Báo cáo Biện pháp Chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trong Trường Mầm non

Nội dung tài liệu: Báo cáo Biện pháp Chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trong Trường Mầm non

1. 3 Với cách xây dựng kế hoạch theo hướng cụ thể hóa nội dung công việc cần làm của giáo viên trong từng tháng, từng chủ điểm, đội ngũ giáo viên đã không còn lúng túng trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ. Công việc được sắp xếp và thực hiện một cách khoa học đã mang lại hiệu quả trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ. Biện pháp 2: Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên thông qua tập huấn, sinh hoạt chuyên môn, nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục và tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và đào tạo, là nguồn lực chủ yếu thực hiện các mục tiêu giáo dục trong nhà trường. Việc nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên có ý nghĩa quyết định chất lượng giáo dục trong nhà trường. Chính vì vậy, bồi dưỡng giáo viên trong trường mầm non là việc làm thường xuyên, liên tục và lâu dài để xây dựng đội ngũ giáo viên có chất lượng cao về chuyên môn, nghiệp vụ. Đội ngũ giáo viên vững về chuyên môn sẽ đáp ứng nhu cầu chăm sóc giáo dục trẻ trong giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay. Bồi dưỡng giáo viên được thực hiện với nhiều hình thức phong phú đặc biệt là hình thức bồi dưỡng tại trường sẽ góp phần xây dựng tinh thần cộng tác, làm việc theo tổ, nhóm chuyên môn trong nhà trường. Để thực hiện được vấn đề này, thông qua công tác dự giờ, thăm lớp, thông qua các phong trào, hội thi của nhà trường, tôi luôn để ý và nắm rõ những hạn chế, yếu điểm của mỗi giáo viên trong công tác chuyên môn. Trên cơ sở đó, bản thân đã xây dựng kế hoạch và thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên như sau: - Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên thông qua tập huấn, sinh hoạt chuyên môn. Cùng với việc bám sát công tác chuyên môn của giáo viên để nắm rõ những hạn chế yếu điểm của đội ngũ, trên cơ sở đó tôi tiến hành các biện pháp bồi dưỡng phù hợp. Vào đầu năm học, tôi tham mưu hiệu trưởng tạo điều kiện để tất cả giáo viên được tham gia các buổi bồi dưỡng Chuyên môn do Phòng giáo dục tổ chức, và lên kế hoạch tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tại trường. Trước tiên, tôi lấy ý kiến giáo viên về nội dung giáo viên cần bồi dưỡng. Sau đó tôi tiến hành tổ chức các buổi tập huấn, bồi dưỡng sinh hoạt chuyên môn nhằm hướng dẫn giáo viên về phương pháp tổ chức các hoạt động giáo dục trong trường mầm non. Thông qua các buổi tập huấn, ngoài việc cung cấp cho giáo viên các kiến thức cơ bản, tôi cũng tạo điều kiện để giáo viên được trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm của mình trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. Tiếp tục triển khai, hướng dẫn giáo viên soạn giảng, thực hiện chương trình giáo dục mầm non theo Thông tư 51/2020 sửa đổi. Tôi luôn giải đáp những thắc mắc và lắng nghe những nhu cầu mong muốn của đội ngũ và có những chỉ đạo kịp thời. Trong quá trình bồi dưỡng, tôi luôn để ý những giáo viên mới, giáo viên còn hạn chế về khả năng cũng như kinh nghiệm trong công tác giáo dục trẻ và luôn tạo ra các tình huống, các câu hỏi thảo luận để trao đổi với chị em.
2. 4 Có thể nói thông qua việc trao đổi, thảo luận đã khuyến khích giáo viên làm việc chăm chỉ, tích cực để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Ngoài ra còn giúp cho giáo viên đánh giá được khả năng hoàn thành công việc và sự tiến bộ trong công tác của bản thân. Giáo viên nắm bắt được kiến thức cơ bản của nội dung giáo dục cho trẻ. Ngoài việc triển khai lý thuyết, tôi luôn tổ chức cho giáo viên được thảo luận, trao đổi, đưa ra ý tưởng mới về những giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục ở lớp của mình. Giáo viên có thể trình bày những đề xuất, kiến nghị và những khó khăn khi thực hiện nâng cao chất lượng giáo dục tại lớp. Ngoài ra, tôi đã tiến hành chỉ đạo cho đội ngũ giáo viên được thực hành để nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn hàng tháng tại trường. Ví dụ: Để nâng cao chất lượng giáo dục với hoạt động phát triển ngôn ngữ. Tôi phân giáo viên thành 3 tổ: Tổ lớn, tổ nhỡ, tổ bé. Sau đó các tổ cùng đếm số thứ tự từ 1 đến 3. Cô nào có cùng 1 số thành lập thành 1 nhóm. Tôi