Báo cáo Biện pháp Phát triển năng lực tính toán thông qua trò chơi học tập trong dạy học môn Toán trên phần mềm PowerPoint cho học sinh Lớp 2 theo chương trình GDPT 2018

Nội dung tài liệu: Báo cáo Biện pháp Phát triển năng lực tính toán thông qua trò chơi học tập trong dạy học môn Toán trên phần mềm PowerPoint cho học sinh Lớp 2 theo chương trình GDPT 2018

1. 3 để có thể tạo các trò chơi trên Powerpoint phù hợp với nội dung từng bài học. - Điều tra những khó khăn mà giáo viên và học sinh thường mắc trong quá trình giảng dạy và học tập. - Đề xuất ra những biện pháp khắc phục giúp các em phát triển năng lực tính toán thông qua trò chơi học tập môn Toán. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng: lớp 2B - Phạm vi nghiên cứu: học sinh và giáo viên trong trường năm học 2021-2022 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp quan sát - Phương pháp điều tra, thống kê - Phương pháp hỏi đáp - Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp trò chơi II- NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 1.Cơ sở lí luận Để góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn toán ở Tiểu học theo hướng tiếp cận năng lực của học sinh, phát huy được các năng lực, phẩm chất của học sinh. Hình thành và vận dụng kĩ năng vận dụng kiến thức vào hực tiễn. Góp phần gây hứng thú học tập môn toán, một môn học được coi là khô khan, học búa thì việc đưa ra các trò chơi Toán học nhằm mục đích để các em học mà chơi, chơi mà học giúp các em tìm hiểu và khám phá về các vấn đề liên quan đến nội dung Toán học và rèn luyện các năng lực trong học tập và cuộc sống. Trò chơi toán học trên phần mềm Powerpoint không những chỉ giúp các em lĩnh hội được tri thức toán học mà còn giúp các em củng cố và khắc sâu tri thức, rèn luyện các năng lực cá nhân cũng như năng lực giao tiếp hợp tác trong công việc, hoạt động thực tiễn cuộc sống; đánh giá công bằng, khách quan, chính xác trước một vấn đề.
2. 4 2.Cơ sở thực tiễn 2.1. Thực trạng Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, việc vận dụng công nghệ vào trong các lĩnh vực đời sống không còn quá xa lạ nữa. Sự ra đời của công nghệ thông tin đem lại nhiều tác động tích cực cho sự phát triển của nền giáo dục. Ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của cả giáo viên và học sinh. Ở bậc Tiểu học môn Toán là môn học chiếm phần lớn thời lượng trong chương trình học của trẻ. Tất cả các kiến thức của môn Toán đều được ứng dụng trong thực tế cuộc sống và rất cần thiết cho người lao động. Nhằm bắt kịp với sự phát triển của ứng dụng khoa học công nghệ trong dạy và học, những năm gần đây các trường Tiểu học trên địa bàn Bắc Giang nói chung và trường tôi nói riêng đã nhanh chóng tiếp cận và lĩnh hội những hiệu quả từ công nghệ thông tin vào giảng dạy môn Toán. Trong quá trình áp dụng công nghệ thông tin vào dạy học môn Toán bản thân tôi cũng đã gặp không ít những thuận lợi và khó khăn. 2.2. Thuận lợi - Được sự quan tâm của Phòng GD&ĐT, Ban giám hiệu nhà trường hỗ trợ mua sắm trang thiết bị, đồ dùng phụ vụ cho các hoạt động giảng dạy như: Ti vi, máy tính, máy chiếu, mạng internet, - Được trực tiếp tham gia tập huấn, nghiên cứu chương trình sách giáo khoa lớp 2 mới từ thời gian hè và giảng dạy lớp 2 là năm thứ 2 thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 dạy học trên học liệu điện tử . - Nhờ có mạng internet mà có các thầy cô dễ dàng tìm kiếm những nguồn tài liệu tham khảo phục vụ cho việc soạn giảng. Có rất nhiều phần mềm ứng dụng trong dạy học các bộ môn nói chung và các phần mềm chuyên biệt sử dụng trong giảng dạy môn Toán. Các phần mềm này rất hữu ích cho hỗ trợ giảng dạy theo phương pháp dạy học tích cực như các phần mềm: PowerPoint, Violet, E-learning,
