Báo cáo Biện pháp Tổ chức một số trò chơi để hình thành và phát triển năng lực học sinh qua tiết thể dục Lớp 5

Nội dung tài liệu: Báo cáo Biện pháp Tổ chức một số trò chơi để hình thành và phát triển năng lực học sinh qua tiết thể dục Lớp 5

1. 3 - Biện pháp 1: Điều tra đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi + Đặc điểm về sinh lý ở lứa tuổi học sinh lớp 5  Ở tuổi này là giai đoạn các em luôn muốn thể hiện mình là “người lớn” nên mọi hành động của các em đều bắt chước người lớn. Chính điều này đã tạo ra động lực cho các em hưng phấn trong quá trình hoạt động, khám phá và tìm hiểu thế giới xung quanh.  Do quá trình hưng phấn và ức chế của các em thăng bằng hơn nên đã kéo dài được thời gian tập trung chú ý, quá trình nhận thức của các em cũng được nâng cao rõ rệt. Các em có thể nhận thức được cái hay, cái đẹp của sự vật, cái đúng, cái sai của một vấn đề một cách bản chất hơn. Tuy nhiên, những nhận thức này còn có tỷ lệ chuẩn mực chưa cao và độ sâu sắc chưa đạt mức của người trưởng thành.  Đặc điểm của học sinh ở lứa tuổi tiểu học mang tính hiếu động. Do vậy giáo viên nên sử dụng một số trò chơi thường được các em ưa thích, để gây sự tập trung và hứng thú tạo sự tích cực tập luyện. Trong tiết học thể dục không nhất thiết phải tuân theo qui định khuôn khổ mà phải luôn luôn thay đổi thêm vào một số tình tiết mới dễ gây hứng thú phát huy tính tích cực tập luyện cho học sinh.  Nắm vững được đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của các em để sử dụng các phương pháp giảng dạy tổ chức các trò chơi hợp lí phù hợp với lứa tuổi của các em là tiền đề của sự nâng cao hiệu quả giảng dạy huấn luyện của giáo viên . - Biện pháp 2: Phối hợp nhịp nhàng với giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ học sinh.  Hầu hết ở các trường tiểu học các giáo viên bộ môn thường không làm công tác chủ nhiệm lớp. Số tiết dạy ở mỗi lớp cũng ít vậy nên thời gian tiếp xúc với học sinh chỉ ở những tiết học. Bên cạnh đó thì giáo viên chủ nhiệm dành nhiều thời gian hơn tiếp xúc nhiều hơn với các em cho nên học sinh thường vâng lời của cô chủ nhiệm nhiều hơn là các giáo viên bộ môn. Chính vì vậy mà việc phối hợp giữa giáo viên bộ môn với giáo viên chủ nhiệm lớp là rất cần thiết. Đối với những lớp có những học sinh cá biệt thường thì những học sinh này sợ giáo viên chủ nhiệm hơn là giáo viên bộ môn, chính vì vậy giáo viên bộ môn cần phải có sự phối hợp với giáo viên chủ nhiệm để giáo dục các em.  