Báo cáo Biện pháp Nâng cao năng lực tự chủ, tự học cho học sinh Lớp Hai

Nội dung tài liệu: Báo cáo Biện pháp Nâng cao năng lực tự chủ, tự học cho học sinh Lớp Hai

1. chưa được bồi dưỡng khả năng tự quản lớp. Giáo viên quan tâm nhiều đến việc dạy kiến thức cho học sinh, chưa tập trung nhiều vào giáo dục, trang bị cho học sinh năng lực tự học, tự chủvà khi đánh giá năng lực, phẩm chất cho HS còn dựa trên trực giác của mình. Nhiều cha mẹ chưa thực sự quan tâm đến việc rèn tính tự lập cho con nên các em chưa xác định được cho mình một hướng đi đúng (ý thức, trách nhiệm) trong học tập và kỉ luật. Chính vì những lý do trên, tôi mạnh dạn đưa ra những kinh nghiệm của bản thân về : “Biện pháp nâng cao năng lực tự chủ, tự học cho học sinh lớp Hai” vào quá trình giảng dạy và giáo dục để nâng cao chất lượng làm công chủ nhiệm lớp của mình. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP: 1. Những nội dung lý luận có liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiêncứu Các phẩm chất và năng lực đều rất quan trọng đối với học sinh, đặc biệt là học sinh tiểu học, dần hình thành và phát triển cho các em những phẩm chất và năng lực cần thiết để tạo tiền đề phát triển hơn nữa cho các bậc học sau này. Trong các phẩm chất và năng lực đó thì năng lực “Tự chủ và tự học” được xếp vị trí hàng đầu. Tự học đặt ra vấn đề giải phóng tiềm năng sáng tạo cho mỗi người, hình thành phương pháp tư duy, đạt được hiệu quả bền vững của giáo dục nhà trường. Để hình thành năng lực tự học cho học sinh, cần xây dựng hệ thống nội dung học tập logic, chặt chẽ và hướng dẫn học sinh chiếm lĩnh nội dung đó bằng các việc làm cụ thể, sao cho đạt kết quả chắc chắn, qua đó nhằm khuyến khích và khơi gợi học sinh tự tìm hiểu, tự khám phá kiến thức mới gần giống như cái đã học trong phạm vi khả năng có thể của mỗi em. Đối với học sinh tiểu học, việc giao bài tập về nhà đã không còn. Muốn học tập đạt kết quả tốt hơn thì các em cần phải tự học, tự giác ôn lại kiến thức đã được học trên lớp, xem trước bài mới. Vì vậy, chúng ta cần rèn cho các em khả năng tự chủ, tự học trong mọi việc.
2. Bên cạnh đó, bản thân mỗi học sinh cũng cần phải thay đổi tư duy, chủ động thích ứng với phương châm học tập: Tự học, tự chủ là điều cốt yếu. Chỉ khi nào học sinh xây dựng được ý thức tự giác học tập, tích cực tìm kiếm tri thức thay vì thụ động chờ đợi lời nhắc nhở từ bố mẹ, sự truyền đạt từ thầy cô thì kiến thức và kỹ năng mới thật sự thấm nhuần sâu sắc và bền vững. 2. Thực trạng vấn đề Năm học 2021 - 2022, tôi được Nhà trường phân công giảng dạy và chủ nhiệm lớp 2A1. Đầu năm học, tôi thiết kế Phiếu thăm dò năng lực tự chủ, tự học và phát cho 27 học sinh để lấy ý kiến đánh giá của cha mẹ học sinh. PHIẾU THĂM DÒ NĂNG LỰC TỰ CHỦ, TỰ HỌC Họ và tên:............................................................. Lớp: 2A1 Các biểu hiện cụ thể được quan sát ở năng lực Mức độ STT Tự chủ, tự học C Đ T 1 HS tự vệ sinh thân thể, ăn, mặc gọn gàng sạch sẽ 2 HS tự chuẩn bị đồ dùng học tập cá nhân ở trên lớp, ở nhà 3 HS tự giác hoàn thành công việc được giao đúng hạn 4 HS chủ động khi thực hiện các nhiệm vụ học tập
3. HS tự sắp xếp thời gian học tập, sinh hoạt cá nhân, vui 5 chơi hợp lí HS tự sắp xếp thời gian làm các bài tập theo yêu cầu của 6 giáo viên Trên đây là những biểu hiện hành vi có thể quan sát thấy ở một học sinh. Phụ huynh hãy đọc kỹ từng câu và đánh giá xem con mình thực hiện ở mức độ nào? (chỉ chọn 1 trong 3 mức độ) C: Cần cố gắng; Đ: Đạt; T: Tốt Sau 2 tuần quan sát, theo dõi và căn cứ kết quả thăm dò từ cha mẹ học sinh lớp 2A1, tôi thu được thực trạng năng lực tự chủ, tự học của học sinh như sau: Mức đạt được Các biểu hiện cụ thể được quan sát ở STT năng lực Tự chủ, tự học C % Đ % T % HS tự vệ sinh thân thể, ăn mặc gọn gàng, 1 2 7,4 10 37 15 55,6 sạch sẽ
