Báo cáo Sáng kiến Một số giải pháp tổ chức tốt Hoạt động trải nghiệm STEM cho học sinh tại trường Tiểu học

Nội dung tài liệu: Báo cáo Sáng kiến Một số giải pháp tổ chức tốt Hoạt động trải nghiệm STEM cho học sinh tại trường Tiểu học

1. 3 Tạo điều kiện cho giáo viên giao lưu, học tập đồng nghiệp trong trường, cũng như các trường khác về kinh nghiệm tổ chức các hoạt động giáo dục STEM thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học; tổ chức mở chuyên đề, thao giảng, hội giảng; các buổi hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm, tham dự các buổi tập huấn do phòng và sở giáo dục tổ chức. Giúp giáo viên phát triển được các kỹ năng giảng dạy và tổ chức hoạt động giáo dục STEM. Giải pháp thứ ba: Tạo điều kiện để giáo viên hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau, đặc biệt là tận dụng lực lượng giáo viên trẻ, nhiệt tình năng nỗ trong công tác. Để thực hiện tốt việc tổ chức các hoạt động giáo dục STEM cho học sinh thì phải khai thác tốt các thiết bị, phương tiện dạy học hiện đại, sử dụng thành thạo, linh hoạt, hiệu quả các phần mềm dạy học trực tuyến, phần mềm trong quản lý lớp học; các trò chơi thiết kế trên ứng dụng, ... Công việc này đòi hỏi giáo viên có năng lực ngoại ngữ và tin học tốt. Do đó, ngoài việc động viên, khuyến khích giáo viên tự học, tham gia các lớp bồi dưỡng, tôi còn tạo điều kiện để giáo viên hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau, đặc biệt là tạo điều kiện để các giáo viên trẻ, nhiệt tình năng nỗ hỗ trợ giáo viên lớn tuổi trong việc khai thác, sử dụng các thiết bị, phương tiện này. Giải pháp thứ tư: Tổ chức thường xuyên và phong phú các hình thức hoạt động trải nghiệm, tổ chức rút kinh nghiệm, chia sẻ cách làm hay. Theo từng nội dung chủ đề của tháng, trong kế hoạch của trường, tôi tổ chức mỗi tháng một hoạt động cho từng khối lớp dưới hình thức câu lạc bộ khám phá, dự án học tập, hoạt động trải nghiệm, Chẳng hạn: Tháng 9: Câu lạc bộ STEM chủ đề “Em làm đèn Trung thu”; Tháng 10: Hoạt động trải nghiệm STEM chủ đề “Em tuyên truyền An toàn giao thông”; Tháng 11: Dự án học tập STEM chủ đề “Em là nhà khoa học” (học sinh nghiên cứu làm sản phẩm: đường truyền tưới nước nhỏ giọt tự động); Tháng 12: Câu lạc bộ STEM chủ đề “Em yêu chú bộ đội”; Sau mỗi lần tổ chức hoạt động, tôi tổ chức cho các thầy cô họp chia sẻ cách làm hay, rút kinh nghiệm những việc chưa làm được; đồng thời nhận xét sự hợp tác, sản phẩm của các em trong các buổi sinh hoạt dưới cờ. Với cách làm trên, các thầy cô và các em học sinh sẽ được tích lũy kinh nghiệm sau mỗi lần tham gia hoạt động và sẽ làm tốt hơn ở hoạt động tiếp sau. Giải pháp thứ năm: Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và động viên, khen thưởng. Kiểm tra, giám sát là một hoạt động không thể thiếu trong công tác tổ chức hoạt độngtrải nghiệm STEM để kịp thời điều chỉnh, khắc phụ sai sót của giáo viên trong quá trình thực hiện. Đồng thời, trong quá trình kiểm tra, giám sát cần chú trọng việc động viên, khích lệ và khen thưởng giáo viên làm tốt; trưng bày
