Báo cáo Giải pháp Một số biện pháp nâng cao chất lượng trong tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ lớp mẫu giáo 4 -5 tuổi B3 trường mầm non Đồng Lạc

Nội dung tài liệu: Báo cáo Giải pháp Một số biện pháp nâng cao chất lượng trong tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ lớp mẫu giáo 4 -5 tuổi B3 trường mầm non Đồng Lạc

1. 3 - Thường trú trọng tổ chức, thực hiện hoạt động tạo hình trong lớp học nhiều hơn hoạt động tạo hình ngoài lớp học. Nguyên nhân: - Việc lựa chọn đề tài tạo hình thường cứng nhắc còn theo lối mòn truyền thống, lặp đi lặp lại năm này qua năm khác. Các nội dung như: Vẽ, tô màu, nặn, xé dán được chú ý thực hiện thường xuyên; nội dung gấp, in hình, đan tết, ít được thực hiện. - Giáo viên còn ngại trong việc sưu tầm đồ dùng, nguyên vật liệu thiên nhiên cho trẻ trải nghiệm vì sợ rằng trẻ không thực hiện được. 1.2.2. Trẻ em Hạn chế: Trong một số hoạt động tạo hình, trẻ chưa có sự phối hợp, tương tác để tạo ra sản phẩm chung của nhóm; Chưa thể hiện được ngôn ngữ, sở thích và ý tưởng của cá nhân mà chỉ thụ động thực hiện theo yêu cầu của cô. Nguyên nhân: - Hiện nay do ảnh hưởng của sự phát triển công nghệ hiện đại như: Internet, tivi, các trò chơi điện tử,... nên trẻ thường thích chơi một mình với các trò chơi điện tử, đồ chơi công nghiệp. Chính vì vậy trẻ ít hứng thú chơi với đồ chơi đơn giản tự làm bằng nguyên vật liệu thiên nhiên và không có sự tương tác, phối hợp với bạn. 1.2.3. Phụ huynh Hạn chế: - Nhiều bậc phụ huynh chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc tổ chức hoạt động tạo hình đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Nguyên nhân: - Đa số phụ huynh cho rằng việc cho con em đến trường quan trọng là phải biết chữ cái, biết số họ chưa nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động tạo hình đối với sự phát triển của con em mình. - Do đa số bố mẹ trẻ làm công ty nên ít có thời gian dành cho con và chủ yếu phụ huynh cho con tiếp xúc với các thiết bị thông minh như: Điện thoại, tivi, Ipas,... để đỡ mất thời gian chơi với con. Đầu năm học tôi đã tiến hành quan sát và đưa ra một số tiêu chí đánh giá, kết quả đạt được như sau: Qua thực tế quan sát và đánh giá tôi nhận thấy trẻ lớp tôi một số trẻ chưa thực sự hứng thú, mạnh dạn tự tin, một số trẻ còn chưa tập trung, chưa phát huy được hết khả năng sáng tạo, phụ thuộc nhiều vào cô và các bạn. Cụ thể với từng tiêu chí khảo sát mức độ đạt còn thấp, số trẻ chưa đạt chiếm tỷ lệ cao. Trẻ hứng thú, mạnh dạn, tự tin trong hoạt động tạo hình 16/24 đạt 66,6%, chưa đạt 8/24 chiếm 3