Ngoài ra giáo viên bộ môn cần phải có sự phối hợp với cha mẹ học sinh, thông qua đó để biết tình hình sức khỏe của các em. Thời gian tập luyện trên lớp rất ít do đó, thông qua phụ huynh học sinh giáo viên biết được các em về nhà tập luyện như thế nào. Thông qua phụ huynh mà giáo viên biết được về đặc điểm tâm sinh lý của các em để điều chỉnh trong quá trình giảng dạy giúp các em phát huy hết năng khiếu sở trường của mình thông qua môn học. - Biện pháp 3: Phương pháp tổ chức của giáo viên + Công tác chuẩn bị của giáo viên trước khi lên lớp:  Trước khi lên lớp giáo viên cần phải chuẩn bị sân tập, dụng cụ trước khi giờ học theo yêu cầu của kế hoạch bài soạn.  Kiểm tra lại sân tập, dụng cụ nếu không được an toàn thì phải sửa chữa và bổ sung kịp thời. Mặt khác, người giáo viên cần phải chọn vị trí tập cho học sinh một cách phù hợp như: tránh ánh nắng chiếu vào mặt học sinh, sân tập phải đảm bảo sạch và an toàn
2. 4 Ví dụ: Khi chơi trò chơi “Ném bóng trúng đích”. Giáo viên cần chuẩn bị trước những dụng cụ như bóng nhựa, sọt, hay sân tập luyện còn cát bụi, đá thì giáo viên cần vệ sinh ngay (tưới sân, lượm đá) để bảo vệ an toàn cho các em tập luyện, tránh phản tác dụng khi tập luyện Thể dục.  Muốn chọn được trò chơi phù hợp để đưa vào tiết dạy, trước tiên giáo viên cần tìm hiểu và nắm được: + Xác định rõ mục tiêu bài dạy:  Một tiết dạy thời lượng cho phép 35 phút như vậy khi phân phối thời gian cho phép tổ chức trò chơi, giáo viên cần lưu ý sao cho hợp lý (phần này còn lệ thuộc vào mục đích của trò chơi).  Lượng kiến thức theo yêu cầu trong tiết dạy đó ít hay nhiều, yêu cầu về lượng vận động trong tiết dạy ra sao, các dạng vận động đó là dạng nào (tay, chân, toàn thân...) + Phân loại trò chơi phù hợp với nội dung tiết dạy: Tùy theo tính chất vận động của từng bài, giáo viên nên chọn trò chơi cho phù hợp với nội dung học.  Có hai dạng trò chơi: Trò chơi động và trò chơi tĩnh.  Theo mục đích của trò chơi: Tất cả các trò chơi đều có một mục đích chung là giúp cho người chơi thư giãn, song trò chơi trong tiết dạy thể dục còn có mục đích riêng.  Là một bài tập khởi động: giúp làm nóng các bộ phận cơ thể liên quan mạnh đến bài tập ở phần tiếp theo.  Là một bài tập luyện: Thông qua trò chơi học sinh được tập luyện thêm các động tác, các kiến thức mới được học hoặc ôn luyện những kiến thức đã học những tiết trước.  Là bài tập củng cố: Thông qua trò chơi học sinh được củng cố lại những kiến thức đã được học.  Theo thời gian trong tiết dạy: Chơi vào đầu giờ, giữa giờ hoặc cuối giờ. Như vậy căn cứ vào mục tiêu của bài thì chọn trò chơi theo mục đích.  Nếu trò chơi là một bài tập khởi động: Thì thường được tổ chức vào đầu giờ. Ví dụ: - Bài 47: Phối hợp chạy và bật nhảy. ( SGV Thể dục lớp 5, trang 118). Giáo viên cho học sinh chơi trò chơi “Nhảy đúng, nhảy nhanh” hoặc trò chơi “Nhảy ô tiếp sức”. Trò chơi này giúp cho học sinh vui chơi, khởi động một cách tích cực hơn đồng thời tạo sự hưng phấn khi tập luyện và là bài tập bổ trợ cho nội dung học tiếp theo “Phối hợp chạy và bật nhảy” .
