Báo cáo Giải pháp Giúp học sinh giải quyết các câu hỏi liên quan đến so sánh và sắp xếp một số tính chất các nguyên tố trong bảng tuần hoàn trong chương trình Hóa Học 10

Nội dung tài liệu: Báo cáo Giải pháp Giúp học sinh giải quyết các câu hỏi liên quan đến so sánh và sắp xếp một số tính chất các nguyên tố trong bảng tuần hoàn trong chương trình Hóa Học 10

1. Ví dụ 1: Hãy sắp xếp các nguyên tố sau theo chiều bán kính nguyên tử tăng dần: Na, K, Al, Mg? Hướng dẫn: Bảng 1.2: Các nguyên tố nhóm A - Bán kính nguyên tử biến đổi bán kính nguyên tử cùng chiều với tính kim loại. Nên càng gần Fr bán kính nguyên tử càng lớn vì vậy áp dụng quy tắc “gần xa” ta có: - Bán kính nguyên tử tăng dần là Al, Mg, Na, K. Giải pháp thứ ba: Giúp học sinh ghi nhớ vị trí của các nguyên tố thường gặp dựa vào số hiệu nguyên tử theo quy tắc “2:8:8:18:18” - Trên cơ sở mối quan hệ giữa số lớp electron và số thứ thự chu kỳ, học sinh đã biết được: + Chu kỳ 1 chỉ có 1 lớp là 1s vài vậy chỉ chứa 2 nguyên tố với Z = 1; 2. + Chu kỳ 2 và 3 có 8 nguyên tố, nên hai nguyên tố cùng nhóm có Z cách nhau 8 đơn vị. + Chu kỳ 4 và 5 có 18 nguyên tố, nên hai nguyên tố cùng nhóm có Z cách nhau 18 đơn vị. + Chu kỳ 6 và 7 có 32 nguyên tố, nên hai nguyên tố cùng nhóm có Z cách nhau 32 đơn vị. Trên cơ sở đó lập bảng tuần hoàn theo số hiệu nguyên tử như sau: CK\N IA IIA IIIA VIA VA VIA VIIA VIIIA 1 1 2 2 3 4 5 6 7 8 9(F) 10 3 11 12 13 14 15 16 17 18 4 19 20 31 32 33 34 35 36 5 37 38 53 54 6 55(Cs) 56 Bảng 1.3. Bảng tuần hoàn các nguyên tố theo số hiệu nguyên tử Z
2. Ví dụ 2: Cho các nguyên tố sau: X(Z=12); Y(Z=13); T(Z=19); Q(Z=20). Không được sử dụng bảng tuần hoàn, hãy sắp xếp các nguyên tố trên theo chiều tính kim loại tăng dần? Hướng dẫn: - Với câu hỏi này, trên cơ sở quy tắc “2:8:8:18:18” học sinh nhanh chóng biểu diễn vị trí của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn theo Z. IA IIA IIIA VIA VA VIA VIIA VIIIA 1 1 2 2 3 4 5 6 7 8 9(F) 10 3 11 12 13 14 15 16 17 18 4 19 20 31 32 33 34 35 36 5 37 38 53 54 6 55(Cs) 56 - Kết hợp với quy tắc “gần xa” học sinh dễ dàng đưa ra được đáp án cho câu hỏi. Tính kim loại tăng dần: Y; X, Q; T. Qua thực tế giảng dạy ở các lớp 10a1, 10a4, 10a6, 10a7 bao gồm các học sinh khá, giỏi và trung bình sau khi được học và luyện tập các giải pháp trên thì hầu hết các em có thể giải quyết các câu hỏi liên quan đến so sánh và sắp xếp tính chất của nguyên tố(nhóm A) trong bảng tuần hoàn. Các ví dụ tương tự: Ví dụ 3: Dựa vào bảng tuần hoàn hãy sắp xếp các nguyên tố sau theo chiều độ âm điện giảm dần: Si, F, O, Ga? Ví dụ 4: Không sử dụng bảng tuần hoàn, hãy sắp xếp các nguyên tố sau theo chiều bán kính nguyên tử tăng dần: A(Z=14); Y(Z=9); Z(Z=7); T(Z=14)? Tương tự giáo viên có thể đặt các câu hỏi tương tự. Trên đây là các giải pháp góp phần nhỏ giúp các em học sinh biết và vận dụng tốt hơn các quy luật biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố, từ đó tạo động lực cho các em yêu thích hơn môn hóa học. Xin cảm ơn quý thầy cô đã lắng nghe !