Báo cáo Biện pháp Lồng ghép các kiến thức thực tế vào dạy bài ghép các nguồn điện thành bộ

Nội dung tài liệu: Báo cáo Biện pháp Lồng ghép các kiến thức thực tế vào dạy bài ghép các nguồn điện thành bộ

1. – tích hợp các nội dung thực tiễn vào bài dạy. Đó là lí do tôi chọn giải pháp “ Lồng ghép các kiến thức thực tế vào dạy bài ghép các nguồn điện thành bộ ” sách giáo khoa Vật lí 11 THPT ban cơ bản . 2. Những đóng góp của giải pháp: - Đã xây dựng được phương pháp lồng ghép các kiến thức thực tế vào các bài giảng, tạo được hứng thú học tập cho học sinh. Rèn luyện cho học sinh biết vận dụng kiến thức đã học để giải thích các hiện tượng trong tự nhiên. - Rèn luyện cho học sinh khả năng hoạt động theo nhóm xây dựng kiến thức mới của bài học, phân tích tìm hiểu các hiện tượng trong thực tiễn. II. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. Các hoạt động xây dựng tiến trình DHTH cho một bài học Để xây dựng tiến trình DHTH cho một bài học cụ thể người GV phải tiến hành tốt các hoạt động sau đây: 1. Nghiên cứu kỹ nội dung chương trình sách giáo khoa nắm được mục tiêu chung, nghiêu cứu cụ thể nội dung bài học để xác định được mục tiêu bài học, cần chỉ ra được nội dung nào là quan trọng, biến đổi các nội dung này thành mục tiêu, từ đó hình thành các mức năng lực. 2. Xác định các mục tiêu tích hợp – lồng ghép và năng lực cần hình thành. 3. Xây dựng tiến trình dạy học: xây dựng logíc khoa học hình thành kiến thức, trên cơ sở đó đưa ra các mục tiêu tích hợp – lồng ghép ở vị trí thích hợp phù hợp với nội dung học tập. 4. Lựa chọn và vận dụng các PPDH phù hợp, trong đó chú trọng đến các phương pháp dạy học tích cực. 2. Xây dựng tiến trình dạy học tích hợp – lồng ghép a. Xác định rõ nội dung của bài học - Kiến thức cần đạt sau mỗi nội dung, mỗi bài học? 2
2. - Những kỹ năng cần hình thành ở HS, thái độ, đạo đức tác phong cần xác lập ? - Chuẩn bị của GV và HS cho bài học cụ thể như thế nào? b. Xác định mục tiêu tích hợp vào bài học - Sử dụng DHTH vào bài học ở phần nào, khi nào cho hợp lý. Tích hợp – lồng ghép những vấn đề gì ? tích hợp – lồng ghép như thế nào? để giúp HS phát triển được hứng thú và năng lực vận dụng kiến thức. - Lựa chọn PPDH, PTDH để thực hiện việc dạy học tích hợp – lồng ghép. c. Thiết lập phương án dạy học Xác định kiến thức, kỹ năng và thái độ cần hình thành và phát triển ở học sinh trong bài học. - Xác định các nội dung cần tích hợp – lồng ghép, vị trí tích hợp – lồng ghép trong bài và thời gian cụ thể. - Dựa vào kinh nghiệm đã có của HS, nội dung kiến thức của bài để có phương án hướng dẫn HS tích hợp trong các tình huống thực tế. - Lường trước những sai lầm và khó khăn HS thường mắc khi học bài. d. Chuẩn bị thiết bị dạy học Cần chuẩn bị những thiết bị dạy học nào phù hợp để phục vụ cho nội dung bài giảng. Đối với các phần bài tụ điện ngoài các tụ mẫu có sẵn GV nên sử dụng các thiết bị hiện đại đa phương tiện, Máy vi tính kết nối máy chiếu, các đoạn video clip, 3. Vị trí bài dạy “ ghép các nguồn điện thành bộ ” Bài “ Ghép các nguồn điện thành bộ ” nằm trong chương II – Dòng điện không đổi, cũng là bài học lý thuyết và được dạy trong 1 tiết. Bài gồm các kiến thức cơ bản sau: - Lý thuyết : + Đoạn mạch chứa nguồn điện 3