3. 5 Hình 1 : Nhảy đúng, nhảy nhanh. Hình 2 : Nhảy ô tiếp sức. - Bài 3: Đội hình đội ngũ - Trò chơi “Chạy tiếp sức” ( SGV Thể dục lớp 5, trang 45). Nội dung tập hợp hàng dọc hàng ngang, dóng hàng, điểm số: Có thể thay trò “Chạy tiếp sức” bằng trò chơi “Thi xếp hàng nhanh”. Qua trò chơi này giúp học sinh tập tích cực hơn kĩ năng tập hợp hàng, tác phong kỉ luật, nhanh nhẹn, khẩn trương. Hình 3: Thi xếp hàng nhanh. . Nếu trò chơi là bài tập luyện: Theo yêu cầu của chương trình học ở lớp 5 thì loại trò chơi này chiếm đa số các tiết. Trong đó còn số ít tiết giáo viên tự chọn trò chơi. Trò chơi này giúp học sinh luyện tập kiến thức với tinh thần tự nguyện tự giác, nên giáo viên phải chọn đúng trò chơi để đưa vào các tiết dạy thì tác dụng luyện tập sẽ được đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên cần phải chú ý một số điểm sau:  Đặc điểm tâm sinh lí của học sinh.  Địa điểm, sân tập, dụng cụ.  Thời gian và hoàn cảnh. Có như vậy giáo viên tổ chức giảng dạy theo hướng phân hóa đối tượng học sinh một cách tốt hơn. Ví dụ: Trò chơi “Chạy tiếp sức” mà trong chương trình đã giới thiệu chỉ dùng luyện chạy nhanh và chỉ vận dụng một vài tiết còn lại giáo viên phải tự chọn. Cho nên giáo viên cần tìm các trò chơi phù hợp với tiết dạy. . Trò chơi 1: “Nhanh lên bạn ơi!” (Hình 4)
4. 6 Trò chơi này rèn luyện cho học sinh tố chất nhanh nhẹn, linh hoạt và cách tổ chức phối hợp giữa các bạn trong nhóm. Trò chơi này có nhiều hình thức tổ chức khác nhau (hàng ngang, vòng tròn, tam giác ) tùy số lượng học sinh, sân bãi, dụng cụ. a b c Hình 4 + Trò chơi 2: (Hình 5) Vẽ 2 vạch giới hạn cách nhau 10m, ở chính giữa 2 vạch giới hạn vẽ một vòng tròn có đường kính 0,5m và để một vật nào đó bất kì (khăn, mẩu gỗ ). Khi bắt đầu chơi, giáo viên gọi tên số nào thì hai em số đó chạy lên giành lấy vật trong vòng tròn, khi người của đội bạn đã cầm vật thì người cùng số phải chạy đuổi theo giành lấy lại vật bằng cách vỗ nhẹ vào người bạn. Trong trường hợp này người cầm vật sẽ thua, còn nếu người cầm vật chạy qua vạch giới hạn thì là người thắng cuộc. Sau đó vật để lại trong vòng tròn, trò chơi lại tiếp tục như thế cho đến người cuối cùng của hai đội. Với trò chơi trên giáo viên có thể tự đặt tên và hướng dẫn các em chơi, có thể chọn trò chơi nhẹ nhàng hơn. Đây là trò chơi hoàn thiện bài tập chạy nhanh. x 10m x x x x x x x x x x x Hình 5 Ngoài ra trong quá trình giảng dạy một số nội dung chúng ta có thể sử dụng trò chơi để giúp cho các em tập luyện được tích cực, tự giác hơn. . Nếu trò chơi có tính thư giãn đơn thuần: thì thường được tổ chức vào cuối giờ. Chỉ áp dụng cho những tiết dạy mà giáo viên đã cho các em học sinh luyện tập nhiều lần, đảm bảo được yêu cầu của bài. Thời gian tổ chức các trò chơi này khoảng từ 5-7 phút cuối giờ. Ví dụ 1: Trò chơi diệt con vật có hại H.6 Tập hợp lớp thành đội hình hàng ngang hay vòng tròn quay mặt vào tâm. - Khi giáo viên gọi tên những con vật có ích như :trâu, bò ,lợn, gà .thì tất cả học sinh im lặng. Nếu em nào hô diệt thì phải hát hoặc múa 1 bài .