cho 3 nhóm cùng bốc xăm độ tuổi của nhóm mình. Cho 3 nhóm thảo luận chọn chủ đề thực hiện là chủ đề của tháng sau. Tôi giao cho mỗi nhóm 2 nhiệm vụ: nhiệm vụ thứ nhất là xác định mục đích yêu cầu của 2 hoạt động làm quen chữ cái và làm quen văn học phù hợp với độ tuổi mà nhóm mình đã bốc xăm, sau đó các nhóm trình bày thực hiện nội dung trên. Nhiệm vụ thứ 2 là tự chọn và tổ chức một hoạt động mà nhóm mình đã bốc xăm. Sau khi các nhóm thảo luận, ghi ra giấy những nội dung đã được bốc xăm. Sau khi thảo luận xong, tôi mời đại diện mỗi nhóm lên trình bày, các thành viên của nhóm và nhóm khác có thể bổ sung ý kiến cho đội vừa trình bày. Sau đó chuyên môn chốt lại việc xác định mục đích yêu cầu của 3 nhóm, đối với mỗi độ tuổi chúng ta cần đưa ra kiến thức như thế nào cho phù hợp, dạy trẻ cần đặt câu hỏi như thế nào để phát triển tư duy trẻ, tổ chức hoạt động ra làm sao để hấp dẫn, khơi gợi sự hứng thú của trẻ. Từ việc làm này tôi thấy giáo viên dễ nhớ, dễ tiếp thu, khắc sâu hơn những kiến thức đã được bồi dưỡng và biết được các yêu cầu không chỉ của độ tuổi lớp mình mà các yêu cầu cần dạy trẻ của độ tuổi khác. Qua hình thức sinh hoạt chuyên môn này, người cán bộ quản lý sẽ nắm được những nội dung mà đội ngũ mình còn hạn chế. Đây cũng là cách để tôi nắm được khả năng tiếp thu của mỗi giáo viên, trên cơ sở đó có kế hoạch tiếp tục bồi dưỡng (Hình 1) Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, tôi thường dành phần lớn thời gian để giáo viên thảo luận về các nội dung chuyên môn. Giáo viên sẽ nêu ra những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện chương trình để mọi người cùng thảo luận, đưa ra các giải pháp hay nhất. Bên cạnh đó, tôi thường xuyên thay đổi hình thức sinh hoạt chuyên môn với các nội dung phong phú. Tổ chức cho giáo viên sưu tầm và trao đổi cho nhau những bài thơ hay, những câu chuyện mới, những đề tài mới lạ, hấp dẫn phù hợp với từng chủ đề, từng độ tuổi. Đây cũng là một hình thức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên vô cùng hiệu quả. Ngoài các buổi sinh hoạt chuyên môn tại trường, tôi đã hướng dẫn các tổ chuyên môn bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trong tổ theo hình thức sinh hoạt tổ chuyên môn. Qua sinh hoạt tổ chuyên môn giáo viên trong tổ thảo luận, trao đổi với nhau về nội dung giáo dục. Nội dung giáo dục được tổ chức như thế
3. 5 nào cho hấp dẫn, trẻ tiếp thu kiến thức tốt, hình thức thực hiện ra làm sao? Từ đó giáo viên trong tổ hiểu rõ hơn về nội dung giáo dục khi thực hiện tại lớp. - Bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ qua tổ chức thao giảng, chuyên đề. Việc tổ chức thao giảng, chuyên đề cho các cô giáo là một hình thức có tác dụng rất lớn cho việc nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, tạo cơ hội để giáo viên được học tập, trao đổi kinh nghiệm. Đây là một việc làm hết sức cần thiết bởi vì các hoạt động với đề tài cụ thể sẽ là những ví dụ sinh động giúp cho giáo viên được “Mắt thấy, tai nghe” những gì mà mình học được ở lý thuyết, được bồi dưỡng. Hằng năm, dựa vào tình hình đội ngũ giáo viên tôi xây dựng định hình chuyên đề và tiến hành tổ chức các chuyên đề. Tôi đặc biệt chú trọng các tiết dự giờ hội giảng, chuyên đề có sử dụng công nghệ thông tin. Điều này giúp giáo viên củng cố kiến thức các bước lên lớp ở mỗi hoạt động, học tập kinh nghiệm sư phạm, tri thức, phương pháp, phong cách lên lớp. Từ đó điều chỉnh hoạt động dạy học của mình mỗi ngày một vững vàng về kiến thức, nhuần nhuyễn về phương pháp. Tôi luôn khuyến khích những giáo viên mới, giáo viên còn hạn chế về chuyên môn tổ chức các hoạt động chuyên đề. Đây là cơ hội để giáo viên được bồi dưỡng thêm về kiến thức, kỹ năng tổ chức các hoạt động giáo dục. Đối với các hoạt động thực hành, tôi chỉ đạo giáo viên tuyệt đối không được dạy trước, không áp đặt trẻ, chủ yếu bám vào phương pháp chuyên môn, không cầu kỳ về hình thức. Sau mỗi chuyên đề, tôi tổ chức cho giáo viên góp ý rút kinh nghiệm về ưu điểm cũng như tồn tại của giờ học. Chính việc nhận xét của mỗi cá nhân giáo viên cho giờ dạy của bạn đã giúp họ học tập đồng nghiệp những cái tốt, hạn chế những tồn tại mà bạn mình đã mắc phải để áp dụng vào thực tế dạy trẻ hằng ngày. (Hình 2) Thông qua việc tổ chức thao giảng chuyên đề, chất lượng giáo viên trường tôi đã được nâng lên rõ rệt. Những hạn chế của giáo viên trong công tác chuyên