2. 4 sản phẩm đẹp của học sinh ở góc STEM của trường nhằm kích thích tinh thần hợp tác, suy nghĩ sáng tạo của các em. Giải pháp thứ sáu: Phối hợp với lực lượng trong và ngoài nhà trường. Thông qua hoạt động tuyên truyền, tranh thủ sự hỗ trợ của phụ huynh học sinh trong việc chuẩn bị các nguyên, vật liệu; hỗ trợ ý tưởng sáng tạo; hỗ trợ nghiên cứu thực tế, cho các em trong quá trình tham gia hoạt động. Ngoài việc điều động, phân công các lực lượng trong nhà trường như: Công đoàn, chi đoàn, tổng phụ trách, cán bộ thư viện, phối hợp để tổ chức các hoạt động, việc phối hợp với các lực lượng bên ngoài nhà trường là việc làm hết sức cần thiết góp phần quan trọng cho Hoạt động trải nghiệm STEM thành công, đó là các lực lượng: Cảnh sát Giao thông, cảnh sát Phòng cháy chữa cháy, lực lượng đoàn viên thanh niên của xã, Giải pháp thứ bảy: Phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên Để thực hiện có hiệu quả việc tổ chức Hoạt động trải nghiệm STEM, cần phải có tổ chức, phân công cụ thể từng thành viên: Ban lãnh đạo trường: Xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện; tổ chức kiểm tra, giám sát. Đoàn thanh niên và Tổng phụ trách Đội: Phối hợp triển khai kế hoạch thực hiện thông qua các buổi sinh hoạt dưới cờ; đề xuất các ý tưởng hỗ trợ học sinh thực hiện; đề xuất khen thưởng các lớp tổ chức hợp tác thực hiện tốt sản phẩm STEM. Giáo viên chủ nhiệm lớp: Phân công cụ thể cho học sinh, hướng dẫn học sinh chuẩn bị nguyên vật liệu thực hành, định hướng ý tưởng tạo thành sản phẩm; theo dõi, nhắc nhở, đốn đốc các em thực hiện. Giáo viên dạy các môn chuyên: Hỗ trợ, theo dõi, nhắc nhở, đốn đốc các em hoàn thành nhiệm vụ. Các thành viên còn lại: Hỗ trợ chuẩn bị các phương tiện và điều kiện để tổ chức hoạt động. * Kết quả đạt được: Áp dụng các giải pháp nêu trên, sau gần một năm thực hiện, Hoạt động trải nghiệm STEM của thầy và trò trường Tiểu học Thoại Ngọc Hầu đã đạt được kết quả như sau: Giáo viên chủ động, tự tin và tích cực tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM cho học sinh. Học sinh linh hoạt, sáng tạo, tự tin chia sẻ ý tưởng, hợp tác tốt với bạn để hoàn thành sản phẩm STEM; thông qua hoạt động thực hành, các em hiểu sâu, nhớ lâu hơn về những kiến thức được học. Nhà trường đã tổ chức thành công Hoạt động trải nghiệm STEM chủ đề “Trường em an toàn” theo Kế hoạch số 1448/KH-PGDĐT ngày 18 tháng 9 năm
3. 5 2023 của Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Bình Minh về việc tổ chức sinh hoạt chuyên môn trên cơ sở nghiên cứu bài học và hoạt động giáo dục STEM cấp Tiểu học năm học 2023-2024 cho các trường Tiểu học trong thị xã tham dự. * Tính mới của sáng kiến Điểm mới trong sáng kiến chính là các giải pháp tạo điều kiện cho giáo viên chia sẻ kinh nghiệm; phối hợp với các lực lượng ngoài nhà trường, đồng thời phân công công việc cụ thể và tác động đến nhận thức của mỗi cá nhân cán bộ, viên chức học sinh và phụ huynh học sinh về tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM, đó là những yếu tố giúp công tác này tại trường Tiểu học đạt hiệu quả cao. 2. Phạm vi ảnh hưởng: 2.1. Ứng dụng trong cơ quan, đơn vị, địa phương: Các giải pháp của sáng kiến đã được chia sẻ cho tất cả các trường Tiểu học thuộc địa bàn Thị xã Bình Minh thông qua Hoạt động trải nghiệm STEM chủ đề “Trường em an toàn” tổ chức ngày 27/04/2024. (Giấy mời số: 764/GM-PGDĐT ngày 22 tháng 4 năm 2024 của Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Bình Minh về việc tham dự sinh hoạt chuyên môn STEM theo Chương trình GDPT cấp Tiểu học). 2.2. Ứng dụng hoặc đã chuyển giao ứng dụng ngoài phạm vi cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh: Các giải pháp của sáng kiến còn áp dụng đạt hiệu quả tại trường Tiểu học Hòa Lộc B, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. C. Khả năng mở rộng phạm vi ảnh hưởng, tiềm năng khai thác hiệu quả của sáng kiến, đề tài Các giải pháp của sáng kiến không chỉ áp dụng tốt trong năm học 2023 - 2024 đối với học sinh trong nhà trường mà còn áp dụng lâu dài cho những năm tiếp theo và có thể thực hiện mở rộng trong các trường Tiểu học trong và ngoài tỉnh. Người báo cáo sáng kiến Huỳnh Ngọc Phương Xác nhận của Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thoại Ngọc Hầu Phó Hiệu trưởng Đinh Hồng Phúc