2. 4 33,3%; Trẻ biết hoạt động theo nhóm, biết phối hợp các nguyên vật liệu để tạo ra sản phẩm 14/24 đạt 58,3%, chưa đạt 10/24 chiếm 24,3%; Trẻ cảm thụ nghệ thuật và nói lên được ý tưởng tạo hình của mình 11/24 đạt 45,8%, chưa đạt 13/24 chiếm 54,1%. Từ những ưu điểm, khuyết điểm trên tôi đã lựa chọn “Một số biện pháp nâng cao chất lượng trong tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ lớp mẫu giáo 4 -5 tuổi B3 trường mầm non Đồng Lạc”. 2. Biện pháp 2.1. Biện pháp 1: Tạo môi trường trong hoạt động tạo hình cho trẻ 2.1.1. Nội dung biện pháp - Tạo môi trường trong và ngoài lớp học. - Chuẩn bị đa dạng đồ dùng, nguyên vật liệu. 2.1.2. Cách thức, quá trình áp dụng biện pháp * Tạo môi trường trong và ngoài lớp học. Môi trường trong và ngoài lớp là yếu tố trực tiếp tác động hàng ngày đến cảm xúc, tình cảm, sự hứng thú của trẻ. Trước hết trẻ phải được sống trong một không gian đẹp, sáng tạo. Vì vậy khi tạo môi trường để phát huy tối đa sự sáng tạo của trẻ trong hoạt động tạo hình, ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành xây dựng môi trường lớp học an toàn, thẩm mỹ, thân thiện, hợp lý. Tạo không gian giúp trẻ tò mò, hứng thú, sáng tạo thông qua việc xây dựng môi trường theo chủ đề và các sự kiện trong năm học. - Tạo môi trường trong lớp: Môi trường bên trong lớp học mang tính thẩm mỹ, an toàn để khi trẻ đến lớp, ấn tượng đầu tiên tác động vào trẻ là toàn bộ sự bài trí, cách sắp xếp trang trí chuẩn bị phương tiện đồ dùng, đồ chơi thường được thay đổi sắp xếp, trang trí theo hướng mở, bằng hình ảnh, họa tiết, có nhiều nguyên vật liệu thiên nhiên khác nhau phù hợp với chủ đề, sự kiện, bản sắc văn hóa địa phương, điều kiện của trẻ để kích thích những ý tưởng sáng tạo nâng cao chất lượng tạo hình. Khi trang trí tôi cho trẻ tham gia cùng cô, trò chuyện tạo các tình huống và cách làm cho trẻ, gợi hỏi về ý tưởng của trẻ hoặc cho trẻ quan sát các bức tranh mẫu của cô, các bức tranh tiêu biểu của các bạn, hay những tác phẩm nghệ thuật của các họa sĩ để cho trẻ cảm nhận về cái đẹp. Từ đó sẽ kích thích tư duy, phát huy được sự sáng tạo cho trẻ. Ví dụ: Góc Nghệ thuật tôi trang trí mảng tường với những màu chủ đạo, không lòe loẹt lồng ghép giáo dục Steam và giáo dục song ngữ tiếng dân tộc nùng kết hợp với nhiều nguyên vật liệu thiên nhiên, sản phẩm của địa phương như: Cỏ, cây, hoa, lá, hột hạt, đồ dùng dụng cụ . những tranh ảnh vẽ, nặn, xé, dán đồ chơi vật mẫu mang tính nghệ thuật và các sản phẩm các con làm trong các góc chơi, hoạt động ngoài trời, hoạt động góc. + Góc trưng bày sản phẩm tôi để các khung tranh trang trí đẹp mắt để cho trẻ trưng bày sản phẩm của mình. 4
3. 5 Hình ảnh: Môi trường trong lớp học - Với mảng chủ đề chính tôi linh hoạt, sáng tạo trang trí phù hợp với các chủ đề đa dạng về hình ảnh, phong phú nguồn nguyên vật liệu. Tôi đã cùng trẻ sưu tầm các nguyên vật liệu từ thiên nhiên như lá cây, rơm, rạ, sỏi, đá vỏ cây hay các phế liệu như vỏ chai, nút chai, hộp sữa chua ; Phế thải như nút chai, báo cũ, vải vụn với các loại màu sắc hài hòa mang tính thẩm mỹ nhằm phát huy vai trò chủ động tích cực sáng tạo cho trẻ trong quá trình hoạt động. Từ đó trẻ có thể tạo cho mình những ý tưởng tốt để tạo ra sản phẩm đẹp. 5