3. 5 - Bản thân tôi là một giáo viên trẻ luôn được tiếp cận sớm với những thay đổi trong giáo dục và luôn áp dụng thường xuyên với các ứng dụng CNTT trong dạy học. - Phụ huynh học sinh luôn đồng hành và hỗ trợ học sinh trong quá trình học tập. Sẵn sàng tạo điều kiện để sao cho con em mình được học tập tốt nhất. 2.3. Hạn chế - Học sinh tiểu học có trí thông minh khá nhạy bén tuy nhiên với đối tượng là học sinh lớp 2, các em ở độ tuổi nhỏ nên quá trình nhận thức thường gắn liền với những hình ảnh cụ thể. - Một số học sinh lớp tôi trong quá trình tham gia bài học còn thụ động, không có hứng thú, say mê, không tìm hiểu, không động não. Mà các em học để tránh né, bị ép buộc, áp đặt từ cha mẹ, gia đình. - Thời lượng một tiết Toán trên lớp chỉ vẻn vẹn trong 35 phút bao gồm các hoạt động: Khởi động-khám phá kiến thức-luyện tập thực hành-củng cố. Nếu giáo viên chỉ truyền đạt giảng giải theo một hình thức lặp đi lặp lại, tài liệu sẵn có trong SGK thì việc học tập của học sinh thật đơn điệu, tẻ nhạt học sinh sẽ cảm thấy nhàm chán, không có hứng thú học tập. - Không gian lớp học chật hẹp so với số lượng học sinh 30->35 học sinh/lớp. Không có không gian để tổ chức các hình thức dạy học khác nên phải tìm tòi để lôi cuốn học sinh vào bài học bằng hình thức trò chơi. - Khi tổ chức trò chơi còn phụ thuộc vào năng lực giáo viên. Giáo viên phải say sưa tìm tòi, sáng tạo trong thiết kế trò chơi thì tổ chức mới đem lại hiệu quả. 3. Thuyết trình biện pháp mới hoặc cải tiến Đối với học sinh lớp 2, tôi nhận thấy không có phương tiện nào gây được hứng thú của các em bằng trò chơi học tập. Hứng thú không có tính tự thân, hứng thú cũng không tự nhiên sinh ra và phát triển nếu không được duy trì, nuôi dưỡng. Nó được duy trì và phát triển nhờ môi trường giáo dục. Nhận thức điều đó tôi đã tìm tòi và nghiên cứu biện pháp: “Tổ chức trò chơi tạo
4. 6 hứng thú học tập cho học sinh lớp 2B trong dạy học môn Toán trên phần mềm PowerPoint”. Đó chính là các biện pháp mà tôi muốn chia sẻ ở đây: - Biện pháp 1: Xây dựng trò chơi cho hoạt động kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới từ phần mềm PowerPoint. - Biện pháp 2: Xây dựng trò chơi cho hoạt động luyện tập thực hành từ phần mềm PowerPoint. - Biện pháp 3: Xây dựng trò chơi cho phần củng cố bài từ phần mềm PowerPoint. 3.1. Xây dựng trò chơi cho hoạt động kiểm tra bài cũ (khởi động), giới thiệu bài mới từ phần mềm PowerPoint - Kiểm tra bài cũ là khâu hết sức quan trọng, vì đây là một hoạt động diễn ra thường xuyên, liên tục nhằm kiểm tra kiến thức đã học để kết nối với bài mới. Tuy nhiên, các giờ kiểm tra bài cũ luôn khiến học sinh căng thẳng, lo lắng. Để giảm bớt các khuyết điểm trên tôi đã thiết kế trò chơi cho hoạt động này, tiến trình kiểm tra bài cũ diễn ra hiệu quả mà vẫn thoái mái cho học sinh. - Những trò chơi này có thể sử dụng khi bắt đầu vào một tiết học, nó có tác dụng khởi động tư duy của học sinh, dẫn dắt học sinh tìm hiểu nội