4. UBND THỊ XÃ BÌNH MINH CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG TIỂU HỌC Độc lập - Tự do - Hạnh phúc THOẠI NGỌC HẦU GIẤY CHỨNG NHẬN SÁNG KIẾN HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC THOẠI NGỌC HẦU Chứng nhận Bà Huỳnh Ngọc Phương, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thoại Ngọc Hầu, xã Thuận An, thị xã Bình Minh Là tác giả của sáng kiến: Một số giải pháp tổ chức tốt Hoạt động trải nghiệm STEM cho học sinh tại trường Tiểu học Số: 01/55/QĐ-TNH Thuận An, ngày 11 tháng 5 năm 2024 KT. HIỆU TRƯỞNG PHÓ HIỆU TRƯỞNG Đinh Hồng Phúc
5. 1 Giấy chứng nhận sáng kiến số: 01/55/QĐ-TNH 1. Tóm tắt nội dung sáng kiến: Giáo dục STEM là phương thức giáo dục chủ yếu dựa trên dạy học tích hợp, tạo cơ hội cho học sinh huy động, tổng hợp kiến thức, kỹ năng thuộc các lĩnh vực Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering) và Toán học (Mathematics) để phát triển phẩm chất, năng lực giải quyết hiệu quả các vấn đề trong thực tiễn cuộc sống, nâng cao hiệu quả của giáo dục thực hành, hợp tác theo nhiều cách khác nhau để thúc đẩy tính sáng tạo, thẩm mỹ, trí tò mò và sự thấu cảm của học sinh. Hoạt động trải nghiệm STEM là một trong các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục STEM. Hoạt động trải nghiệm STEM được xây dựng thông qua các hoạt động như: câu lạc bộ STEM, ngày hội STEM, dự án học tập STEM hoặc hoạt động trải nghiệm STEM tại các địa điểm phù hợp theo mục tiêu, sở thích, năng khiếu và nguyện vọng của học sinh nhằm tạo hứng thú và động lực học tập, góp phần phát triển năng lực, phẩm chất và bồi dưỡng đam mê, năng khiếu cho học sinh. Hoạt động trải nghiệm STEM được thiết kế dựa trên dạy học tích hợp liên môn, nội dung đề cập đến nhiều lĩnh vực đòi hỏi học sinh huy động tổng hợp kiến thức, kỹ năng để đề xuất giải pháp nhằm giải quyết các vấn đề thực tiễn một cách hiệu quả, linh hoạt và sáng tạo. Việc tổ chức Hoạt động trải nghiệm STEM trong giáo dục Tiểu học là một việc làm cần thiết theo chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, đây là công việc mới mẻ đối với cả giáo viên và học sinh. Làm thế nào để giáo viên có thể chủ động trong công tác tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm cho học sinh? Làm thế nào có thể giúp học sinh huy động được nhiều kiến thức liên môn để giải quyết vấn đề trong thực tiễn và hợp tác tốt với nhau trong các hoạt động thực hành tạo ra sản phẩm sáng tạo STEM? Đây là các yếu tố cần thiết để tổ chức thành công Hoạt động trải nghiệm STEM trong nhà trường. Để giúp giáo viên chủ động, tự tin tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm, giúp học sinh vận dụng nhiều kiến thức liên môn và hợp tác tốt với nhau trong các hoạt động thực hành tạo ra sản phẩm sáng tạo, là một cán bộ quản lý của trường, tôi đã áp dụng các giải pháp như sau: 1. Giải pháp thứ nhất: Lập kế hoạch thực hiện, triển khai và tuyên truyền, tác động đến nhận thức của mỗi cá nhân cán bộ, viên chức phụ huynh và học sinh về Hoạt động trải nghiệm STEM Đây là một hoạt động giáo dục khá mới mẻ nên việc cần thiết đầu tiên là dựa theo công văn số 909/BGDĐT-GDTH, ngày 08 tháng 3 năm 2023 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trên cơ sở hướng dẫn của Sở giáo dục, Phòng giáo dục, nhà trường lập kế hoạch thực hiện, triển khai, tuyên truyền sâu rộng đến cán bộ, viên chức, học sinh và phụ huynh học sinh. a) Nội dung tuyên truyền