4. 6 Hình ảnh chủ đề và nguyên vật liệu giáo viên sưu tầm - Môi trường ngoài lớp học: Để có không gian thoáng đãng gần gũi với thiên nhiên tạo cơ hội cho trẻ được khám phá, trải nghiệm, ngay từ đầu năm học tôi đã phối hợp với các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên trong trường cùng nhau tạo môi trường xanh, sạch, an toàn, thân thiện, chuẩn bị đồ dùng, dụng cụ nguyên vật liệu phù hợp như: Thảm cỏ, giá tranh vẽ, bàn tròn, nguyên vật liệu được sắp xếp gọn gàng có sự gợi mở tạo mọi điều kiện cho trẻ tìm tòi khám phá, nâng cao chất lượng trong hoạt động tạo hình. 6
5. 7 Hình ảnh tạo môi trường bên ngoài lớp học 2.1.3. Kết quả áp dụng biện pháp Sau khi áp dụng biện pháp này tôi nhận thấy môi trường hoạt động trong và ngoài lớp khang trang, thân thiện phong phú, sinh động nên trẻ đều rất hứng thú tích cực tham gia hoạt động, trẻ có nhiều ý tưởng, tạo ra nhiều sản phẩm sáng tạo. Đồ dùng đa dạng về số lượng, chất lượng, chất liệu, nguyên vật liệu phong phú, hấp dẫn, có tính thẩm mỹ cao, thu hút trẻ. 2.2. Biện pháp 2: Nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động tạo trong giờ học 2.2.1. Nội dung biện pháp - Tổ chức hoạt giờ hoạt động tạo hình trong lớp. - Tổ chức hoạt động tạo hình ngoài trời. 2.2.2. Cách thức, quá trình áp dụng biện pháp * Tổ chức hoạt giờ hoạt động tạo hình trong lớp. Để nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động tạo hình trong giờ học được tổ chức trong lớp thì điều đầu tiên tôi đã xác định rõ thể loại tạo hình (mẫu, đề tài, ý thích), đối với mỗi đề tài tôi đưa ra cần xác định rõ mục đích - yêu cầu, lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp với trẻ, điều kiện thực tế của lớp. Để tạo hứng thú cho trẻ tham gia hoạt động tạo hình một cách hiệu quả nên tôi xây dựng môi trường, thiết kế sử dụng một cách có mục đích, có tác động giáo dục tốt đối với hành vi của trẻ. Môi trường, không gian trong phòng học và ngoài trời hài hoà với môi trường thiên nhiên, đảm bảo đủ ánh sáng, giàu tính thẩm mỹ, phù hợp với đặc điểm thể chất, tâm lý của trẻ. Cung cấp nhiều cơ hội cho trẻ lựa lựa chọn các nguyên vật liệu đa dạng, thể hiện nét đặc trưng của địa phương. 7
6. 8 Lựa chọn và sắp xếp đồ dùng, nguyên vật liệu thiên nhiên có định hướng khiến cho trẻ em tò mò, ham thích học hỏi, Các không gian hoạt động phải có tính kết nối, tạo nên cảnh quan sinh động, giàu tính thẩm mĩ để cho trẻ thực hành, trải nghiệm trong hoạt động tạo hình. Giáo viên luôn nhẹ nhàng, âu yếm, gần gũi, thân thiện, tránh làm tổn thương đến lòng tự tin của trẻ đồng thời cũng cần nói “không” với trẻ một cách thoả đáng nếu trẻ có biểu hiện tiêu cực. Luôn động viên, khuyến khích, gợi mở, hướng dẫn và đưa ra những chỉ dẫn khi thực sự cần thiết để giúp trẻ giải quyết được nhiệm vụ tạo hình, khiến trẻ có cảm giác an toàn, tin cậy và tự tin khi tham gia hoạt động. Khi tổ chức cho hoạt động tạo hình cho trẻ tôi chỉ đóng vai trò là người quan sát gợi mở và giúp đỡ đưa ra những ý tưởng mà trọng tâm là sự trải nghiệm của trẻ luôn quan tâm phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Luôn