môn được cải thiện, giáo viên mới có thêm nhiều kiến thức và kỷ năng tổ chức các hoạt động giáo dục. Trình độ của đội ngũ từng bước được cân bằng. - Chỉ đạo nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục trẻ. Để thực hiện có hiệu quả chương trình giáo dục mầm non do Bộ giáo dục và Đào tạo ban hành theo Thông tư số 51/2020/TT-BGDĐT ngày 31/12/2020 về sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Chương trình GDMN. Ngay từ đầu năm học tôi yêu cầu mỗi giáo viên bám sát kế hoạch giáo dục nhà trường để đưa ra kế hoạch giáo dục giáo dục tại lớp hiệu quả. Giáo viên soạn giảng đảm bảo kế hoạch giáo dục chủ đề, kế hoạch giáo dục tuần, kế hoạch giáo dục ngày phù hợp độ tuổi, tình hình thực tế tại lớp. Ngoài ra giáo viên tổ chức đầy đủ chế độ sinh hoạt trong ngày như hoạt động: Đón trẻ, chơi, thể dục buổi sáng; Chơi ngoài trời; Hoạt động học; Chơi, hoạt động ở các góc ; hoạt động ăn ngủ, Chơi , hoạt động theo ý thích, hoạt động nêu gương... Kế hoạch giáo dục ngày soạn đầy đủ, kịp thời, đúng nội dung, yêu cầu về kiến thức, kỹ năng phát triển ngôn ngữ, trí tuệ, đạo đức, thẩm mỹ cho trẻ. Trong quá trình soạn giáo viên cần lựa chọn, vận
4. 6 dụng phương pháp giáo dục tích cực tạo tình huống, cơ hội nhằm phát huy trí tuệ, tính sáng tạo của trẻ. Tạo môi trường giáo dục phù hợp với chủ đề, chủ điểm, kích thích trẻ tìm tòi, khám phá, tìm ra cái mới, thể hiện sự hiểu biết của trẻ trong cuộc sống hàng ngày. Thực hiện đưa Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi vào chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5 tuổi. Tạo mọi cơ hội cho trẻ tích cực, hứng thú, tự nguyện tham gia vào các hoạt động giáo dục trẻ tạo ra sản phẩm, tìm tòi khám phá, yêu cầu giáo viên không làm thay, vẽ thay, viết thay cho trẻ. Bên cạnh đó cần chú trọng rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ, sự tự tin, tự lực, hợp tác, thói quen về nề nếp học tập để chuẩn bị cho trẻ bước vào lớp một. Chỉ đạo giáo viên luôn theo dõi sự phát triển, nhận thức của trẻ trên các lĩnh vực phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ, tình cảm kỹ năng xã hội, thẩm mỹ và phát triển thể chất.... Đánh giá kết quả của trẻ, tôn trọng sản phẩm của trẻ. Giáo viên phải biết thực hiện tốt phương pháp dạy học tích cực, biết tạo mọi cơ hội để ôn luyện thêm kiến thức cho trẻ vào các thời điểm trong ngày. Bởi trẻ mầm non dễ nhớ, dễ quên nên hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ. “Học mà chơi, chơi mà học” là kết quả tốt nhất vì trong quá trình chơi giúp trẻ ôn luyện kiến thức mà trẻ đã được trải nghiệm, được khám phá. Ngoài ra, tôi tổ chức các hoạt động ngoại khóa như: tham quan làng nghề Hương Trầm thôn Bàng Tân, Chùa Cổ Lâm, tham quan các di tích lịch sử tại địa phương như Động Hà Sống ..., tổ chức cho các trẻ lớp 5 tuổi tham quan giao lưu với cô giáo và các anh chị ở trường Tiểu học. Tổ chức sinh hoạt tập thể, tổ chức trò chơi dân gian, ngày hội ngày lễ ... sẽ tạo được tâm thế vui tươi và rèn kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động.(Hình 3, Hình 4) - Tăng cường công tác dự giờ, kiểm tra, đánh giá Kiểm tra, dự giờ, đánh giá giáo viên, sự tiến bộ của trẻ là việc làm thường xuyên, có ý nghĩa quan trọng, là trách nhiệm của người cán bộ quản lý. Qua kiểm tra, cán bộ quản lý nắm được đầy đủ những thông tin cần thiết về tình hình thực hiện chuyên môn. Từ đó, người quản lý đánh giá đúng phẩm chất năng lực của giáo viên, phát hiện đúng những lệch lạc, thiếu sót để kịp thời bổ sung, điều chỉnh và uốn nắn giáo viên nhằm nâng cao chất lượng các hoạt động chuyên môn của giáo viên. Để công tác kiểm tra mang lại tác dụng về bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, tôi luôn xác định rõ mục đích yêu cầu của từng đợt kiểm tra. Có kế hoạch cụ thể trên cơ sở kế hoạch kiểm tra cả năm, học kỳ, đi sâu vào kế hoạch từng đợt kiểm tra xác định rõ mục đích yêu cầu, nội dung, hình thức, phương pháp kiểm tra. Trong quá trình kiểm tra khi phát hiện những thiếu sót của giáo viên, tôi nhẹ nhàng góp ý trao đổi nhằm uốn nắn điều chỉnh kịp thời. Bằng biện pháp kiểm tra đánh giá thường xuyên, tôi đã giúp đội ngũ giáo viên trẻ của trường mình làm việc khoa học hơn, tự giác và chủ động hơn, biết tự kiểm tra công việc của mình, mạnh dạn trao đổi khi cần giúp đỡ, luôn chú trọng nâng cao kỹ năng hoạt động của trẻ trong các góc ngày một tốt hơn. Qua việc kiểm tra, đã góp ý,