dung, học tập một cách tự nhiên, thoải mái và vui vẻ. Không chỉ vậy, trò chơi này còn được sử dụng khi chuyển tiếp sang một nội dung mới trong giờ học. Cách chuyển tiếp này giúp học sinh thay đổi trạng thái, kích thích hoạt động trí tuệ để đạt được mục tiêu bài học. * Các bước xây dựng trò chơi Bước 1. Mục đích: Giúp kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới, tạo tình huống có vấn đề, hệ thống kiến thức nhanh, gọn với hình thức phong phú, sinh động, tất cả các em có cơ hội tham gia vào thực hành tìm kiến thức. Thông qua trò chơi học sinh được khởi động tạo tâm thế thoải mái, phấn khởi trước khi vào giờ học. Bước 2. Mô tả trò chơi: Thực hiện 3 mục tiêu trong một hoạt động ( Đưa
5. 7 trò chơi vào bài dạy, kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới). Bước 3. Quy trình - Tìm ý tưởng (Đây là bước quan trọng) ở đây giáo viên cần suy nghĩ tìm tên trò chơi, cách chơi, luật chơi nên đưa trò chơi vào thời điểm nào, dự trù các tình huống sẽ diễn ra, nắm vững thao tác, kỹ thuật cho các đối tượng, màu sắc, hiệu ứng, khung cảnh cho trang trình chiếu, câu hỏi, câu trả lời xuất hiện vào những thời điểm phù hợp. - Nghiên cứu nội dung bài học, chọn nội dung xây dựng trò chơi phù hợp với đối tượng học sinh. - Tìm hình ảnh và câu hỏi phù hợp. - Thiết kế trên PowerPoint. Bước 4. Kỹ thuật thực hiện - Tạo các đối tượng. - Tạo hiệu ứng, định dạng và liên kêt cho các đối tượng cụ thể. - Tạo liên kết giữa các đối tượng bằng kĩ thuật Triggers. ( Thủ tục lẩy) * Những trò chơi được sử dụng trong nhóm này có thể là: 1) Trò chơi ô chữ Trò chơi ô chữ trong dạy học có nhiều dạng khác nhau, có thể là giải những ô chữ hàng ngang rồi tìm từ khóa trong ô chữ hàng dọc, có thể là ô chữ dưới dạng sơ đồ. Mỗi ô chữ bao gồm cũng có lời gợi ý và nội dung ô chữ có liên quan trực tiếp đến bài học. Cách thiết kế trò chơi ô chữ Bước 1: Mở chương trình PowerPoint lên và tạo tiêu đề trò chơi. Vào Insert Textbox và tạo một textbox trên slide. Bước 2: Tạo bảng dùng chứa đáp án. Vào Insert Table Chọn số cột và số hàng tuỳ ý sao cho phù hợp với đáp án đưa ra (mỗi một chữ cái của đáp án sẽ nằm ở một ô của bảng. Bước 3: Chỉnh lại viền, màu của bảng để phù hợp theo ý. Phần shading để tô màu background cho bảng.
6. 8 Bước 4: Tạo các nút bấm cho câu hỏi và đáp án. Vào Insert Shapes Chọn hình muốn làm nút bấm. Chèn nội dung vào nút bấm bằng cách click vào hình Edit text. Bước 5: Sử dụng công cụ Textbox để tạo đáp án và câu hỏi. Phần textbox chứa đáp án đặt đè lên phần ô của bảng. 2) Trò chơi hộp quà âm nhạc Trong trò chơi này giáo viên cài sẵn 5 bài hát phù hợp với đối tượng là học sinh lớp 2 và 5 hộp quà hiện thị trên màn hình có đánh số từ 1 đến 5. Giáo viên còn chuẩn bị một hộp quà thật, khi nhạc lên, cả lớp sẽ hát theo, đồng thời các em sẽ di chuyển hộp quà thật. Trong quá trình di chuyển, giáo viên cho dừng nhạc bất ngờ, khi nhạc dừng lại hộp quà trong tay em học sinh nào, học sinh sẽ chọn bất kì một hộp quà. Hộp quà mở ra tương ứng với câu hỏi trên màn hình, học sinh sẽ trả lời câu hỏi đó. Cách chơi tương tự với những hộp quà còn lại. Ảnh học sinh vừa hát vừa chuyền hộp quà - tham gia trò chơi Hộp quà âm nhạc. 3) Trò chơi Ô cửa bí mật *Ví dụ: Trò chơi “Ô cửa bí mật” khi giới thiệu bài mới trong Bài: Phép trừ (có nhớ) trong phạm vi 20 (SGK Toán-trang 30,31-Sách Cánh Diều).