đặt trẻ vào những tình huống có vấn đề, tôn trọng những câu hỏi khác thường của trẻ, tôn trọng ý tưởng sáng tạo của trẻ, tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ bản thân và khám phá các kĩ thuật, công cụ, vật liệu. Khuyến khích trẻ tự giải quyết vấn đề trong hoạt động tạo hình, tiếp tục thực hiện có hiệu quả mà trọng tâm là sự trải nghiệm của trẻ. Ví dụ: Đề tài: Vẽ con thỏ (Thể loại tạo hình theo mẫu) Tôi chuẩn bị phong phú về nguồn nguyên vật liệu như: Phấn, bút màu, bút sáp màu, phấn các màu, bìa catton, khung tranh meka, đề can, khung vải, giấy A4, video về con thỏ tạo cơ hội cho trẻ quan sát, thảo luận về nội dung, cách vẽ, bố cục, màu sắc về vật mẫu. Cô vẽ mẫu và phân tích, gợi ý để trẻ nói lên cách vẽ tạo bức tranh về con thỏ có đường nét, bố cục cân đối, màu sắc hài hòa. Gợi hỏi trẻ nói lại cách vẽ để tạo ra bức tranh con thỏ thật đẹp. Tổ chức cho trẻ tạo sản phẩm (Trong quá trình trẻ vẽ, cô khuyến khích trẻ tạo sản phẩm, với những cháu kỹ năng còn chậm chạp hoặc lúng túng tôi luôn gợi mở, động viên để trẻ có niềm tin, cố gắng mong muốn sáng tạo như các bạn khác) Sau khi trẻ tạo sản phẩm xong cho trẻ tự nhận xét sản phẩm của mình, của bạn và đặt tên cho sản phẩm. Nếu trẻ khó khăn trong việc nhận xét tôi đưa ra các câu gợi mở cho trẻ “Con thấy bức tranh này thế nào? Theo con bức tranh nào đẹp nhất? Con thích bức tranh nào nhất? Vì sao?” Với những sản phẩm chưa hoàn thiện khi nhận xét tôi luôn động viên trẻ để trẻ cố gắng lần sau trẻ sẽ làm tốt hơn, cho trẻ hoàn thiện sau ở giờ hoạt động góc, hoạt động chiều. 8
7. 9 Hình ảnh trẻ tham gia hoạt động vẽ con thỏ Qua hoạt động này giúp trẻ có những kỹ năng sử dụng và phối hợp các nét vẽ nét cong, nét xiên, nét ngang trẻ mạnh dạn tự tin hơn, bộc lộ những sáng tạo của bản thân về nghệ thuật trong tạo hình, nói được cảm nhận nhận xét về sản phẩm của mình, của bạn màu sắc, bố cục đường nét, hình dáng của sản phẩm mà mình tạo ra phát triển khả năng cảm thụ nghệ thuật. Ví dụ: Đề tài: Nặn một số loại quả (Thể loại tạo hình theo đề tài) Tôi chuẩn bị một giỏ quả thật, đất nặn, bảng con, khăn lau . Khi tổ chức hoạt động tôi giúp trẻ khám phá nói lên nhận xét về đặc điểm hình dáng, màu sắc của quả. Gợi mở trẻ nêu lên ý tưởng trẻ nặn quả gì? Con nặn như thế nào?... Luôn hướng trẻ vào đề tài nặn quả. Tổ chức cho trẻ thực hiện tạo sản phẩm (Trong quá trình trẻ nặn, cô khuyến khích trẻ tạo sản phẩm, nặn thêm một số họa tiết như gắn thêm lá, cuống tạo cho sản phẩm đẹp và phong phú hơn. Khuyến khích trẻ nặn nhiều quả có hình dạng, kích thước, màu sắc khác nhau) Sau khi trẻ tạo sản phẩm xong cho trẻ bày sản phẩm tự nhận xét, cùng thảo luận về sản phẩm của mình của bạn. 9