3. + Ghép các nguồn điện thành bộ - Bài tập: Các bài tập có liện quan đến ghép các nguồn điện Vai trò của kiến thức về ghép các nguồn điện thành bộ Ghép các nguồn điện thành bộ là một kĩ thuật hay gặp trong thực tế khi sử dụng các nguồn điện một chiều. Các kiến thức cơ bản về các cách ghép là rất cần thiết để có thể ghép an toàn và hiệu quả các nguồn điện một chiều lại với nhau. 4. Xây dựng tiến trình lồng ghép kiến thức thực tế vào bài “ Ghép nguồn điện thành bộ ” GHÉP CÁC NGUỒN ĐIỆN THÀNH BỘ I. Mục tiêu 1. Kiến thức • Viết được công thức tính suất điện động và điện trở trong của bộ nguồn mắc (ghép) nối tiếp, mắc (ghép) song song. • Nhận biết được trên sơ đồ và trong thực tế, bộ nguồn mắc nối tiếp hoặc mắc song song đơn giản. 2. Kỹ năng • Biết cách tính suất điện động và điện trở trong của các loại bộ nguồn mắc nối tiếp hoặc mắc song song. 3. Thái độ - Tính tích cực, khả năng làm việc tự lực, chủ động chiếm lĩnh kiến thức. - Giáo dục kỹ thuật tổng hợp, niềm yêu thích môn học. 4. Những năng lực cốt lõi cần chú trọng: tư duy, phát hiện và giải quyết vấn đề, vận dụng kiến thức và thực tế cuộc sống. 5. Trọng tâm bài học: ghép nối tiếp và ghép song song các nguồn điện thành bộ 4
4. II. Chuẩn bị 1. Chuẩn bị của giáo viên - Các hình ảnh và các bộ nguồn có ghép nối các nguồn điện một chiều trong thức tế. - Các nguồn điện, dây nối, bảng phụ . - Phiếu học tập. 2. Chuẩn bị của học sinh III. Các nội dung có thể lồng ghép 1. Giáo dục kĩ thuật tổng hợp - Nhận biết các nguồn điện đã ghép - Ghép các nguồn điện một chiều 2. Giáo dục tư tưởng, thái độ - Đam mê và yêu thích khoa học, kĩ thuật điện 3. Giáo dục môi trường - Xử lí các nguồn điện đã hỏng, hoặc hết hạn sử dụng IV. Tiến trình dạy học cụ thể bài “ ghép các nguồn điện thành bộ ” *Mục I. Đoạn mạch chứa nguồn điện ( nguồn phát điện ). Là mục học sinh đọc thêm. Hoạt động 1. (5 phút ) Đề xuất vấn đề cần nghiên cứu ĐỊNH HƯỚNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH ĐVĐ- Trong thực tế các nguồn điện một chiều thường được sản xuất với suất - Cá nhân nhận thức vấn đề. điện động nhất định. Tuy nhiên thực tế khi sử dụng, không phải lúc nào ta cũng tìm được nguồn điện có suất điện động mong muốn. Ghép các nguồn điện sẽ cho phép ta giải quyết được vấn đề này. 5