6. 2 - Mục đích: Nâng cao nhận thức cho giáo viên và học sinh về vị trí, vai trò và ý nghĩa của giáo dục STEM trong thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học; thống nhất nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục STEM. Thực hiện hiệu quả hoạt động trải nghiệm STEM nhằm hỗ trợ, tăng cường giáo dục Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán, Tin học và Nghệ thuật cho học sinh thông qua việc vận dụng, phối hợp chung để giải quyết vấn đề thực tiễn được đặt ra. - Yêu cầu: Cán bộ, giáo viên, nhân viên có ý thức tự nghiên cứu lý thuyết về giáo dục STEM một cách nghiêm túc theo các công văn chỉ đạo. Học sinh tích cực tham gia các hoạt động trải nghiệm. Phụ huynh học sinh phối hợp với nhà trường trong các hoạt động, chuẩn bị dụng cụ thực hành trải nghiệm cho học sinh. b) Hình thức thực hiện Tuyên truyền trên cổng thông tin điện tử của trường; thông qua các buổi họp hội đồng sư phạm, sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, họp phụ huynh học sinh, lồng ghép vào các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, hoạt động trải nghiệm. Giải pháp thứ hai: Thường xuyên tổ chức bồi dưỡng, phát triển năng lực tổ chức các hoạt động giáo dục STEM cho đội ngũ giáo viên. Tạo điều kiện cho giáo viên giao lưu, học tập đồng nghiệp trong trường, cũng như các trường khác về kinh nghiệm tổ chức các hoạt động giáo dục STEM thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học; tổ chức mở chuyên đề, thao giảng, hội giảng; các buổi hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm, tham dự các buổi tập huấn do phòng và sở giáo dục tổ chức. Giúp giáo viên phát triển được các kỹ năng giảng dạy và tổ chức hoạt động giáo dục STEM. Giải pháp thứ ba: Tạo điều kiện để giáo viên hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau, đặc biệt là tận dụng lực lượng giáo viên trẻ, nhiệt tình năng nỗ trong công tác. Để thực hiện tốt việc tổ chức các hoạt động giáo dục STEM cho học sinh thì phải khai thác tốt các thiết bị, phương tiện dạy học hiện đại, sử dụng thành thạo, linh hoạt, hiệu quả các phần mềm dạy học trực tuyến, phần mềm trong quản lý lớp học; các trò chơi thiết kế trên ứng dụng, ... Công việc này đòi hỏi giáo viên có năng lực ngoại ngữ và tin học tốt. Do đó, ngoài việc động viên, khuyến khích giáo viên tự học, tham gia các lớp bồi dưỡng, tôi còn tạo điều kiện để giáo viên hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau, đặc biệt là
7. 3 tạo điều kiện để các giáo viên trẻ, nhiệt tình năng nỗ hỗ trợ giáo viên lớn tuổi trong việc khai thác, sử dụng các thiết bị, phương tiện này. Giải pháp thứ tư: Tổ chức thường xuyên và phong phú các hình thức hoạt động trải nghiệm, tổ chức rút kinh nghiệm, chia sẻ cách làm hay. Theo từng nội dung chủ đề của tháng, trong kế hoạch của trường, tôi tổ chức mỗi tháng một hoạt động cho từng khối lớp dưới hình thức câu lạc bộ khám phá, dự án học tập, hoạt động trải nghiệm, Chẳng hạn: Tháng 9: Câu lạc bộ STEM chủ đề “Em làm đèn Trung thu”; Tháng 10: Hoạt động trải nghiệm STEM chủ đề “Em tuyên truyền An toàn giao thông”; Tháng 11: Dự án học tập STEM chủ đề “Em là nhà khoa học” (học sinh nghiên cứu làm sản phẩm: đường truyền tưới nước nhỏ giọt tự động); Tháng 12: Câu lạc bộ STEM chủ đề “Em yêu chú bộ đội”; Sau mỗi lần tổ chức hoạt động, tôi tổ chức cho các thầy cô họp chia sẻ cách làm hay, rút kinh nghiệm những việc chưa làm được; đồng thời nhận xét sự hợp tác, sản phẩm của các em trong các buổi sinh hoạt dưới cờ. Với cách làm trên, các thầy cô và các em học sinh sẽ được tích lũy kinh nghiệm sau mỗi