4. HS tự chuẩn bị đồ dùng học tập cá nhân 2 2 7,4 10 37 15 55,6 ở trên lớp, ở nhà HS tự giác hoàn thành công việc được 3 4 15 8 30 15 55 giao đúng hạn HS chủ động khi thực hiện các nhiệm vụ 4 4 15 8 30 15 55 học tập HS tự sắp xếp thời gian học tập, sinh 5 5 19 10 37 12 44 hoạt cá nhân, vui chơi hợp lí HS tự sắp xếp thời gian làm các bài tập 6 5 19 10 37 12 44 theo yêu cầu của giáo viên Từ kết quả trên, tôi phân tích tìm ra những thuận lợi và khó khăn về năng lực tự chủ, tự học của học sinh. a) Thuận lợi: - Các em nhận được sự quan tâm hết mực của cha mẹ, được trang bị tương đối đầy đủ về đồ dùng học tập. - Giáo viên chủ nhiệm đã có 26 năm làm công tác chủ nhiệm, luôn quan tâm đến việc rèn nề nếp học tập cho học sinh. - Ban giám hiệu luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao việc rèn nề nếp học tập và năng lực tự học, tự chủ cho học sinh. b) Khó khăn:
5. - Học sinh chưa biết tự chuẩn bị và tự quản đồ dùng học tập cá nhân ở lớp, ở nhà. - Các em chưa thực sự tự giác thực hiện theo yêu cầu nhóm, lớp và cả giáo viên. - Việc bố trí thời gian học tập và sinh hoạt chưa phù hợp; kết quả về học tập cũng không đồng đều. - Đa số cha mẹ các em đều làm công nhân, thời gian sinh hoạt ở nhà rất ít cũng ảnh hưởng đến việc hình thành kĩ năng tự học, tự chủ cho các em. 3. Mô tả, phân tích các giải pháp Sau khi tìm hiểu nguyên nhân, tôi tiến hành các biện pháp để giúp các em có khả năng tự chủ và tự học tốt hơn, đồng thời giúp tôi hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm lớp của mình. Tôi xin thông qua các biện pháp cụ thể như sau: 3.1. Thu thập thông tin cá nhân của học sinh và sắp xếp học sinh theo tổ, nhóm tương đồng a) Thu thập thông tin học sinh: Đầu năm học, khi được phân công chủ nhiệm lớp 2A1, tôi đã tiến hành thu thập thông tin, tìm hiểu đặc điểm của từng đối tượng học sinh trong lớp thông qua Phiếu điều tra thông tin, lý lịch học sinh: PHIẾU ĐIỀU TRA THÔNG TIN, LÍ LỊCH HỌC SINH Lớp: 2A1 GVCN: Trần Thị Bích Liễu (SĐT: 0326671943) -----***----- I. Bản thân học sinh 1. Họ và tên :.........................Giới tính (Nam, nữ) ..Dân tộc : ............ 2. Ngày tháng năm sinh:...............................................................................
6. 3. Nơi sinh:................................................................................................... 4. Chỗ ở hiện tại: ................................................................................................. 5. Kết quả xếp loại năm học 2021 - 2022: ....................................................... II. Nhân thân: 6. Họ tên cha: ............................................................. Năm sinh: ...................... Nghề nghiệp: ............................ Nơi công tác: ... ........ Số điện thoại liên lạc: ........ ......................................................... 7. Họ tên mẹ: ............................................................. Năm sinh: ...................... Nghề nghiệp: ............................ Nơi công tác: ... ........ Số điện thoại liên lạc: ........ .........................................................(Hiện nay đang ở với ai: ghi rõ họ tên ông bà, chú bác cô dì đang ở) .......................................... Số điện thoại: .................................. 8. Hoàn cảnh gia đình (Con Thương binh, Mồ côi, Hộ nghèo, Hộ cận nghèo): .................................................................................................................. Ghi rõ vài nét khái quát về hoàn cảnh gia đình hiện nay như thế nào (khó khăn, đau ốm, thu nhập của cha mẹ, hoàn cảnh anh chị em trong gia đình có gì khó khăn khăn, cần giúp đỡ):..................................................................... Thông qua Phiếu điều tra thông tin, lý lịch học sinh, tôi nắm được thông tin học sinh một cách chính xác và tiện cho việc theo dõi, liên hệ với cha mẹ học sinh; phát hiện những ưu điểm, hạn chế của các em nhằm tạo điều kiện và làm cơ sở xây dựng để các em cùng giúp đỡ nhau trong học tập cũng như trong sinh hoạt; nắm được hoàn cảnh,