5. 7 trao đổi với giáo viên kịp thời điều chỉnh việc thực hiện các nội dung nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ để phù hợp với tình hình thực tế của từng lớp, từng trẻ. Đây cũng chính là cơ sở thực tiễn để chúng tôi điều chỉnh các nội dung của kế hoạch và có những biện pháp chỉ đạo phù hợp hơn. Biện pháp 3: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm “Hãy dành những điều tốt đẹp nhất cho trẻ em”. Câu nói trên thật ý nghĩa và là điều mong mỏi của cha mẹ, nhà trường và toàn xã hội. Trường mầm non là môi trường giáo dục đầu tiên của trẻ. Vì vậy, chúng ta cần tạo ra một môi trường tốt nhất để chăm sóc, giáo dục những mầm non tương lai của đất nước. Trong đó xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một bộ phận quan trọng không thể thiếu của chuyên đề: “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, là một chuyên đề đã được triển khai trong nhiều năm và đang đi vào thực hiện trong giai đoạn 2021-2025. Môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là môi trường ở đó trẻ tham gia xây dựng cùng giáo viên, bổ sung thêm học liệu, đồ chơi, sắp xếp và vệ sinh góc chơi. Đây là môi trường phong phú các góc hoạt động ở trong lớp và ngoài trời. Tôi thường xuyên chỉ đạo gáo viên chuẩn bị những học liệu đa dạng, hấp dẫn, khuyến khích trẻ sử dụng theo nhiều cách sáng tạo khác nhau. Ở môi trường học tập này, trẻ có nhiều cơ hội lựa chọn học liệu và hoạt động. Giáo viên trò chuyện và chơi với trẻ, kích thích trẻ phát triển tư duy. Từ đó, trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực, chủ động tư duy, sáng tạo, thích thú tìm tòi, khám phá trong quá trình tham gia các hoạt động giáo dục ở trường lớp. Trong giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, thì môi trường học tập có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc học tập và tiếp thu kiến thức của trẻ. Một môi trường học tập tốt sẽ là điều kiện, cơ hội để trẻ trải nghiệm, phát huy tư duy, khả năng sáng tạo từ đó nâng cao chất lượng giáo dục của trẻ. Vì vậy, tôi định hướng cho giáo viên lập kế hoạch giáo dục, xây dựng môi trường giáo dục, đổi mới phương pháp giáo dục và tổ chức hoạt động môi trường giáo dục trong trường mầm non theo quan điểm “lấy trẻ làm trung tâm” nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục toàn diện cho trẻ, chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1. Môi trường bên trong lớp học Môi trường trong lớp học rất quan trọng trong việc tạo hứng thú cho trẻ tích cực hoạt động. Đối với trẻ mầm non, trẻ rất hiếu động, ham chơi nhưng nhanh nhàm chán. Để trẻ không nhàm chán, tích cực hoạt động, tôi chỉ đạo giáo viên thường xuyên chú ý đến môi trường học tập của trẻ, ngoài việc sắp xếp một cách khoa học thì giáo viên luôn luôn tạo ra cái mới để cuốn hút trẻ hoạt động. Tôi chỉ đạo giáo viên bố trí không gian, các khu vực góc chơi trong lớp hợp lý, thẩm mỹ, thân thiện. Đối với trẻ nhỏ, chơi và học gắn liền với nhau. Vì vậy việc tạo môi trường vui chơi lành mạnh có một vai trò quan trọng trong việc phát triển tư duy và tình cảm của trẻ. Đây cũng lí do tại sao nên chú ý vào việc bố trí, sắp xếp không gian chơi thân thiện cho trẻ. Không gian cho các khu vực hoạt động cần được phân chia phù hợp với diện tích, số lượng trẻ.
6. 8 Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, do đó để lớp học thêm lôi cuốn trẻ tôi chỉ đạo giáo viên tạo một môi trường trong lớp học với những màu sắc sinh động và ngộ nghĩnh. Môi trường có không gian, cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hằng ngày của trẻ Các góc chơi được trang trí đẹp mắt, vừa tầm mắt của trẻ, hình ảnh to, rõ, đẹp, đảm bảo tính thẩm mỹ. Các góc trong lớp được trang trí theo hướng mở để khuyến khích trẻ hoạt động, từ đó tạo cho trẻ có nhiều cơ hội trải nghiệm, khám phá với các đồ dùng học liệu, từ đó phát triển nhận thức và khả năng sáng tạo. Ở tất cả các góc lớp trong lớp, trẻ có thể đến đó được hoạt động, được vui chơi, được trải nghiệm với nhiều đồ dùng đồ chơi từ nhiều nguyên vật liệu mà cô giáo đã chuẩn bị sẵn. Các hình ảnh, đồ dùng, đồ chơi trang trí trong lớp là sản phẩm do cô và trẻ tự làm. Đồ dùng đó với nhiều kiểu dáng ngộ nghĩnh, màu sắc hài hòa, hấp dẫn, sắp xếp một cách hợp lý và thay đổi theo từng chủ đề sẽ tạo ra sự mới lạ khích thích nhu cầu hứng thú, khám phá của trẻ. Năm nào