao nhiếu phút. Dựa theo chuẩn kiến thức kĩ năng, tùy theo mức độ khó của từng bài mà giáo viên đề ra yêu cầu đề với thời gian nhất định. Ví dụ bài: “Nghệ sĩ trống” Sách Tiếng Việt lớp 4 - Tập 1 đọc trong vòng 3 phút là đạt yêu cầu. - Đối với những em đọc nhanh quá, đọc liến thoắng, giáo viên hướng dẫn các em làm chủ tốc độ đọc: đọc nhẹ nhàng, rõ ràng thoải mái làm sao đủ để người nghe cảm nhận được. Nếu cần thiết giáo viên hướng dẫn các em làm chủ tốc độ bằng cách đọc mẫu để các em đọc theo tốc độ đã định. d) Biện pháp 4. Rèn cường độ đọc. * Mục tiêu : Các em đọc không phải chỉ đọc cho mình nghe mà phải đọc cho cô giáo và các bạn trong lớp cùng nghe nên cần đọc với giọng đủ lớn. * Cách tiến hành: - Yêu cầu học sinh đọc không to quá hay nhỏ quá, mà đọc vừa phải. Khi đọc dạy cho học sinh cách mở độ rộng cửa miệng vừa phải để hơi thoát ra. Nếu em nào đọc còn nhỏ, lí nhí, tôi yêu cầu em đó đọc lại đến khi nào đọc to vừa thì thôi. Nếu em nào đọc to quá thì cũng nhắc các em đọc vừa đủ nghe để khi hoạt động trong cặp đôi không làm ảnh hưởng đến các bạn khác. e) Biện pháp 5. Tuyên dương, khen thưởng, động viên kịp thời. * Mục tiêu: Nhằm động viên học sinh, tạo cho học sinh sự tự tin, kích thích hứng thú học tập. * Cách tiến hành: Lứa tuổi các em còn nhỏ rất thích được khen. Chính vì thế tôi luôn để ý động viên khen dù chỉ tiến bộ rất nhỏ, bằng những câu khen tình cảm gần gũi: “Em tiến bộ rồi đấy”, “Em đọc rất tốt”, “Cô khen em” hay “Cả lớp khen bạn”. 7
6. Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã tiến hành sử dụng xuyên suốt trong mỗi tiết dạy đọc. Các biện pháp này đều đan xen bổ trợ cho nhau. Ngoài ra cần lưu ý thêm đối với giáo viên dạy áp dụng các biện pháp này còn cần phải chú ý đến mọi đối tượng học sinh trong lớp, kiên trì sửa lỗi triệt để cho học sinh nếu như học sinh mắc lỗi. Có như vậy thì hiệu quả rèn đọc thành tiếng cho học sinh lớp 3 mới cao. 3. Kết quả Trải qua quá trình nghiên cứu và ứng dụng những biện pháp nêu trên, đã đem đến cho tôi những kết quả đáng khích lệ. Điều đó được thể hiện ở chất lượng đọc của học sinh lớp tôi phụ trách giảng dạy. Đến nay phần lớn học sinh phát âm đúng, biết đọc ngắt nghỉ hơi hợp lí, rõ ràng. Học sinh được trau dồi vốn Tiếng Việt phong phú, mở rộng sự hiểu biết để học sinh thêm yêu trường, yêu lớp, yêu cuộc sống và yêu thích các môn học khác. Tôi đã vận dụng vào dạy 1 bài đọc: Đò ngang (SGK Tiếng Việt 4- Tập 1) và kết hợp với các biện pháp như đã nêu tại lớp 4A, trường Tiểu học Thanh Khương năm học 2024-2025, bước đầu thu được kết quả như sau: SỐ HỌC SINH ĐỌC NHANH ĐỌC ĐÚNG CƯỜNG ĐỘ ĐỌC ĐƯỢC ĐỌC (ĐÚNG TỐC ĐỘ) 30 26 em 86,7% 26 em 86,7% 25 em 83,3% Nhìn vào bảng số liệu cho thấy việc vận dụng các biện pháp rèn đọc đúng cho học sinh lớp 4 đã có hiệu quả rõ rệt so với cùng kì năm học trước khi chưa vận dụng các biện pháp đó. 4. Kết luận Quá trình nghiên cứu để tìm ra các biện pháp, vận dụng các biện pháp đó vào giảng dạy phân môn Đọc lớp 4, bản thân tôi rút ra một số kinh nghiệm sau: - Giáo viên phải thường xuyên dự giờ, trao đổi chuyên môn qua các buổi sinh hoạt chuyên môn và hội thảo, để tháo gỡ vướng mắc trong chuyên môn. Tích cực tự học, tự rèn và sáng tạo 8
7. - Giáo viên phải xây dựng kế hoạch bài học thật chu đó, cẩn thận với nhiều phương án khác nhau trước khi lên lớp, bao gồm cả việc giáo viên tự luyện đọc mẫu. - GV chủ động và linh hoạt trong việc vận dụng, phối hợp các phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực chủ động của học sinh, lấy học sinh làm nhân vật trung tâm của giờ dạy. - Giáo viên cần khéo léo, khuyến khích động viên khen thưởng kịp thời đối với những học sinh có tiến bộ, tạo cho không khí lớp học sôi nổi, hào hứng. - Giáo viên cũng thường xuyên trao đổi với cha mẹ học sinh để khắc phục những nhược điểm mà học sinh còn mắc phải trong việc rèn kỹ năng đọc, tạo điều kiện cho các em có thói quen tự rèn đọc ở nhà. 5. Kiến nghị , đề xuất Qua đây tôi cũng xin kiến nghị và đề xuất với các cấp lãnh đạo, Ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn như sau: a) Đối với tổ chuyên môn. Thường xuyên trao đổi kinh nghiệm cùng đồng nghiệp, mạnh dạn học hỏi trao đổi góp ý với nhau về phương pháp dạy, nội dung bài dạy. b) Đối với Lãnh đạo nhà trường. - Dự giờ, thăm lớp và tổ chức chuyên đề để tất cả các giáo viên có cơ hội nắm bắt thêm thông tin, kinh nghiệm cần thiết cho việc quản lý, giáo dục học sinh của mình. - Nhà trường tích cực tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn để các giáo viên được học hỏi và rút kinh nghiệm cho mỗi tiết học. c) Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo. - Tổ chức hội thảo những sáng kiến có chất lượng để cán bộ, giáo viên học tập, trao đổi và áp dụng kinh nghiệm trên diện tích rộng. PHẦN III: CAM KẾT 9
8. Trên đây là một số biện pháp của bản thân tôi nhằm giúp học sinh rèn kĩ năng đọc thành tiếngTôi xin cam kết không sao chép, không vi phạm bản quyền, các nội dung là trung thực. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thanh Khương, ngày 10 tháng 10 năm 2024 GIÁO VIÊN (ký và ghi rõ họ tên) Nguyễn Thị Xiêm 10