5. 7 - Khi giáo viên gọi tên những con vật hại như: ruồi, muỗi, gián ,kiến thì tất cả học sinh hô to là “Diệt Diệt Diệt” và tay giả làm động tác đập ruồi , muỗi Mục đích: Rèn luyện sự tập chung chú ý và tính phản xạ nhanh của học sinh. Hình 6 Ví dụ 2: Trò chơi chim bay cò bay H.7 Tập hợp lớp thành đội hình hàng ngang hay vòng tròn quay mặt vào tâm sân. - Khi giáo viên gọi tên những con vật biết bay: chim, ong, bướm, thì tất cả học sinh phải làm động tác giả như bay. - Khi giáo viên gọi tên những con vật không biết bay: trâu, bò, lợn thì tất cả im lặng không làm động tác giả bay, nếu em nào làm động tác giả bay thi phải hát hoặc múa 1 bài. Mục đích: Rèn luyện sự tập chung chú ý và khả năng phản xạ nhanh của học sinh. Hình 7 + Đánh giá kết quả, tuyên dương và khích lệ học sinh kịp thời: - Nhằm khuyến khích học sinh trong việc tham gia trò chơi, giáo viên cần thống kê những ưu điểm, khuyết điểm của từng đội về: - Thời gian đội hoàn thành trước, người phạm quy. - Mức độ kĩ luật trước, trong, sau khi chơi có chứng cứ rõ ràng. - Từ đó, tuyên dương kịp thời đối với những học sinh tham gia tốt và khích lệ học sinh còn hạn chế để các em cố gắng hơn. - Giáo viên phân định thắng thua thật công bằng. - Qua đây giáo dục học sinh tính kĩ luật: Chấp hành tốt luật chơi, thắng không kiêu, thua không nản, đoàn kết, yêu thương bạn bè. b/ Tính mới
6. 8 - Tôi vận dụng trò chơi vào các hoạt động dạy học giúp học sinh học tập tích cực hơn. Thông qua trò chơi, góp phần hình thành ở học sinh tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tự tin trước tập thể. Tôi đã lựa chọn các trò chơi học tập phù hợp với từng nội dung bài, từng hoạt động trong các tiết dạy giúp học sinh nắm vững và vận dụng tốt kiến thức đã học vào thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy. - Giáo viên biết lựa chọn và tổ chức trò chơi hợp lý giúp cho việc luyện tập thể lực một cách toàn diện, gây được hứng thú học cho học sinh và hứng thú dạy cho giáo viên. Từ đó hình thành và phát triển năng lực người học, giáo dục truyền thống đạo đức lối sống, tính tổ chức kỷ luật, tính đoàn kết, giúp đỡ nhau trong học tập và nâng cao chất lượng dạy và học. - Qua những trò chơi hợp lý giáo viên tận dụng được thời gian tiết dạy để học sinh “chơi mà học”. Giáo viên không mất nhiều công sức, thời gian tìm tòi các trò chơi này mà chỉ cần chú ý suy nghĩ và sáng tạo làm thế nào để các em học sinh vui chơi bổ ích có tính tổ chức, tính giáo dục đặc biệt tăng chất lượng tiết học lên. - Học sinh phát huy được kĩ năng khai thác tranh ảnh, nội dung của bài học và cách thực hiên trò chơi; kĩ năng giao tiếp, chia sẻ cùng bạn, biết bày tỏ quan điểm của mình về các khi tham gia trò chơi . - Tiết Thể dục giờ đây không còn là của riêng giáo viên mà cả giáo viên và học sinh đều tham gia tích cực vào từng hoạt động. Giáo viên chỉ là người tổ chức, hướng dẫn và hỗ trợ các em thực hiện tốt hơn. Tôi tạo sự tương tác giữa giáo viên-học sinh, học sinh-học sinh. Học sinh tiếp thu kiến thức, chia sẻ và tích cực tham gia trò chơi. Các em tự tin và mạnh dạn hơn, góp phần hình thành và phát huy năng lực học sinh qua tiết thể dục. - Với biện pháp tổ chức một số trò chơi môn Thể dục, tôi, gia đình và