7. 9 - Cách chơi, luật chơi: Học sinh nhanh tay chọn ô cửa theo ý mình. Khi ô cửa được mở ra học sinh trả lời câu hỏi đó trong vòng 30 giây. Nếu trả lời chưa đúng các bạn khác trả lời bổ sung, phía sau các ô cửa là một bức ảnh có liên quan đến bài mới. Cứ thế lặp lại cho tới khi hết 4 câu hỏi. - Ô cửa chứa câu hỏi bài cũ và bức ảnh giới thiệu bài mới nằm phía sau. Trò chơi: Ô CỬA BÍ MẬT - Ô cửa số 1: Tính nhẩm: 7 + 8 ( Đáp án: 7 + 8 = 15 ) - Ô cửa số 2: Số: 10 = 15 - ? ( Đáp án: 10 = 15 -) 5 - Ô cửa số 3: > ; < ; 9 + 7 ... 9 + 9 ( Đáp án: 9 + 7 < 9 + 9 ) - Ô cửa số 4: Tính: 4 + 4 + 3(Đáp án: 4 + 4 + 3 = 11 ) - Ô cửa nằm phía dưới là bức ảnh giới thiệu bài mới. 3.2. Xây dựng trò chơi cho hoạt động luyện tập thực hành từ phần mềm PowerPoint - Luyện tập, thực hành là làm vững chắc thêm các kiến thức lí thuyết. Hoạt động này yêu cầu học sinh phải vận dụng những kiến thức đã tiếp thu được để giải quyết những nhiệm vụ cụ thể, qua đó giáo viên xem học sinh đã nắm được kiến thức hay chưa và nắm được ở mức độ nào. Đây là hoạt động giúp cho các em biến những kiến thức thành kĩ năng. Vì vậy tôi đã thiết kế trò chơi cho các hoạt
8. 10 động này nhằm tạo không khí lớp học sôi nổi, thay đổi cách làm bài, tạo sự chủ động và tự tin cho các em. - Dựa vào quan điểm “Vùng phát triển gần nhất” những loại trò chơi này nhằm huy động vốn hiểu biết của học sinh. Qua trò chơi này, giúp học sinh nắm được trình độ nhận thức hiện tại của học sinh mà đưa ra các yêu cầu cao hơn hướng đến vùng phát triển gần nhất. Để sử dụng loại trò chơi này, giáo viên phải linh hoạt trong quá trình tổ chức vì mỗi em có sự nhận thức khác nhau. * Các bước xây dựng trò chơi Bước 1. Mục đích: Trò chơi này giúp lớp học sôi nổi, học sinh thoải mái, tự tin thực hành làm các bài tập mới theo yêu cầu một cách chủ động, sáng tạo. Tạo cho học sinh có cơ hội phát triển năng lực tư duy, năng lực giao tiếp toán học Bước 2. Mô tả trò chơi : Thực hiện làm các bài tập có liên quan đến kiến thức mới qua bài vừa học trên các kĩ thuật thiết kế trò chơi gợi mở của giáo viên. Bước 3. Quy trình: Nghiên cứu nội dung bài học, chọn nội dung xây dựng trò chơi phù hợp với thời lượng của bài tập, tạo tư duy sáng tạo và logic cho học sinh. - Thiết kế trên PowerPoint. Bước 4. Kỹ thuật thực hiện - Tạo các đối tượng. - Xây dựng bài tập hoặc dạng câu hỏi trắc nghiệm gợi mở nhanh phù hợp. - Tạo hiệu ứng và định dạng cho các đối tượng cụ thể. - Tạo liên kết giữa các đối tượng bằng kĩ thuật Triggers. ( Thủ tục lẩy) * Những trò chơi được tôi áp dụng là: 1) Trò chơi Nhím nâu vượt đường Để giúp nhím nâu vượt qua con đường đầy khó khăn trở về với ngôi nhà của mình. Học sinh cần trả lời đúng các câu hỏi tương ứng để vượt qua