7. cá tính và năng khiếu đặc biệt hay những hạn chế của học sinh để có biện pháp bồi dưỡng, giúp đỡ thiết thực. b) Tiến hành phân loại đối tượng học sinh: Qua việc nắm được đối tượng, đặc điểm học sinh, tôi tiến hành phân loại đối tượng học sinh để đưa vào sổ chủ nhiệm, cụ thể: - Học sinh gặp hoàn cảnh khó khăn - Học sinh khuyết tật - Học sinh cá biệt về đạo đức - Học sinh có khả năng nhận thức tốt - Học sinh hạn chế về khả năng nhận thức Tóm lại dù với đối tượng nào bản thân giáo viên phải lưu ý dùng phương pháp tác động tình cảm, động viên khích lệ kịp thời, phối hợp với phụ huynh để giáo dục và đặc biệt xác định vấn đề giáo dục đạo đức là then chốt. c) Phân tổ trong lớp: - Trên cơ sở thu thập thông tin, tôi tiến hành phân học sinh theo tổ, nhóm. - Giữa các tổ, nhóm có sự đồng đều về số lượng, tương đương về giới tính, xếp loại học tập và rèn luyện cũng như nơi ở. - Sau đó, tôi trao đổi cùng các thành viên trong tổ để bầu ra một bạn có khả năng nhận thức tốt, nhanh nhẹn, nói to, rõ ràng làm tổ trưởng.
8. Hình 1. Học sinh hoạt động theo nhóm
9. 3.2. Xây dựng đội ngũ Ban cán sự lớp Đây là một việc quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến sự thành bại của việc rèn kĩ năng tự quản nói riêng và công tác chủ nhiệm nói chung. Việc bầu chọn và xây dựng đội ngũ Ban cán sự lớp là một công việc rất quan trọng mà người giáo viên chủ nhiệm nào cũng cần phải làm ngay sau khi nhận lớp mới. Để xây dựng đội ngũ Ban cán sự cho lớp, tôi tiến hành các bước như sau: Bước 1: Lựa chọn đối tượng học sinh Ngay từ đầu năm học, tôi đã lưu ý xây dựng đội ngũ Ban cán sự cho lớp, lựa chọn các em học sinh có thể đạt các yêu cầu sau: - Nhận thức tốt; - Nhanh nhẹn, hoạt bát; - Mạnh dạn, tự tin và có trách nhiệm cao trong các công việc được giao. Sang học kì II, để phát huy tinh thần dân chủ và ý thức trách nhiệm đối với tập thể nên tôi tổ chức cho các em ứng cử và bầu cử để chọn lựa ban cán sự của lớp. Bước 2: Huấn luyện học sinh - Huấn luyện cách làm việc cho từng học sinh - Phân công việc làm phù hợp với từng học sinh Bước 3: Phân công nhiệm vụ cụ thể cho Ban cán sự lớp Sau khi lựa chọn được Ban cán sự lớp, tôi phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng em như sau:
10. - Lớp trưởng: Theo dõi sĩ số lớp, nhắc nhở các bạn xếp hàng ra vào lớp đúng quy định. Vào đầu giờ mỗi ngày, lớp trưởng yêu cầu các bạn lấy sách ra đọc bài, ôn lại những bài đã học trong tuần qua; hoặc ôn lại các bảng cộng, bảng trừ,... - Lớp phó học tập: Theo dõi các thành viên đi học đầy đủ, đúng giờ, học tập nghiêm túc. Kiểm tra việc chuẩn bị bài của bạn và báo cáo lại cho cô giáo; làm cơ sở tổng kết thi đua cuối tuần. - Lớp phó lao động: Nhắc nhở các bạn thực hiện lao động tập trung, lao động trực tuần, hàng ngày. Kiểm tra các bạn khi tham gia các buổi lao động do trường, lớp tổ chức. Bên cạnh đó, phối hợp với lớp trưởng, lớp phó học tập giữ trật tự lớp. - Lớp phó văn thể mĩ: Bắt giọng lớp hát tập thể đầu giờ học hoặc những lúc chuyển tiết. - Tổ trưởng, tổ phó:Kiểm tra và nhắc nhở thành viên của tổ sắp xếp đồ dùng học tập ngay ngắn.
11. Hình 2. Ban cán sự lớp Bước 4: Bồi dưỡng, tổ chức sinh hoạt, rút kinh nghiệm cho Ban cán sự lớp Sự trưởng thành của một tập thể lớp gắn liền với chức năng tự chủ của mỗi cá nhân làm nên khả năng tự quản cho tập thể lớp đó. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm cần có kế hoạch bồi dưỡng Ban cán sự lớp thông qua việc thực hiện các nhiệm vụ, các hoạt động giáo dục của học sinh.