lần tham gia hoạt động và sẽ làm tốt hơn ở hoạt động tiếp sau. Giải pháp thứ năm: Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và động viên, khen thưởng. Kiểm tra, giám sát là một hoạt động không thể thiếu trong công tác tổ chức hoạt độngtrải nghiệm STEM để kịp thời điều chỉnh, khắc phụ sai sót của giáo viên trong quá trình thực hiện. Đồng thời, trong quá trình kiểm tra, giám sát cần chú trọng việc động viên, khích lệ và khen thưởng giáo viên làm tốt; trưng bày sản phẩm đẹp của học sinh ở góc STEM của trường nhằm kích thích tinh thần hợp tác, suy nghĩ sáng tạo của các em. Giải pháp thứ sáu: Phối hợp với lực lượng trong và ngoài nhà trường. Thông qua hoạt động tuyên truyền, tranh thủ sự hỗ trợ của phụ huynh học sinh trong việc chuẩn bị các nguyên, vật liệu; hỗ trợ ý tưởng sáng tạo; hỗ trợ nghiên cứu thực tế, cho các em trong quá trình tham gia hoạt động. Ngoài việc điều động, phân công các lực lượng trong nhà trường như: Công đoàn, chi đoàn, tổng phụ trách, cán bộ thư viện, phối hợp để tổ chức các hoạt động, việc phối hợp với các lực lượng bên ngoài nhà trường là việc làm hết sức cần thiết
8. 4 góp phần quan trọng cho Hoạt động trải nghiệm STEM thành công, đó là các lực lượng: Cảnh sát Giao thông, cảnh sát Phòng cháy chữa cháy, lực lượng đoàn viên thanh niên của xã, Giải pháp thứ bảy: Phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên Để thực hiện có hiệu quả việc tổ chức Hoạt động trải nghiệm STEM, cần phải có tổ chức, phân công cụ thể từng thành viên: Ban lãnh đạo trường: Xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện; tổ chức kiểm tra, giám sát. Đoàn thanh niên và Tổng phụ trách Đội: Phối hợp triển khai kế hoạch thực hiện thông qua các buổi sinh hoạt dưới cờ; đề xuất các ý tưởng hỗ trợ học sinh thực hiện; đề xuất khen thưởng các lớp tổ chức hợp tác thực hiện tốt sản phẩm STEM. Giáo viên chủ nhiệm lớp: Phân công cụ thể cho học sinh, hướng dẫn học sinh chuẩn bị nguyên vật liệu thực hành, định hướng ý tưởng tạo thành sản phẩm; theo dõi, nhắc nhở, đốn đốc các em thực hiện. Giáo viên dạy các môn chuyên: Hỗ trợ, theo dõi, nhắc nhở, đốn đốc các em hoàn thành nhiệm vụ. Các thành viên còn lại: Hỗ trợ chuẩn bị các phương tiện và điều kiện để tổ chức hoạt động. * Điểm mới của sáng kiến nêu trên chính là các giải pháp tạo điều kiện cho giáo viên chia sẻ kinh nghiệm; phối hợp với các lực lượng ngoài nhà trường, đồng thời phân công công việc cụ thể và tác động đến nhận thức của mỗi cá nhân cán bộ, viên chức học sinh và phụ huynh học sinh về tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM, đó là những yếu tố giúp công tác này tại trường Tiểu học đạt hiệu quả cao. 2. Lợi ích kinh tế - xã hội có thể thu được do áp dụng sáng kiến: Áp dụng các giải pháp nêu trên, sau gần một năm thực hiện, Hoạt động trải nghiệm STEM của thầy và trò trường Tiểu học Thoại Ngọc Hầu đã đạt được kết quả như sau: Giáo viên chủ động, tự tin và tích cực tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM cho học sinh. Học sinh linh hoạt, sáng tạo, tự tin chia sẻ ý tưởng, hợp tác tốt với bạn để hoàn thành sản phẩm STEM; thông qua hoạt động thực hành, các em hiểu sâu, nhớ lâu hơn về những kiến thức được học. Nhà trường đã tổ chức thành công Hoạt động trải nghiệm STEM chủ đề “Trường em an toàn” theo Kế hoạch số 1448/KH- PGDĐT ngày 18 tháng 9 năm 2023 của Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Bình Minh về việc tổ chức sinh hoạt chuyên môn trên cơ sở nghiên cứu bài học và hoạt động giáo dục STEM cấp Tiểu học năm học 2023-2024 cho các trường Tiểu học trong thị xã tham dự.