cũng vậy, vào đầu năm học tôi đề xuất nhà trường tổ chức hội thi: “Xây dựng môi trường giáo dục trong và ngoài lớp học”. Để làm được điều này, tôi lên kế hoạch cụ thể rõ ràng và triển khai cho giáo viên nắm bắt để thực hiện. Từ đó giáo viên lên ý tưởng trang trí, làm đồ dùng đồ chơi tạo môi trường học tập phong phú cho lớp của mình. Tùy vào từng độ tuổi mà mỗi giáo viên có những ý tưởng sáng tạo riêng. Theo tôi, việc trang trí lớp thì dễ nhưng trang trí như thế nào để thu hút trẻ, để trẻ được quan sát, được trải nghiệm , được chơi ở các góc mà không nhàm chán và phát huy tư duy, trí tuệ trẻ là điều giáo viên cần phải làm. Từ đó tôi gợi ý, hướng dẫn giáo viên là thiết kế các góc chơi theo hướng mở, tạo điều kiện cho trẻ được chơi mà không tốn nhiều thời gian của cô giáo. Vì vậy giáo viên đã sử dụng những mảng tường và các giá đồ chơi để thiết kế thành những góc hoạt động cho trẻ.. ..Tôi gợi ý hướng dẫn giáo viên xây dựng những các góc chơi như góc phân vai, góc xây dựng, góc học tập, góc nghệ thuật, khu vườn tuổi thơ và một số bảng trang trí lớp: Hôm nay bé nào đến lớp, mừng sinh nhật bé, góc mở chủ đề. Tất cả các góc chơi đều được thực hiện theo hướng mở để phát huy tư duy trẻ. Tùy vào từng chủ đề mà giáo viên có các hình thức trang trí khác nhau tùy vào nhận thức của trẻ lớp mình với phương châm: “học bằng chơi, chơi mà học” Ví dụ: Chủ đề Thế giới động vật, có thể chọn tên của chủ đề là Bé hãy tìm nhà cho các con vật. Giáo viên dán lên tường một ngôi nhà dành cho động vật nuôi trong gia đình, bên ngôi nhà có một cái ao thả một vài hoa sen vào trong cái ao, xa xa là một khu rừng với ít hòn đá và một vài cây cối, bên cạnh đó điểm thêm một vài cây hoa. Ở dưới đất giáo viên có thể để vào trong rổ các hình ảnh liên quan đến chủ đề động vật. Chủ đề này bé đến quan sát và có thể chọn con trâu, con bò dán vào chuồng, trên ngôi nhà là chú gà trống đang cất tiếng gáy, bên cạnh chuồng là chú mèo mướp đang say sưa ngủ, xa xa là chị gà mái đang dẫn đàn con đi ăn. Ở cái ao trẻ chọn con ốc, con tô, con cá , con cá... gắn vào trong ao. Ở trong rừng trẻ chọn một số động vật sống trong rừng và gắn vào.
7. 9 Bên cạnh đó trẻ có thể chọn một vài con ong, con bướm bay lượn rập rờn quanh vườn hoa, ngoài ra có một vài chú chim đang bay lượn trên bầu trời. Với chủ đề này cô giáo chỉ dán minh họa một vài hình ảnh, chủ yếu qua thực tế hay qua bài học của cô trẻ thu nhận kiến thức và học, trải nghiệm , chơi qua góc mở của chủ đề . Bên cạnh đó, tôi hướng dẫn chỉ đạo, yêu cầu giáo viên thực hiện các góc chơi, kệ đồ chơi được bố trí hợp lý có khoảng không gian riêng phù hợp với diện tích của lớp và hoạt động của trẻ, sắp xếp các góc động, tĩnh không gần nhau. Đồ dùng đồ chơi các góc phong phú về thể loại...Góc chơi được bố trí xen kẽ động- tỉnh, đảm bảo cho trẻ di chuyển thuận lợi, giáo viên dễ dàng quan sát theo dõi trẻ: góc xây dựng, góc thư viện, góc phân vai, góc nghệ thuật.... Các góc chơi được chuẩn bị đa dạng các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương như lá cây, chai, lọ, len hột hạt....cho trẻ sử dụng đáp ứng nhu cầu “Học bằng chơi, chơi mà học” và khả năng sáng tạo của trẻ. Tất cả các góc trong lớp phải được sắp đặt một cách khoa học, tương đồng và hấp dẫn trẻ song phải đảm an toàn trong quá trình trẻ sử dụng. Ví dụ: Ở góc phân vai (gia đình, bác sĩ, bán hàng ): Qua buổi sinh hoạt chuyên môn, giáo viên biết cách chuẩn bị nhiều trang phục, giường, gối, chăn, chiếu, đồ dùng nhà bếp, đồ dùng học liệu liên quan đến chủ đề, đến nội dung hoạt động. Góc phân vai giúp cho trẻ có cơ hội để đóng giả làm người lớn hoặc công việc của mọi người trong cuộc sống hàng ngày. Trò chơi đóng vai kích thích trẻ sáng tạo, tự thể hiện kiến thức tập thể cũng như các kỹ năng xã hội và tình cảm khác. Giáo viên có thể thay đổi nội dung các góc chơi trong cùng chủ đề nhằm tạo sự mới lạ, kích thích sự hứng thú cho trẻ. Sử dụng các loại nguyên vật liệu phế thải có sẵn tại địa phương để làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ. Mỗi loại vật liệu có thể dùng cho các góc và cho các hoạt động khác nhau: Ống sữa lớn có thể làm hàng rào trẻ chơi ở góc xây dựng, nắp chai có thể làm các bảng Đomino hay bỏ vảo rổ để trẻ chơi xếp theo quy tắc, xâu vòng ở góc học tập, hộp bánh kẹo chơi ở góc phân vai Để giúp cho trẻ làm quen với việc đọc viết, tôi đã chỉ đạo giáo viên các