8. 10 Hình ảnh trẻ tham gia hoạt động nặn các loại quả Qua hoạt động này giúp trẻ hình thành kỹ năng nặn xoay tròn, làm lõm, bẻ loe, lăn dọc, gắn đính để tạo ra những loại quả theo ý tưởng của trẻ và giúp trẻ phát triển năng lực sáng tạo. Ví dụ: Đề tài: “Xé dán vườn hoa (Thể loại tạo hình theo ý thích) Tôi chuẩn bị giấy nhiều màu sắc, keo, kéo, khăn lau, mẫu tranh xé dán nhiều loại hoa trên các chất liệu khác nhau như: Mẹt, khung tranh meka, bìa catton, giấy, video vườn hoa.... Cô tổ chức cho trẻ quan sát và nêu lên cảm nhận các bức tranh: Cách xé dán, nội dung, bố cục bức tranh. Gợi mở trẻ nêu lên ý tưởng con định xé hoa gì? cách xé như thế nào? Sắp xếp bố cục, dán làm sao? Cô bổ sung thêm ý tưởng giúp trẻ tạo ra sản phẩm trẻ thích. Tổ chức cho trẻ thực hiện tạo sản phẩm (Trong quá trình trẻ thực hiện, cô khuyến khích, động viên trẻ tạo sản phẩm) Sau khi trẻ tạo sản phẩm xong cho trẻ bày sản phẩm tự nhận xét, cùng thảo luận về sản phẩm của mình của bạn. 10
9. 11 Hình ảnh trẻ xé dán hoa Qua hoạt động này giúp trẻ củng cố các kỹ năng xé dán, kỹ năng phết hồ, sắp xếp bức tranh có bố cục cân đối hài hòa. Mặt khác giúp trẻ yêu quý và cảm nhận được vẻ đẹp của các loài hòa, trẻ thêm yêu thiên nhiên hơn. Để giúp trẻ khai thác tiềm năng thực hành trải nghiệm nhằm phát triển toàn diện cho trẻ tôi đã vận dụng một số mô hình giáo dục tiên tiến và lồng ghép phương pháp giáo dục STEAM kết hợp yếu tố khoa học và nghệ thuật vào hoạt động tạo hình phù hợp giúp trẻ tập trung và sử dụng nguyên vật liệu tự nhiên, thân thiện với môi trường và tạo cảm giác gần gũi với trẻ như đất sét, vải, gỗ, một số công cụ, dụng cụ cho phép trẻ làm việc độc lập, tạo ra sản phẩm theo cách riêng của mình. Ví dụ: Đề tài trang trí váy cho bạn gái (5E) - Tôi xác định rõ mục đích yêu cầu đảm bảo 5 thành tố: S - Khoa học - Trẻ biết có rất nhiều kiểu mẫu trang phục váy bạn gái khác nhau, váy cộc tay, váy dài tay là loại trang phục phù hợp thời tiết của bạn gái. - Trẻ biết được trang phục được thiết kế từ nhiều nguyên vật liệu khác nhau. Khi thiết kế phải tạo hình đầy đủ các phần của trang phục. - Trẻ biết trang phục váy của bạn gái, váy dùng để mặc. T- Công nghệ: Biết sử dụng băng dính, kéo, hồ dán, các vật liệu phụ kiện để trang trí lên chiếc váy cho bạn gái. 11
10. 12 E- Kĩ thuật: Kỹ thuật cắt, dán, trẻ sử dụng máy xay, cối, chày để giã, xay các loại nguyên liệu tạo màu sắc để tô váy cho bạn gái, bản vẽ thiết kế các bộ trang phục và phụ kiện của trang phục. A- Nghệ thuật: Trang trí làm đẹp chiếc váy, sử dụng nguyên vật liệu từ lá cây, hột hạt, giấy màu. các nguyên vật liệu thiên nhiên sắp xếp sáng tạo trang phục váy bạn gái có tính thẩm mỹ. M- Toán học: Tính toán kích thước của chiếc áo dài dự trù nguyên vật liệu sử dụng, hình dạng, đếm, sắp xếp tương ứng. Nhận biết, phân biệt, màu sắc đa dạng của các nguyên vật liệu khác nhau. 2. Kỹ năng - Rèn kỹ năng xếp, dán, giã, xay, tô để tạo sản phẩm bức tranh váy cho bạn gái. - Rèn cho trẻ có kỹ năng giao tiếp, hợp tác (quan sát, lắng nghe, phân tích, phán đoán), sáng tạo sản phẩm khi làm việc hoạt động nhóm, ghi chép cho trẻ khi tham gia hoạt động. 3. Thái độ - Trẻ tích cực, vui vẻ tham gia vào hoạt động, thể hiện