Báo cáo Biện pháp Rèn kĩ năng nhận biết, sử dụng biện pháp so sánh cho học sinh Lớp 3A1 Trường Tiểu học xã Mường Mít năm học 2019-2020

Nội dung tài liệu: Báo cáo Biện pháp Rèn kĩ năng nhận biết, sử dụng biện pháp so sánh cho học sinh Lớp 3A1 Trường Tiểu học xã Mường Mít năm học 2019-2020

1. chỉ so sánh, đặc điểm so sánh được nói đến trong câu, thơ hoặc văn bản... nhưng chưa có lí thuyết cụ thể rõ ràng mà chỉ cảm nhận mơ hồ trong nhiều trường hợp. - Nhiều giáo viên còn thiếu vốn từ, cách giải thích, hướng dẫn cho học sinh một cách chi tiết, chính xác về lí thuyết của biện pháp so sánh ( Do sách giáo khoa môn Tiếng Việt 3 không có bài về lý thuyết mà chỉ có bài luyện tập thực hành về so sánh) từ đó việc giảng dạy, chọn lựa phương pháp phù hợp để dạy học về biện pháp tu từ về so sánh chưa hiệu quả. Kết quả khảo sát học sinh lớp 3A1 cuối năm học 2018- 2019 Nội dung Hoàn thành tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành Nhận biết biện pháp so sánh 4/17=23,6% 11/17=64,7% 2/17=11,7% Sử dụng biện pháp so sánh 4/17=23,6% 9/17=52,8% 4/17=23,6% Qua bảng phân tích số liệu, tôi nhận biết được tỉ lệ học sinh nhận biết và sử dụng được biện pháp so sánh còn ít, đa số các em còn mơ hồ, chưa rõ ràng trong việc nhận biết và sử dụng so sánh. Qua các nội dung như trên, tôi lựa chọn chuyên đề: “Rèn kĩ năng nhận biết, sử dụng biện pháp so sánh cho học sinh lớp 3A1 Trường Tiểu học xã Mường Mít năm học 2019 – 2020”. Để nghiên cứu, tìm hiểu và áp dụng thực tiễn Chuyên đề đánh giá hiện trạng của việc giảng dạy, học tập về biện pháp tu từ so sánh ở lớp 3, từ đó, đề xuất một số phương pháp giảng dạy về so sánh cho học sinh lớp 3 có hiệu quả. 2. Phạm vi triển khai thực hiện chuyên đề - Vì điều kiện thời gian và thực tế nên đề tài nghiên cứu trong phạm vi nhỏ tại lớp 3A1 Trường Tiểu học xã Mường Mít, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu năm học 2019-2020. 3. Mô tả biện pháp Biện pháp 1: Nghiên cứu các dạng bài tập có biện pháp tu từ so sánh. Cần nghiên cứu nội dung chương trình luyện từ và câu lớp 3 cụ thể, nắm chắc các dạng bài tập thường gặp trong khi dạy biện pháp tu từ so sánh.
2. + Bài tập dạng xác định các dạng so sánh: Thường là các bài tập tìm sự vật được so sánh với nhau, tìm hình ảnh so sánh. + Bài tập dạng vận dụng: Điền khuyết, đặt câu sử dụng biện pháp tu từ so sánh. Biện pháp 2: Phân biệt các dạng so sánh trong chương trình lớp 3. Đây là biện pháp áp dụng cho các hình thức so sánh cụ thể qua các bài tập sách giáo khoa, bài tập rèn luyện thêm do giáo viên hướng dẫn. Có các dạng so sánh được dạy ở lớp 3 như sau: + So sánh về sự vật - Sự vật. + So sánh về sự vật - Con người. + So sánh về hoạt động - Hoạt động. + So sánh về âm thanh - Âm thanh. Để hướng dẫn học sinh nắm chắc nội dung kiến thức, giáo viên cần phân tích cụ thể các dạng so sánh để học sinh phân biệt từ đó áp dụng vào làm bài tập. + Dạng so sánh về sự vật - Sự vật. *Ví dụ: Tìm sự vật được so sánh với nhau trong các câu thơ, câu văn dưới đây: "Hai bàn tay em Như hoa đầu cành" "Ơ, cái dấu hỏi Trông ngộ ngộ ghê Như vành tai nhỏ Hỏi rồi lắng nghe" Dạng bài tập này cần hướng dẫn học sinh nhận biết các dấu hiệu so sánh thường dùng là các từ ngữ như: là, bằng, như là... cần nhận biết hiện các từ chỉ sự vật được so sánh trước sau đó tìm sự vật so sánh với nhau trong các câu thơ câu văn trên. + Dạng so sánh về sự vật - Con người. Ví dụ: Tìm các hình ảnh so sánh trong các câu dưới đây: Ông là buổi trời chiều Cháu là ngày rạng sáng