lớp quan tâm đến môi trường chữ viết. Chữ viết ở xung quang lớp to, đúng quy định. Đối với trẻ 5 tuổi ưu tiên môi trường chữ số và chữ viết. Bên cạnh việc trang trí, bố trí đồ dùng các góc thì việc bổ sung đồ dùng đồ chơi bằng nguyên vật liệu tự làm có vai trò quan trọng trong việc tạo môi trường học tập phong phú, đa dạng cho trẻ. Đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị, nguyên vật liệu được lựa chọn và sử dụng đa dạng, linh hoạt, kích thích sự phát triển của trẻ. Tôi chỉ đạo giáo viên sưu tầm và tìm kiếm các nguyên vật liệu phế thải để làm đồ dùng đồ chơi kích thích nhu cầu khám phá, học tập của trẻ. Từ các bình comfo hay các hộp sữa chua, lõi giấy vệ sinh, quả bóng nhựa giáo viên có thể làm nên những con vật ngộ nghĩnh như con hươu, con cá, con gà, con bướm, con chuột ở chủ đề động vật. Yêu cầu đồ dùng đồ chơi tuyệt đối an toàn cho
8. 10 trẻ, không gây hại cho sức khỏe trẻ, các nguyên vật liệu tự nhiên không gây dị ứng cho trẻ. Giáo viên chuẩn bị các nguyên vật liệu mở (lá cây, hột hạt, dây buộc, bìa giấy, vỏ chai nhựa, sát sạch, đá, sỏi, mẫu gỗ ) sản phẩm hoàn thiện, sản phẩm chưa hoàn thiện nhằm khuyến khích trẻ sáng tạo, sử dụng linh hoạt, thực hành giải quyết vấn đề nhằm giúp trẻ phát triển tư duy, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục trẻ. Đồ dùng đồ chơi, nguyên vật liệu được sắp xếp hấp dẫn, hợp lý, dễ lấy, có tính mở, kích thích hứng thú hoạt động của trẻ. Giáo viên có thể làm những quyển sách vải theo chủ đề, bên trong quyển sách giáo viên chỉ tạo nên những cảnh vật phù hợp theo chủ đề, ở dưới quyển sách giáo viên chuẩn bị những con vật, ông mặt trời, cây cối để trẻ có thể lấy các con vật trẻ thích gắn vô quyển sách và trẻ kể chuyện sáng tạo theo cách hiểu của trẻ. Từ việc sắp xếp, bố trí môi trường giáo dục trong lớp một cách hợp lí, khoa học mà không gian trong lớp học được cải thiện hơn. Lớp học không còn bị tù túng, chật chội như trước nữa mà trẻ đã có thể đi lại giao tiếp với nhau trong khi hoạt động, tạo cho trẻ sự tự tin, thoải mái để tham gia một cách chủ động tích cực các hoạt động trong ngày. (Hình 5) Môi trường bên ngoài lớp học Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện cho trẻ. Vì vậy nhà trường bố trí các khu vực cho trẻ hoạt động vui chơi, sinh hoạt, học tập ngoài trời một cách khoa học và phù hợp. Các khu vực bên ngoài xung quanh lớp học: Được thiết kế theo hướng tận dụng các khoảng không gian hợp lý, bố trí hình ảnh, đồ dùng, học liệu phù hợp với khu vực chơi... nhà trường đã tận dụng tối đa để giáo dục và phát huy tính tích cực cho trẻ. Các bài tập vận động được bố trí dọc các lối đi, hành lang, sân chơi vừa tạo được cảnh quan đẹp mắt vừa giúp trẻ phát triển vận động mọi lúc mọi nơi. kích thích trẻ chủ động sáng tạo và chơi theo ý thích hoặc tổ chức các hoạt động theo nhóm. Ví dụ: Nhà trường đã tận dụng các khoảng không gian để làm khu sáng tạo, thư giản cho trẻ. Đến vui chơi ở khu này, trẻ được thỏa sức sáng tạo thể hiện khả năng tạo hình với các nguyên vật liệu có sẵn như nắp chai, cát màu, sợi len, hột hạt, trẻ được xem, được kể những câu chuyện hay, được cùng bạn bè kể cho nhau nghe. Khoảng không gian khu vực ngoài lớp học được tận dụng làm làm góc thiên nhiên cho trẻ. Đến với góc thiên nhiên trẻ được cùng nhau gieo hạt, chăm sóc cây, được khám phá tìm hiểu về quá trình phát triển của cây...Được tự tay gieo hạt, chăm sóc, tưới nước cho cây sẽ khiến trẻ vô cùng thích thú. Từ đó, trẻ biết yêu quý, biết chăm sóc và bảo vệ cây xanh. Dưới mỗi gốc cây xanh là hình ảnh những bông hoa, những con vật rất dễ thương, ngộ nghĩnh có gắn các chữ cái, chữ số được giáo viên tạo ra từ chai, lọ
9. 11 phế thải. Với việc bố trí này vừa giúp trẻ được vui chơi, vừa khắc sâu những kiến thức đã được học. Đây là cách làm tưởng chừng đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rất cao. Ngoài những ví dụ nêu trên thì nhà trường còn bố trí rất nhiều khu vực cho trẻ vui chơi như khu vui chơi dân gian, góc sáng tạo của bé, khu cát nước - Môi trường vật chất cho trẻ hoạt động ngoài trời: Với lợi thế về diện tích, sân chơi của trường được thiết kế một cách khoa học, có thảm cỏ, cây xanh bóng mát, hoa và cây cảnh, tạo cảnh quang môi trường mát mẻ, lối đi an toàn, các khu vui chơi Đồ chơi ngoài trời được bố trí theo khu vực và đảm bảo độ an toàn cho trẻ hoạt động. Trường bố trí khu vui chơi