9. 11 từng chướng ngại vật trên đường. Học có 10 giây để tìm ra đáp án. Cứ như vậy cho đến hết chướng ngại vật thì nhím nâu có thể trở về ngôi nhà của mình. 2) Trò chơi Vòng quay kì diệu Học sinh quay 1 vòng, kim chỉ số nào thì đếm cách 5 bắt đầu từ số đó đến 50. ➢ Ví dụ: sau 1 vòng quay, kim chỉ số 10, HS đếm: 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45,50. Nếu HS quay vào ô mặt mếu, sẽ mất lượt. Nếu HS quay vào ngôi sao may mắn sẽ được phần thưởng. Cách thiết kế trò chơi vòng quay kì diệu Bước 1: Tải về các mẫu vòng quay b ất kì hình ảnh vòng quay đã tìm kiếm trên mạng. Bước 2: Mở tệp trình chiếu hoặc một trang mới. Bấm File New Blank Presentation để tạo một phiên thuyết trình. Bước 3: Xoá hết các khung nhập liệu có sẵn. Bước 4: Nhấp mở tab Insert This Device trong khi nhấp chọn nút Picture trong nhóm lệnh Images. Bước 5: Nhấp vào hình ảnh vòng quay để chọn.
10. 12 Bước 6: Thêm hình mũi tên để tạo điểm dừng khi vòng quay kết thúc. Chọn Insert Shapes Bước 7: Tab Animations hiệu ứng Spin. Cũng tại đây chọn nút Animation Pane. Trong danh sách tại bảng Animation Pane nhấp chuột vào các hiệu ứng. Nhấn chọn Timing Bước 8: Cửa sổ tuỳ chỉnh xuất hiện, mở rộng lựa chọn Triggers và chọn Start effect on click of. Bước 9: Chọn lại hình ảnh vòng quay, vào Animation Add Animtion Teeter để thêm hiệu ứng dừng. 3) Trò chơi Ai nhanh, ai đúng. * Ví dụ: Sau khi hướng dẫn phần bài mới “Bài: Luyện tập (SGK Toán- trang 62-Sách Cánh Diều). Thay vì giáo viên cho học sinh tiến hành làm bài tập trên bảng hoặc ra vở ghi, tôi đã thiết kế trò chơi “ Ai nhanh - Ai đúng” và tiến hành cho học sinh chơi trò chơi. - Cách chơi, luật chơi: Cả lớp sẽ cùng nhau tham gia trả lời các câu hỏi trong phần trò chơi ra bảng con trong vòng 30 giây. GV quan sát xem HS nào trả lời nhanh nhất, đúng nhất, hết 8 câu hỏi sẽ tổng kết và tặng những phần thưởng động viên các em như đồ dùng học tập: Bút, thước,... HS trả lời sai, GV cho HS lên thực hiện lại phép tính và hỗ trợ giúp HS nhận ra lỗi sai, tự sửa lỗi sai.
11. 13 Trò chơi: AI NHANH AI ĐÚNG - Câu 1: Chữ số bị che khuất trong phép tính sau là số nào? ( Đáp án: D. 6) A. 1 B. 3 C. 5 D. 6 - Câu 2: Kết quả phép tính 18 + 75 là: (Đáp án:A. 93) A. 93 B. 83 C. 39 D. 75 62 - Câu 3: Phép tính: 28 Đúng hay Sai ( Đáp án:Đúng ) 90 A. Đúng B. Sai - Câu 4: Phép tính dưới đây Sai, em hãy sửa lại cho Đúng. 23 23 47 Đáp án 47 60 70 - Câu 5: Phép tính nào Đúng? 78 78 A. 6 B. 6 74 84