cảm xúc qua sản phẩm của mình, trẻ hứng thú với sản phẩm của mình, biết yêu cái đẹp, giữ gìn cái đẹp. - Lấy cất đồ dùng đúng nơi quy định, đảm bảo an toàn khi hoạt động. * Chuẩn bị: - Một số đồ dùng, dụng cụ :Băng dính, kéo, giấy, máy xay, cối, chày, vỏ quả thanh long, lá rau ngót, củ nghệ, lá cây, hột hạt, gạo, quả bông, hoa, bàn, giá để tranh... Trang thiết bị phù hợp với hoạt động. * Tổ chức cho trẻ sử dụng đồ dùng công cụ, dụng cụ, nguyên vật liệu trang trí váy bạn gái. E1: Gắn kết Cô cho trẻ đọc “Đôi bàn tay bé” Trò chuyện về nội dung bài thơ các con vừa đọc bài thơ gì? Bài thơ nói về gì? Đôi tay xinh xắn của chúng mình làm được rất nhiều điều kỳ diệu đấy. Hôm nay cô sẽ dạy các con trang trí váy bạn gái thật xinh xắn nhé. E2: Khám phá (khảo sát) - Cho trẻ quan sát video 1 số trang phục của bạn gái áo, váy. Trò chuyện vốn hiểu biết của trẻ khi xem xong đoạn video. Cho trẻ quan sát đồ dùng, nguyên vật liệu cô chuẩn bị sẵn: Lá cây, hoa, máy xay, cối, chày, hột hạt, quả pompom... + Nhóm 1: Con sẽ trang trí váy cho bạn gái bằng nguyên vật liệu gì như thế nào? Phần thân áo con sẽ trang trí ra sao? + Nhóm 2: Các bạn ở nhóm 2 xem các bạn trang trí chiếc váy như thế nào? Các con lựa chọn đồ dùng dụng cụ gì? Với những đồ dùng và nguyên liệu đó con sẽ làm như thế nào? 12
11. 13 + Nhóm 3: Con sẽ lựa chọn nguyên vật liệu gì để trang trí? Con dùng những đồ dùng gì để dán? Với trang phục này thì các con có thể thiết kế thêm phụ kiện gì? - Có rất nhiều cách để trang trí chiếc váy cho bạn gái bây giờ cô mời các con về 3 nhóm cùng thảo luận thiết kế vẽ những ý tưởng của mình trên bản thiết kế, lấy đồ dùng, nguyên vật liệu để trang trí chiếc váy cho bạn gái nhé. E3: Giải thích (chia sẻ) * Giải thích, chia sẻ về điều mà trẻ khám phá được. Các nhóm sẽ cùng nhau thảo luận ý tưởng xem nhóm mình sẽ trang trí chiếc áo dài đó như thế nào. Vẽ bản thiết kế theo ý tưởng của nhóm. Mời đại diện 3 nhóm mang theo phiếu ghi chép và sản phẩm lên chia sẻ kết quả của nhóm mình. E4: Áp dụng Cho trẻ thực hiện theo bản thiết kế trang trí chiếc áo dài bằng các nguyên vật liệu khác nhau theo ý tưởng của trẻ, gợi ý trẻ các nhóm chế tạo hoàn chỉnh trang chiếc váy bằng các nguyên vật liệu khác nhau. + Nhóm 1: Trang trí chiếc áo dài bằng lá cây, hoa, hạt gạo, hạt ngô. + Nhóm 2: Tô chiếc áo dài bằng nước vỏ quả, lá cây, củ nghệ. + Nhóm 3: Trang trí chiếc áo dài bằng cúc áo, hoa, quả pompom. (Trong quá trình trẻ thực hiện cô bao quát, khích lệ gợi hỏi để trẻ vận dụng kiến thức nhằm giải quyết vấn đề) E5: Đánh giá Cho trẻ mang tranh lên trưng bày. Cô gợi ý và khuyến khích trẻ nhận xét tranh, cô hỏi 2-3 trẻ: Con thích bức tranh của bạn nào? Vì sao? Con đã làm bức tranh như thế nào? Con sử dụng nguyên vật liệu gì để trang trí? Con có muốn thay đổi gì trong thiết kế hoặc sản phẩm của mình không? Nếu được chỉnh sửa con sẽ chỉnh sửa thêm nguyên liệu gì? Cho trẻ đặt tên sản phẩm. Cô nhận xét, khuyến khích, tuyên dương trẻ. 13