phát triển vận động ngoài trời với diện tích sân tập rộng, thoáng mát, trải thảm cỏ đảm bảo cho trẻ hoạt động vui chơi. Tại khu phát triển vận động này nhà trường bố trí một sân bóng đá mini cho trẻ, chuẩn bị nhiều đồ chơi, dụng cụ giáo viên tự làm bằng nhiều nguyên vật liệu phế liệu như chai nhựa, lốp xe hỏng, rổ rá cũ, chai nhựa trẻ được ném boling, chui qua cổng, ném bóng vào rổ, chơi các trò chơi dân gian có nhiều trò chơi kích thích sự vận động của trẻ, trẻ được tập luyện cho đôi chân khỏe mạnh, cơ thể dẻo dai, phát triển cân đối hài hòa. (Hình 6) Biện pháp 4: Chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục theo hướng lấy trẻ làm trung tâm: Theo Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: “Chương trình giáo dục mầm non tốt là một chương trình lấy trẻ làm trung tâm. Có nghĩa là nó được xây dựng dựa trên hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm và khả năng của trẻ. Chương trình này sẽ tạo cơ hội cho trẻ được phát triển toàn diện, không chỉ chú trọng tới sự phát triển trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng giao tiếp xã hội của trẻ”. Chính vì vậy, để trẻ hứng thú, tích cực tham gia các hoạt động, mỗi giáo viên mầm non cần thực hiện tốt nội dung “Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục theo hướng lấy trẻ làm trung tâm”. Lứa tuổi mầm non, trẻ thích khám phá những điều chưa hiểu, tìm tòi, thích học cái chưa có. Vì vậy, tôi luôn chỉ đạo giáo viên muốn trẻ lớp mình học tập tích cực giáo viên không dạy trẻ cái mà trẻ đã biết mà phải dạy cái trẻ cần, điều mà trẻ thích nghe. Sự cần thiết phải đổi mới phương pháp dạy học thì đã rõ, song để thực hiện đạt hiệu quả mục tiêu giáo dục thì không đơn giản. Đòi hỏi người giáo viên mầm non không chỉ có kinh nghiệm chuyên môn vững vàng, mà còn phải đổi mới tự mình vượt qua những thói quen đã ăn sâu, bám rễ. Thực tế hiện nay, nhiều giáo viên mầm non đã miệt mài, trăn trở, mong muốn và quyết tâm đổi mới song trong khi thực hiện lại rơi vào lúng túng, mất phương hướng, do phương pháp tổ chức các hoạt động giáo dục mang tính chất truyền dạy - lĩnh hội, máy móc vẫn tồn tại. Để có được chất lượng giáo dục như mong đợi theo Thông tư số 51/2020/TT-BGDĐT ngày 31/12/2020 về sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Chương trình GDMN thì vai trò của người giáo viên được khẳng định là vô cùng quan trọng trong việc đổi mới về phương pháp dạy học, đó là
10. 12 làm gì để phá vỡ sự thụ động của người học, phá vỡ kiểu dạy truyền thống của giáo viên (Cô giáo nói, trẻ lĩnh hội và làm theo). Đây là một việc làm tưởng chừng đơn giản nhưng không phải ai cũng thực hiện tốt được. Để làm tốt được điều này, tôi luôn chỉ đạo giáo viên khi tổ chức hoạt động đều hướng tới từng trẻ để tạo cơ hội cho trẻ được học tập, vui chơi, trải nghiệm nhằm hỗ trợ trẻ phát triển ở tất cả các lĩnh vực; không dạy những gì quá khó so với khả năng của trẻ. Ví dụ: Trong sinh hoạt chuyên môn giáo viên được trình bày cách thức tổ chức một hoạt động giáo dục, giáo viên toàn trường góp ý xây dựng để hoạt động được tốt hơn. Trong tổ chức hoạt động khám phá khoa học, tôi yêu cầu giáo viên xây dựng kế hoạch, nội dung phù hợp độ tuổi, gần gũi trẻ. Tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động khám phá là tạo cho trẻ được trải nghiệm và tự tìm hiểu, nêu những kết quả nhận được để tìm ra nguyên nhân và kết quả. Hoạt động khám phá khuyến khích trẻ hoạt động tích cực với đồ vật và trải nghiệm nó. Từ đó, tôi chỉ đạo giáo viên lựa chọn những đề tài mới nhưng gần gũi và phù hợp với trẻ mà trẻ được thực hành trải nghiệm để khám phá với đối tượng. Trong thời gian ở lớp, tôi hướng dẫn giáo viên phải biết tận dụng mọi thời gian để trò chuyện với trẻ, lắng nghe và tôn trọng trẻ; gợi ý, khuyến khích, động viên trẻ, đặt câu hỏi mở giúp trẻ phát triển tư duy Khi trẻ chơi, cô giáo phải chơi cùng trẻ; gợi mở, tạo tình huống mở để trẻ giải quyết tình huống; tổ chức cho trẻ “ Học bằng chơi, chơi mà học” giúp trẻ hoàn thiện các kỹ năng cá nhân. Ví dụ: Hoạt động phát triển thẩm mỹ với chủ đề 8/3 theo hướng lấy trẻ làm trung tâm giáo viên khơi gợi những suy nghĩ của trẻ như muốn làm gì để tặng bà, tặng mẹ nhân ngày 8/3, từ đó giáo viên hướng dẫn trẻ làm những món quà tặng bà, tặng mẹ, chị gái Chỉ đạo đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động LQCC xây dựng trò chơi phát huy khả năng