nhà trường cùng giáo dục để các em hình thành và phát triển năng lực bản thân, giúp các em có thêm vốn sống, vốn hiểu biết sâu rộng phục vụ cho môn học tốt hơn. c/ Hiệu quả - Áp dụng biện pháp này tôi thấy mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc phát triển trò chơi trong tiết dạy cho học sinh, giáo dục cho các em tinh thần đoàn kết gắn bó, giúp đỡ lẫn nhau cùng học tập - tập luyện. Giúp cho học sinh hứng thú hơn và chịu đựng được lượng vận động lớn, khắc phục khó khăn, chống lại mệt mỏi hồi phục nhanh chóng sau một giờ tập, buổi tập. Làm cho các em luôn tích cực hăng say và hiểu rõ được kỹ năng vận động, phương pháp tập luyện của một giờ học, một buổi học. Nâng cao hiệu quả phát triển toàn diện về đức, trí, thể, mĩ, giúp các em hình thành và phát triển năng lực một cách toàn diện theo đúng chủ trương đường lối của Đảng và Nhà nước trong việc giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ hôm nay. - Trong các tiết dạy thể dục giáo viên sử dụng các phương pháp, phương tiện, thiết bị dạy học, lựa chọn và tổ chức trò chơi hợp lý sẽ có tác dụng lớn trong việc luyện tập thể lực một cách toàn diện cho học sinh, gây được hứng thú học, phát triển tốt năng lực hiểu biết của từng học sinh, làm cho giờ học trở nên nhẹ nhàng, tự nhiên, có hiệu quả, tạo điều kiện cho những em có năng khiếu sẽ phát huy cao hơn nữa khả năng tập luyện của mình. - Thông qua việc tập luyện và thực hiện trò chơi, lãnh đạo nhà trường đánh giá cao tầm quan trọng của môn Thể dục đối với học sinh Tiểu học nên rất quan tâm và tạo điều kiện tốt nhất cho môn học; phụ huynh học sinh thấy được tầm quan trọng của
7. 9 việc tập luyện thể dục thể thao để rèn luyện sức khỏe cho con em mình. Góp phần tạo nguồn học sinh năng khiếu cho các môn thi đấu Hội khỏe Phù Đồng các cấp của tỉnh nhà trong nhiều năm qua. Sau khi áp dụng các biện pháp trên, kết quả cuối năm học đạt như sau: Lớp 5/1 (27) Lớp 5/2 (28) Nội dung Số % Số % lượng lượng Chơi đúng luật, nhiệt tình tham gia chơi 27 100 28 100 Chơi chưa đúng luật, chưa chủ động tham gia chơi 0 0 0 0 Tích cực tự giác tham gia chơi 20 74,1 22 78,6 Chưa tích cực tự giác tham gia chơi 7 25,9 6 21,4 Rèn khả năng phản xạ, sự tập trung chú ý, nhanh 18 66,7 19 67,9 nhẹn khéo léo Khả năng phản xạ, sự tập chung chú ý, nhanh nhẹn 9 33,3 9 32,1 khéo léo chưa cao Biết phối hợp với bạn, đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau 19 70,4 20 71,4 Chưa đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau 8 29,6 8 28,6 d/ Phạm vi áp dụng Biện pháp: “Biện pháp tổ chức một số trò chơi để hình thành và phát triển năng lực học sinh qua tiết thể dục lớp 5” được áp dụng tại trường Tiểu học Thanh Đức C và nhân rộng phổ biến đến giáo viên dạy Thể dục trong các trường Tiểu học của đơn vị huyện Long Hồ và Tiểu học Hòa Bình A-Trà Ôn, Tiểu học Chánh Hội A - Mang Thít và được ứng dụng trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long. 3. Cam kết không sao chép hay vi phạm bản quyền: Tôi cam kết không sao chép hay vi phạm bản quyền và xin chịu trách nhiệm về nội dung sáng kiến của bản thân đã nêu trên./. NGƯỜI BÁO CÁO Phạm Ngọc Thiện
8. 10 XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................