3. Với dạng bài tập này cần hướng dẫn các em tìm sự vật so sánh trước, sau đó xác định hình ảnh so sánh : Ông được so sánh với buổi trời chiều, cháu được so sánh với ngày rạng sáng. Ông sống lâu, tuổi cao, cháu còn trẻ tương lai lâu dài. + Dạng so sánh về hoạt động - Hoạt động. Ví dụ: Tìm các hình ảnh so sánh trong các câu dưới đây: "Cau cao, cao mãi Tàu vươn giữa trời Như tay ai vẫy Hứng làn mưa rơi" Với ví dụ trên cần hướng dẫn học sinh tìm từ chỉ hoạt động, từ đó học sinh sẽ tìm được các hoạt động được so sánh với nhau: Tàu lá dừa vươn cao mãi giống như hoạt động vẫy tay của con người. + Dạng so sánh về âm thanh - Âm thanh: Ví dụ: Tìm các hình ảnh so sánh trong các câu dưới đây: "Côn Sơn suối chảy rì rầm Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai" Âm thanh của "tiếng suối" được so sánh với âm thanh của "tiếng đàn cầm" qua từ so sánh "như". Biện pháp 3: Hướng dẫn học sinh làm các bài tập vận dụng trong chương trình lớp 3. * Dạng bài tập điền khuyết Ví dụ: Tìm những từ ngữ thích hợp để điền vào chỗ trống. + Công cha nghĩa mẹ được so sánh như..., như... Dạng bài tập trên học sinh cần nắm rõ sự vật so sánh là công cha nghĩa mẹ, đường đất sét... từ đó tìm các từ ngữ phù hợp để điền vào chỗ trống như: núi Thái Sơn, nước trong nguồn chảy ra, sông như biển. * Dạng bài tập đặt câu - Quan sát tranh, đặt câu so sánh
4. Với dạng bài tập này cần cho học sinh quan sát kĩ nội dung tranh, nêu tên các sự vật so sánh, hình ảnh so sánh sau đó mới đặt câu: Ví dụ trong hình ảnh đầu tiên cần hướng dẫn học sinh nêu sự vật so sánh là "trăng" "quả bóng" hình ảnh so sánh là trăng tròn, bóng tròn. Đặt câu: Trăng tròn như quả bóng. 4. Hiệu quả của chuyên đề mang lại Kết quả khảo sát học sinh lớp 3A1 cuối năm học 2019- 2020 Nội dung Hoàn thành tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành Nhận biết biện pháp so sánh 15/19=78,9% 4/19=21,1% Sử dụng biện pháp so sánh 13/19=68,5% 6/19=31,5% Qua bảng phân tích số liệu năm 2019-2020 tôi thấy hiệu quả của việc áp dụng đề tài Rèn kĩ năng nhận biết, sử dụng biện pháp so sánh cho học sinh lớp 3A1 Trường Tiểu học xã Mường Mít năm học 2019 – 2020. Thành công, đạt được nhiều kết quả cụ thể, chất lượng học sinh được nâng cao - Chuyên đề được áp dụng thành công tại lớp 3A1. Hiện tại được áp dụng tại khối 3 Trường Tiểu học xã Mường Mít. Và có thể áp dụng cho khối 3 của các trường có chất lượng học sinh tương đồng trong huyện, tỉnh.
5. 5. Kết luận Trên đây là báo cáo của cá nhân về biện pháp góp phần giúp học sinh nhận biết biện pháp so sánh, nắm được mục đích, sử dụng biện pháp so sánh và rèn luyện kỹ năng phát hiện và sử dụng biện pháp so sánh. Mặt khác giúp giáo viên có cách nhìn tổng quát hơn về mục đích, vai trò của việc rèn luyện kỹ năng phát hiện và sử dụng biện pháp so sánh của học sinh để từ đó có các hình thức, phương pháp giảng dạy hợp lý để đạt được hiệu quả cao khi dạy về biện pháp tu từ so sánh. Kính mong hội đồng ban giám khảo Hội thi giáo viên dạy giỏi các cấp xem xét và tạo điều kiện giúp đỡ để tôi hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm học 2020-2021. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn. XÁC NHẬN CỦA BGH Mường Mít, ngày.... tháng 10 năm 2020 TRƯỜNG TH XÃ MƯỜNG MÍT TÁC GIẢ CHUYÊN ĐỀ Đào Minh Thành