của trẻ vừa học vừa chơi như trò chơi hát lô tô, Tìm chữ, Bên cạnh đó, để giáo dục các kỹ năng cá nhân cho trẻ, tôi yêu cầu cô giáo phải biết tận dụng các tình huống thực trong cuộc sống hằng ngày để hướng dẫn trẻ; cung cấp những kinh nghiệm cần cho cuộc sống, luôn chú ý lắng nghe để hiểu, tạo ra nhiều hoạt động vui chơi bổ giúp trẻ phát huy khả năng của mình. Giáo viên kịp thời khen ngợi, động viên khi trẻ tham gia tích cực các hoạt động học tập, vui chơi (Hình 7). Biện pháp 5: Chỉ đạo ứng dụng công nghệ thông tin trong việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ. Công nghệ thông tin (CNTT) là công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập, đổi mới quản lý giáo dục góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nói chung và ngành học mầm non nói riêng. Do vậy trong những năm học vừa qua, công tác chỉ đạo đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý và nâng cao chất lượng dạy và học được cấp trên chỉ đạo kịp thời. Bản thân tôi luôn nắm bắt và đưa vào kế hoạch chuyên môn và giáo viên thực
11. 13 hiện tốt. Việc ứng dụng CNTT được giáo viên ứng dụng trong tất cả các hoạt động giáo dục, trong các hội thi, hội giảng, tổ chức chuyên đề. Đó cũng là điều kiện thuận lợi giúp tôi chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt công văn của Phòng Giáo dục đào tạo về quản lí hoạt động chuyên môn, tuyên truyền phòng chống dịch bệnh với các hình thức tuyên truyền trên Internet qua các phương tiện ứng dụng CNTT như Website và facebook của nhà trường, Zalo của nhóm lớp....phối hợp tương tác với phụ huynh cùng giáo dục trẻ kiến thức, kỹ năng theo từng độ tuổi cho cha mẹ trẻ. Công tác chỉ đạo ứng dụng CNTT của trường đã gặp nhiều thuận lợi, qua đó càng được thể hiện rõ nét công tác quản lý chỉ đạo phát huy hiệu quả công tác ứng dụng CNTT trong quản lý và dạy học. Thời gian qua, giáo viên của trường đã quay video các hoạt động trong ngày của trẻ để gởi cho cha mẹ trẻ xem. Kết quả công tác đẩy mạnh chỉ đạo ứng dụng CNTT trong năm học vừa qua tôi đã thực hiện như sau: Chỉ đạo giáo viên giỏi về CNTT phát huy vai trò trách nhiệm, khả năng, kinh nghiệm tích cực triển khai hình thức bồi dưỡng nhóm, hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau về kỹ thuật xử lý thiết bị máy móc, nâng cao kỹ năng CNTT. Đẩy mạnh hình thức phối hợp cùng phụ huynh chung tay rèn các kĩ năng cho trẻ qua zalo của nhóm lớp, việc làm đó đã được giáo viên phát huy khả năng ứng dụng CNTT trong công tác phối kết hợp với cha mẹ trẻ. Nhiều video, clip dạy học, rèn kĩ năng sống cho trẻ tại lớp đã được giáo viên quay lại và gởi qua Zalo nhóm lớp để phụ huynh xem cùng với trẻ. Việc sử dụng biện pháp chỉ đạo đội ngũ đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý và nâng cao chất lượng dạy và học đã mang lại hiệu quả thiết thực đảm bảo khoa học. Phụ huynh hợp tác tốt cùng cô giáo trong việc chăm sóc giáo dục trẻ như việc dạy kỹ năng sống cho trẻ, cách ăn uống khoa học đầy đủ chất dinh dưỡng thông qua zalo nhóm lớp. Mọi thông tin giáo viên đều nhanh chóng chuyển tải đến học sinh với nhiều nội dung phong phú, hình ảnh đẹp, hấp dẫn trẻ, không tốn nhiều kinh phí, thời gian sức lực mà hiệu quả. Bên cạnh đó giáo viên vẫn nắm được tình hình, sở thích, sức khỏe trẻ lớp mình ở nhà và chuyển tải được một số nội dung giáo dục cần thiết đến với trẻ. Qua việc làm này nhằm tăng thêm sự gắn kết, phối hợp giữa cô giáo và phụ huynh trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trong nhà trường. Biện pháp 6: Chỉ đạo giáo viên phối kết hợp với các bậc phụ huynh trong việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ. Gia đình là cái nôi hình thành nhân cách, ứng xử cho học sinh. Một gia đình hạnh phúc, biết trân trọng các giá trị tinh thần sẽ giáo dục nên những đứa con ngoan, những học trò lễ phép. Vì vậy “Trường học là nhà, nhà là trường học” cho nên việc phối kết hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội đóng vai trò vô cùng quan trọng nhằm thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ trong nhà trường đặc biệt là đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, một số phụ huynh chưa nhận thức hết được tầm quan trọng của việc phối kết hợp giữa nhà trường và gia đình trong công tác giáo dục trẻ, thậm chí một số phụ huynh do điều kiện làm kinh tế nên “giao hẳn” việc chăm sóc giáo dục trẻ cho giáo viên.