5. Hoạt động 2. ( 10 phút ) Tìm hiểu cách ghép các nguồn điện thành bộ - Hỏi: Hình ảnh dưới đây cho ta thấy 2 Trả lời: cách ghép thông dụng. Hãy tìm hiểu Ghép song song xem chúng được ghép như thế nào ? Ghép nối tiếp - Tìm hiểu và trả lời: 1. Bộ nguồn ghép nối tiếp - Nêu cách tính b, và rb cho trường hợp các nguồn ghép nối tiếp và song song ? b = 1 + 2 + + n rb = r1 + r2 + + rn Trường hợp riêng, nếu có n nguồn có suất điện động e và điện trở trong r ghép nối tiếp thì : b = n ; rb = nr 2. Bộ nguồn song song 6
6. Nếu có m nguồn giống nhau mỗi cái có suất điện động  và điện trở trong r ghép r song song thì : b =  ; rb = m - Viết hệ thức Định luật ôm theo yêu cầu + Mục II.3. Bộ nguồn hồn hợp đối xứng yêu cầu hs đọc thêm . + Hãy viết hệ thức của định luật Ôm đối với toàn mạch khi có 1 nguồn điện và khi có nhiều nguồn điện? Hoạt động 3. ( 10 phút ) GDKTTH, tăng cường vận dụng kiến thức thực tế Nhận biết sơ đồ ghép nguồn điện trong thưc tế + Quan sát, nhận biết Hỏi: Đây là sự ghép nối các nguồn điện trên xe đạp điện, máy điện và xe nâng hàng. đó là cách ghép nào ? - Trả lời: đều là ghép nối tiếp các bình ắc quy với nhau. 7
7. + Nếu mỗi ắc quy có suất điện động  = - Do có 4 ắc quy ghép nối tiếp nên khi 12V thì các ghép này tạo ra bộ nguồn có đó suất điện động của bộ nguồn này là suất điện động bao nhiêu ? 48V + Quan sát, ghi nhớ GV giới thiệu: Cách nối song song hai bình ắc quy khi ắc quy trên xe hết điện ( có thể dùng CNTT để mô phỏng cách nối ) - Nối cực (+) của ắc qui hết điện với cực (+) của ắc qui mồi. Cẩn thận tránh các đầu kẹp chạm, chập vào nhau. - Nối cực (-) của ắc qui mồi với đầu kẹp của cáp mồi. Nối đầu còn lại với bất kỳ miếng tấm kim loại nào trong khoang động cơ của xe ắc qui hết điện, ví dụ như đế máy phát để nối mạch điện. KHÔNG NÊN NỐI TRỰC TIẾP VÀO CỰC (-) CỦA ẮC QUI + Cá nhân tiếp thu vấn đề, suy nghĩ trả XE HẾT ĐIỆN. Điều này có thể gây đánh lời câu hỏi. lửa và gây cháy nổ. Trả lời: không nên, vì làm như vậy sẽ Hỏi: Nên hay không nên ghép pin cũ và nhanh tốn pin pin mới vì sao? * Giải thích: Vì điện trở của pin của lớn, điện áp thấp, dòng điện cung cấp nhỏ, nếu lắp pin mới với pin cũ để sử dụng, thì pin cũ sẽ không đóng vai trò 8
8. cung cấp điện năng nữa mà nó lại trở thành một thiết bị tiêu hao nguồn điện của pin mới. Hoạt động 4. ( 10 phút ) Lồng ghép kiến thức giáo dục môi trường Đề xuất vấn đề: Thông thường, khi pin hết giá trị sử dụng, chúng ra có thói quen - Cá nhân tiếp thu vấn đề vứt bừa bãi hoặc bỏ chúng vào thùng rác như các loại rác thải khác, để rồi người ta sẽ xử lý chúng bằng hai phương pháp: chôn lấp hoặc đốt. Câu hỏi thảo luận: hai phương pháp trên - Thảo luận, trả lời: có nên sử dụng khi xử lí pin hết giá tri sử + Nếu vứt pin cũ vào thùng rác thì sau dụng không ? Vì sao khi rác được thu gom bị chôn lấp, chất độc có trong pin sẽ ngấm vào đất, nguồn nước ngầm và gây ô nhiễm nguồn nước và đất. + Khi đốt, các thành phần nguy hại trong pin sẽ bốc lên thành khói độc, * GV thông tin thêm: Lượng thủy ngân hay chất độc của pin đọng lại trong tro có trong một cục pin cũng có thể làm ô gây ô nhiễm không khí ... nhiễm 500 lít nước hoặc 1m3 đất trong vòng 50 năm Khi chúng ta hít qua đường ăn uống hoặc hít thở, các độc tố 9
9. phát tán từ pin có thể gây hại não, thận, hệ thống sinh sản và tim mạch . Hỏi: Vậy khi đã hết giá trị sử dụng, chúng ta nên làm gì với pin ? + Thảo luận để tìm ra giải pháp xử lí - Cho vào nơi quy định riêng của gia đình, tuyệt đối không cho chung rác thải khác, sau đó bạn nên gửi chúng cho người thu gom rác để được xử lý đặc biệt. - Tuyệt đối không tái chế pin hết hạn làm đồ chơi hay các vật sử dụng khác. Hoạt động 5. ( 10 phút ) Vận dụng, tổng kết bài học - Phát phiếu học tập. - Cá nhân nhận phiếu học tập và làm việc độc lập với phiếu học tập. - Nhận xét và chữa một số ý của phiếu - So sánh đáp án với phiếu học tập, thảo học tập mà học sinh chưa thống nhất luận với bạn và thầy để khắc phục lỗi sai được đáp án. Yêu cầu: tóm tắt nội dung trọng tâm của - Tóm tắt nội dung trọng tâm tiết học. - Giao nhiệm vụ về nhà: - Cá nhân nhận nhiệm vụ học tập. + Mục II.3. Bộ nguồn hồn hợp đối xứng yêu cầu hs đọc thêm . 10
10. + Bài tập về nhà. III. HIỆU QUẢ CỦA GIẢI PHÁP Sau khi áp dụng giải pháp trên tôi thu được kết quả như sau: Thông qua tiến hành thực nghiệm trên lớp 11A5 và lớp đối chứng 11A4 đều cùng một ban cơ bản với đề tài “ Lồng ghép các kiến thức thực tế vào dạy bài ghép các nguồn điện thành bộ ” sách giáo khoa Vật lí 11 THPT ban cơ bản. tôi đã thu được một số kết quả sau ở lớp thực nghiệm: + Kích thích được trí tò mò và hứng thú khi tìm hiểu những kiến thức về ghép các nguồn điện ở học sinh. + Khả năng nhận dạng nguồn điện trong mạch điện, xác định các thông số của nguồn, nhận diện kĩ thuật ghép nguồn điện cao hơn lớp đối chứng. + Năng lực vận dụng kiến thức vào thực tế cải thiện rõ rệt, tỉ lệ học sinh giải quyết được các bài tập có nội dung thực tế ở mức độ nhận biết và thông hiểu tăng đáng kể. + Học sinh có ý thức bảo vệ môi trường trong thực tế sau khi sử dụng các thiết bị Pin, ắc quy .. Để minh chứng tôi xin đưa ra một số kết quả thống kê sau: Đặc điểm chất lượng học tập bộ môn của các lớp thực nghiệm và đối chứng trước khi tiến hành thực nghiệm Lớp Sỉ số Nắm bắt và Biết các thao Giải thích Vận dụng tốt vào hiểu lý tác thực được các cuộc sống thuyết nghiệm, hoạt hiện tượng động nhóm liên quan 11A5 42 42 40 40 30 11A4 35 35 30 25 13 11
11. Về kiểm tra đánh giá Điểm các bài kiểm tra của học sinh Nhóm 4,1- 5,1- 6,1- 7,1- 8,1- 0-1 1,1-2 2,1-3 3,1-4 9,1-10 5 6 7 8 9 11A5 0 0 0 0 0 0 1 9 15 25 11A4 0 0 0 0 0 5 7 15 8 7 Trong quá trình giảng dạy tôi đã áp dụng giải pháp này áp dụng cho nhiều bài khác nhau và thấy hiệu quả cao hơn rất nhiều trong quá trình vận dụng lý thuyết vào giải thích tình huống thực tiễn, ý thức bảo vệ môi trường được nâng lên. Người viết Tống Đình Nam 12